Kościół św. Stanisława Kostki Tarnów (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy zbudował Heinrich Schiffner z Pragi dla kościoła sióstr Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Serca Jezusa (Sacré-Coeur) w Pradze, w dzielnicy Smichov. Nastąpiło to najpóźniej w 1898 roku, gdyż instrument wymieniony jest jako jeden z ostatnich w katalogu firmy wydanym w tym właśnie roku. Zamieszczono tam też następującą opinię o instrumencie (tekst w języku niemieckim, tłumaczenie własne):

Tylko niewielu mistrzom udaje się konstruować pneumatyczne wiatrownice w połączeniu z lekkością gry i prawdziwą niezawodnością. Nasze organy w Emaus [klasztor benedyktynów w Pradze – przypis autora] są też pneumatyczne, stoją tam już od 4 lat. Mogę dać świadectwo, że sprawują się bardzo dobrze i wymieniony system jest bardzo solidny. I tu muszę powiedzieć: pneumatyka rurkowa w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w dzielnicy Smichov wydaje mi się jeszcze solidniejsza, jeszcze pewniejsza, jeszcze bardziej wykluczająca awarie. Wypróbowałem dokładnie ten system i zbadałem, jak będzie się zachowywać w przyszłości. Jestem świadomy pełnej odpowiedzialności, jaką mam, kiedy ten stosunkowo nowy system tak bez żadnych zastrzeżeń polecam i poniekąd gwarancję na niego przejmuję, co przy tym systemie bez obaw mogę zrobić.

Ale któż te organy zbudował? Cudzoziemiec? Jedna ze słynnych niemieckich firm? Nie, praski mistrz, którego nazwisko niedawno dosłużyło się dobrej sławy: Heinrich Schiffner. Naprawdę cieszę się, że mogę stwierdzić, że aby naprawdę dobre organy otrzymać, nie trzeba już zwracać się do Niemiec, lecz także w naszej Ojczyźnie tak zdolnego mistrza mamy, który nie lęka się porównania z najlepszymi organmistrzami. Przed kilkoma dniami w Lipsku, w słynnym kościele św. Tomasza, w którym wielkie wydarzenia muzyczne stale się odbywają, grałem na nowych, wielkich organach Sauera z Frankfurtu nad Odrą. Naprawdę piękny, perfekcyjny instrument! Niemniej jednak muszę potwierdzić: jakość gry na klawiaturach, lekkość połączeń - w tym są organy z Sacré-Coeur lepsze, i intonacja rejestrów jest u Schiffnera – dokładnie przetestowałem – z pewnością nie gorsza.

Bardzo się cieszę, że miejscowemu mistrzowi taką pochwałę mogę napisać.

ks. Albanus Schachleiter
Dyrygent chóru w klasztorze Emaus

Oryginalna dyspozycja organów, odtworzona na podstawie rejestrów w dawnym stole gry i źródeł archiwalnych, wyglądała prawdopodobnie następująco:

Manuał I Manuał II Pedał
Principal 8' Gemshorn 8' Violonbass 16'
Gamba 8' [Gedeckt 8'] Subbass 16'
Gedeckt 8' Salicional 8' Stillgedeckt 16'
Flöte 8' Fernflöte 8' [Bourdon 8']
Dolce 8' Vox coelestis 8'  
Octav 4' Traversflöte 4'  
Flöte 4'    
Rauschquint 2.fach.    

Połączenia: O. Oct. Koppel II., U. Oct. Koppel II., Ped. Koppel I., Ped. Koppel II., Man. Koppel
Schweller II
Rejestry zbiorowe: Piano, Mezzoforte, Forte, Tutti

Pierwszy remont instrumentu, o którym mamy wiadomości, przeprowadził przed 1971 rokiem Michał Grygorowicz z Krakowa. W latach 1990-1994 Andrzej Nagalski zainstalował nowy stół gry i zmienił dyspozycję. Usunięto także żaluzję manuału II. Ostatnich drobnych napraw dokonał w 2003 r. Kazimierz Plewa z Nowego Sącza.

Prospekt neogotycki, stół gry wolnostojący ustawiony przodem do ołtarza. Dmuchawa elektryczna na przyległym do chóru strychu kościoła oraz zachowane urządzenie do kalikowania.

Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-f1.


Budowniczy
Heinrich Schiffner
Rok zakończenia budowy
ok. 1898
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
18
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Principal 8'1. Gemshorn 8'1. Violonbass 16'
2. Gamba 8'2. Gedekt 8'2. Subbass 16'
3. Flöte 8'3. Salicjonał 8'3. Bourdon 8'
4. Octav 4'4. Fernflöte 4'4. Choralbass 4'
5. Flet 4'5. Sesquialtera 2 2/3'
6. Nassat 2 2/3'6. Trawersflöte 2 2/3'
7. Sifflet 2' *
8. Rauschq. 2[-3] ch.
Pomoce
Połączenia: II-I, II-I Super, I Super, I-P, II-P
Tremolant II
Rejestry zbiorowe: Piano, Forte, Tutti
Przypisy
*) faktycznie Tercja 1 3/5'
Stół gry

Stół gry

Dawny stół gry

Dawny stół gry






Źródło
Archiwum Diecezjalne w Tarnowie, ankieta dotycząca organów
Alfred Reichling, Eine Firmenschrift von Heinrich Schiffner (1898), [w:] Acta organologica, Band 32, Kassel 2011, s. 317-318.
Michał Wieczorek, Instrumentarium organowe dekanatów Tarnów-Północ, Tarnów-Wschód, Tarnów-Zachód, Kielce 2016 (praca magisterska UJK), s. 24-25.
Zdjęcie obecnego stołu gry: Michał Wieczorek
Zdjęcie dawnego stołu gry: Krzysztof Deszczak
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2020-07-21 21:35:56

Kościół NMP Królowej Polski (Mościce) (Tarnów) - 33 głosów
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Tarnów) - 45 głosów
Kościół Chrystusa Dobrego Pasterza (Tarnów) - 27 głosów

BartekPilot52
BartekPilot52 2018-11-02 15:22:44 Edytowany
Obecnie (11.2018) instrument wymaga strojenia a także naprawy nieszczelnej wiatrownicy.