Bazylika katedralna Narodzenia NMP Tarnów (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwotnie instrument miał 26 głosów, dwa manuały i pedał oraz trakturę pneumatyczną. Na początku lat 60. firma Wacława Biernackiego rozpoczęła prace przy rozbudowie organów, jednak przerwała je 1 grudnia 1963 r. z powodu ciężkiej choroby właściciela. W tej sytuacji wykonawstwo przebudowy przejął, na prośbę Biernackiego, Tadeusz Rajkowski. Będąc na miejscu, sporządził kosztorys, który przewidywał montaż sekcji manuału II. Kosztorys ten podpisano 2 maja 1964 roku, zaś 21 września parafia katedralna wydała zaświadczenie o przeprowadzeniu prac. Rachunek za zmontowanie 2go manuału został wystawiony 15 grudnia. W ramach przebudowy dorobiono trzeci manuał (obecny II) i trzy głosy w pedale (Fletbas, Chorał, Mixtura), wykonano nowy prospekt i całkowicie zmieniono wewnętrzny układ sekcji. O efekcie tych prac tak pisał w 1977 r. W. Gryl: Kościół zyskał nowe organy, technicznie niewątpliwie lepsze, ale znowu niestylowe, niescharmonizowane [sic!], zewnętrznym wyglądem – z wnętrzem. […] Jest to dalszy przykład odejścia od «zapracowanego, zaśniedziałego» autentyzmu na rzecz pseudonowoczesności. W latach 1974 i 1979 instrument był naprawiany. Przynajmniej jednej z tych reperacji dokonał Stanisław Ziaja. W 1992 r. kolejny remont przeprowadził Ryszard Szamel z Włocławka. Dość szeroko zakrojone prace były wykonane przez Lecha Skoczylasa z Krakowa w latach 1999-2002. W stole gry wymieniono wszystkie przełączniki i zamieniono miejscami sekcje manuału II i III z wyjątkiem głosów Klarnet i Obój, wymieniono także piszczałki tego ostatniego głosu. Wymieniono dmuchawę na sprowadzoną z firmy Laukhuff. Przebudowano również prospekt. Składa się on z podwyższonej części centralnej flankowanej dwiema grupami piszczałek o długościach korpusów rosnących dośrodkowo. Część centralna składa się z trzech grup piszczałek. Jej segmenty skrajne składają się z wysokich piszczałek cynkowych o długościach korpusów rosnących dośrodkowo. Grupa środkowa składa się z piszczałek cynowych o długościach korpusów rosnących odśrodkowo z wyjątkiem centralnej grupy trzech piszczałek, z których środkowa wyższa od sąsiednich. W 1999 r. do prospektu została dodana dekoracja snycerska w postaci sterczyn, kwiatonów, pinakli i maswerków oraz pełnoplastyczna rzeźba anioła przed centralną częścią prospektu.

Wiatrownice stożkowe. Trzy miechy pływakowe: jeden dla manuału I i pedału z dźwignią do kalikowania nożnego wewnątrz szafy organowej, drugi dla manuału II wewnątrz szafy organowej, trzeci dla manuału III na piętrze wieży. Stół gry wolnostojący (grający siedzi prawym bokiem do prezbiterium).

Skala manuałów: C–a3; skala pedału: C–f1.


Budowniczy
Rieger
Opus
1347
Rok zakończenia budowy
1906
Liczba głosów
40
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektro-pneumatyczna
Traktura rejestrów
elektro-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Burdon 16'1. Pryncypał 8'1. Pryncypał 8'1. Kontrabas 16'
2. Pryncypał 8'2. Salicet 8'2. Flet kryty 8'2. Violon 16'
3. Gamba 8'3. Flet major 8'3. Flet harm. 8'3. Subbas 16'
4. Holflet 8'4. Praestant 4'4. Aeolina 8'4. Oktawbas 8'
5. Dolce 8'5. Bachflet 4'5. Vox coelestis 8'5. Cello 8'
6. Gedackt 8'6. Piccolo 2'6. Gemshorn 4'6. Fletbas 8'
7. Oktawa 4'7. Sifflet 1'7. Flet 4'7. Chorał 4'
8. Flet 4'8. Nasard 2 2/3'8. Harmonia 3x8. Mixtura 3x
9. Kornet 3x9. Tercja 1 3/5'9. Obój 8'9. Puzon 16'
10. Mixtura 4x10. Cymbel 3x
11. Trompet 8'11. Klarnet 8'
Pomoce
Połączenia:
• II-I
• III-I
• Super II-I
• Super III-I
• III-II
• Super II
• I-P
• II-P
• III-P

Urządzenia dodatkowe:
• automat pedałowy
• trzy wolne kombinacje
• crescendo
• żaluzja manuału III
• tremolo manuału II
• tremolo manuału III
• włącznik głosów językowych

Rejestry zbiorowe:
• Piano
• Forte
• Tutti
• Pleno
Stół gry

Stół gry






Źródło
P. Pasternak, Kierunki stylistyczne w budownictwie organowym w diecezji tarnowskiej w latach 1945–1992, Warszawa 2021 (praca doktorska UMFC; tam też szczegółowa bibliografia)
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2021-09-18 15:10:10

Kościół NMP Królowej Polski (Mościce) (Tarnów) - 33 głosów
Kościół św. Stanisława Kostki (Tarnów) - 18 głosów
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Tarnów) - 45 głosów