Kościół św. Tomasza Apostoła (SS. Kanoniczek Ducha Św. de Saxia ‒ Duchaczek) Kraków (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Skromny, wczesnobarokowy kościół pw. św. Tomasza został wzniesiony ok. 1618 r. na miejscu zboru ariańskiego i wraz z przyległą kamienicą stanowił filię klasztoru karmelitów na Piasku.

Pierwsza wzmianka o tutejszym pozytywie zawarta jest w inwentarzu spisanym ok. 1670-1672 roku. Instrument był naprawiany w latach: 1697 i 1699 (miech) oraz 1703 (klawiatura). Później jego stan ulegał stopniowemu pogorszeniu. W 1721 r. konstrukcję szafy wzmocniono żelaznymi prętami, natomiast w 1723 r. nieznany organmistrz przeprowadził naprawę pozytywu. Do pomniejszych prac można zaliczyć wykonanie nowej ławki dla organisty w 1724 roku. Miechy były naprawiane w latach: 1753, 1758 (organmistrz Kazimierz Kowalski, działający również u karmelitów na Piasku w Krakowie) oraz 1773. Poważniejsze prace (naprawę piszczałek i miechów) wykonał nieznany organmistrz w 1775 roku. Rezultaty nie były jednak najlepsze, skoro pokrycie na miechach wymieniono już w 1774 roku, a następnie poprawiano je w latach: 1783 i 1784.

Wysłużony instrument został ostatecznie sprzedany w 1787 r. za 25 florenów węgierskich (tj. 450 zł). Później przez niemal dwa lata w kościele nie było żadnych organów. Dopiero w 1789 r. karmelici zakupili pozytyw kosztem 100 zł. Był on naprawiany w latach: 1792 i 1797.

W XIX w. świątynię wraz z klasztorem objęło Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Ducha Świętego de Saxia (duchaczki). Obecnie na drewnianym chórze zakonnym, poszerzonym i oszklonym w 1872 roku, znajdują się organy zbudowane w 1906 r. przez Aleksandra Żebrowskiego ze Lwowa. Ich fundatorem był ks. Ludwik Terpiński.

Instrument 6-głosowy, o trakturze mechanicznej, z wbudowanym stołem gry o 1 manuale (C-f3) i pedale (C-d1).

Prospekt organowy neoklasycystyczn​y, jednosekcyjny, trójpolowy.


Budowniczy
Aleksander Żebrowski
Rok zakończenia budowy
1906
Liczba głosów
6
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Flet Major 8'1. Subbas 16'
2. V. d. Gamba 8'
3. Amabilis 8'
4. Gedekt 4'
5. Prinzipal 4'
Pomoce
Połączenie: I-P.
Chór zakonny (widok z nawy głównej)

Chór zakonny (widok z nawy głównej)

Stół gry

Stół gry






Źródło
Archiwum Karmelitów na Piasku w Krakowie: księgi rachunkowe i inwentarze klasztoru św. Tomasza;
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie: karta ewidencyjna zabytkowych organów;
„Katalog zabytków sztuki w Polsce”, t. IV, cz. III, Warszawa 1978;
P. Matoga, „Organy w Bazylice OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie”, Lublin 2014.
Autor
Piotr Matoga


Ostatnia modyfikacja: 2017-02-07 19:11:31

Kościół NMP Matki Kościoła (Prądnik Biały) (Kraków) - 29 głosów
Kościół Najświętszego Imienia Maryi (pijarów – Rakowice) (Kraków) - 13 głosów
Kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu (OO. Franciszkanów-Reformatów – Bronowice Wielkie) (Kraków) - 27 głosów