Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej (augustianów) – organy w nawie głównej Kraków (małopolskie)

Kościół augustianów od początku swego istnienia miał na wyposażeniu organy umieszczone na niewielkim chórze muzycznym przy północnej ścianie prezbiterium, natomiast pierwsza wzmianka pisana o nich, zawarta w dokumencie Zbigniewa z Brzezia, pochodzi z 1422 roku, kiedy todnotowano istnienie instrumentu dostępnego przez klatkę schodową usytuowaną pomiędzy murem prezbiterium a południowym ramieniem krużganków. Od 1522 roku trwała budowa nowych organów ulokowanych pomiędzy arkadami w nawie głównej. Twórcą tegoż instrumentu był Jakub de Santo Francisco z Włoch. Prace organmistrzowskie zakończyły się dopiero w 1538 roku. Niestety, po osiemnastu latach funkcjonowania obiekt ten spłonął podczas pożaru kościoła w 1556 r.

Po wspomnianym pożarze odbudowano w świątyni dwa instrumenty, a mianowicie organy „wielkie” (w nawie głównej) oraz pozytyw „w małym chórze” (w prezbiterium). Instrument w nawie głównej był wielokrotnie remontowany, zaś w 1745 roku wyposażono go w miechy pochodzące z organów krakowskiego kościoła Mariackiego. W 1802 r. kościół zamieniono na magazyn, więc organy popadły w ruinę i ich dalszy los nie jest znany.

Prawie 100 lat później, w sukcesywnie remontowanym kościele, w latach 1893–1896 zostały wykonane nowe, obecne organy, zbudowane przez jednego z najbardziej cenionych polskich organmistrzów ówczesnych czasów, Jana Śliwińskiego, znanego z sumienności, używania do budowy organów bardzo dobrych materiałów, świetnej intonacji oraz z wprowadzania nowinek technicznych, które zaobserwował we Francji, w firmie Cavaillé-Colla. W pełni romantyczny, 28-głosowy instrument w kościele św. Katarzyny, o trakturze mechanicznej, ulokowano w neogotyckiej szafie zaprojektowanej przez Karola Knausa, związanego z Krakowem architekta i konserwatora zabytków. Było to pierwsze i właściwie jedyne dzieło Śliwińskiego na ziemiach polskich, w którym zastosowano specjalnie sprowadzony z firmy G. Masure z Paryża głos językowy.

W latach 1947-1950, przy okazji remontu wykonanego przez firmę Biernacki, zainstalowano dmuchawę elektryczną. Wtedy też z inicjatywy organisty, prof. Bronisława Rutkowskiego, dokonano pewnych korekt w dyspozycji instrumentu, sugerując się założeniami ruchu Orgelbewegung. Były to głosy w I manuale: Kwinta 2 2/3’ i Flautino 1’ (w miejsce Fletu harmonicznego 8’ i Fletu minor 4’), oraz w II manuale: Nasard 2 2/3’ i Tercflet 1 3/5’ (w miejsce Aeoliny 8’ i Traversfletu 4’). Zainstalowano także sterowaną elektrycznie wiatrownicę z głosem językowym na zasadzie transmisji, który w pedale włączany był jako Puzon 16’ i Trąba 8’, a manuale Trąba 8’ i Clairon 4’. Jakiś czas później, w wyniku nieodpowiedniego zabezpieczenia wnętrza organów podczas prac konserwatorskich w kościele, organy wyłączono z użytkowania, a podczas liturgii służył instrument ulokowany w prezbiterium.

Dopiero na początku lat 80. XX w. instrument wyczyszczono i nastrojono. Prace te wykonał Jerzy Kukla, który pełnił także w tamtym czasie posługę organisty. W takiej postaci instrument przetrwał do początku lat 90. XX w. W latach 1991–1992 organy przeszły gruntowy remont wykonany przez Pracownię Konserwacji Zabytkowych Organów w Krakowie. Remont ten nadzorował prof. Jan Jargoń jako członek Archidiecezjalnej Komisji ds. Muzyki Kościelnej. Zdecydował on wtedy o częściowym przywróceniu pierwotnej dyspozycji Śliwińskiego, ale tylko poprzez usunięcie elektrycznej „dostawki” językowej. Głosy alikwotowe i głos 1’ pozostały więc w dyspozycji instrumentu.

Szafa organowa została zaprojektowana przez Karola Knausa. Prospekt neogotycki, jednosekcyjny, pięcioosiowy. Piszczałki w wieżach skrajnych dekorowane wstęgami z napisami "LAUDAMUS" (na lewej wieży) i "DOMINUS" (na prawej wieży).

Skala manuałów: C-f³; skala pedału: C-c¹.