Organy zostały zbudowane w 1922 r. przez warsztat organmistrzowski Brunona Goebla z Królewca i zamontowane na miejscu zimą na przełomie 1922 i 1923 roku pod nadzorem konserwatora zachodniopruskiego Bernharda Schmida i H. Remnicha, powiatowego mistrza budowlanego na powiat Malbork. Jest to opus 343. Nowe dzieło ulokowano w zabytkowej, pogłębionej szafie organowej pochodzącej z poprzedniego instrumentu wzniesionego w 1806 r. Według katalogu sporządzonego przez J. Jancę organy Goebla w farze malborskiej miały początkowo 15 głosów. W 1927 roku miały zostać powiększone o cztery głosy. Obecnie mają 23 rejestry.
Instrument Goebla powstał w czasie kryzysu gospodarczego panującego w Niemczech po I wojnie światowej, który szczególnie dotknął tereny Prus Wschodnich (Malbork i okoliczne miejscowości należały do prowincji Prusy Zachodnie, po 1920 roku resztki dawnej prowincji stały się częścią Prus Wschodnich jako rejencja Prusy Zachodnie ze stolicą w Kwidzynie). Galopująca hiperinflacja widocznie odbiła się na jakości i wielkości nowego instrumentu. Piszczałki prospektowe i większość metalowych piszczałek wewnątrz wykonano z cynku. Co ciekawe, poprzednie organy miały około 30 głosów, w tym 4 głosy językowe. Dzieło Goebla, mimo dostatecznej kubatury i rangi kościoła, nigdy nie było wyposażone w takie głosy. Manuał II nie jest sekcją żaluzjową mimo wystarczającego miejsca w szafie organowej.
Wolnostojący stół gry ulokowano na osi szafy organowej, organista siedzi przodem do ołtarza. We wnętrzu szafy znajduje się zespół wiatrownic stożkowych z chromatycznym ustawieniem piszczałek. Centralnie za prospektem znajdują się na dwóch poziomach dwie wiatrownice manuału I, za nią wiatrownica pedału, z boku zaś (od strony północnej) wiatrownica manuału II. Powietrza dostarcza jeden miech pływakowy (w 1983 roku był tu miech magazynowy) ulokowany po północnej stronie szafy organowej.
W okresie powojennym dyspozycję manuału II instrumentu poddano pewnym modyfikacjom. W latach 80. instrument znajdował się jeszcze w dobrym stanie technicznym. W latach 90. nieznany organmistrz usunął rejestr Quintatön 8’, a zamiast niego pojawił się dwurzędowy Cymbel. Nie stoi on jednak na klocu dawnej kwintadeny. Z otworów na klocu wypuszczone są igielitowe rurki do niewielkiego kloca z piszczałkami. Cymbel stoi krzywo luzem na rurkach pneumatycznych (mieszanka oryginalnych ołowianych i igielitowych). Prace te wykonano w sposób bardzo amatorski. Zapewne wtedy wiele piszczałek zostało porozrzucanych po instrumencie. Z czasem jego stan znacznie się pogorszył. W 2012 r. prace przy organach przeprowadził Bogdan Żelazny z Pruszcza Gdańskiego. Jego działalność doprowadziła do dalszej destrukcji instrumentu farnego. Rok później z racji organizacji Malborskiego Festiwalu Organowego próbę serwisu podjął się Arkadiusz Popławski. Obecnie organy Goebla są nadal wykorzystywane mimo fatalnego stanu technicznego.
Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-d1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Bordun 16' | 1. Geigen Prinzipal 8' | 1. Subbass 16' |
2. Prinzipal 8' | 2. Aeoline 8' | 2. Violon 16' |
3. Gamba 8' | 3. Vox coelestis 8' | 3. Echobass 16' ** |
4. Gedeckt 8' | 4. Flet 4' | 4. Oktavbass 8' |
5. Konzertflöte 8' | 5. Horn 4' | 5. Cello 8' |
6. Oktave 4' | 6. Nachthorn 2' | |
7. Fugara 4' | 7. Cymbel 2 rz. * | |
8. Rohrflöte 4' | 8. Kwinta 2 2/3' | |
9. Mixtur 2-3f. 2 2/3' | 9. Flet 8' (?) |
B. Schmid, Die Denkmalpflege in der Provinz Westpreußen in den Jahren 1920 bis 1931, Königsberg 1932, s. 14
J. Janca, O działalności organmistrzowskiej rodziny Goeblów w setną rocznicę założenia firmy, w: Organy i muzyka organowa IX, Gdańsk 1994, s. 260
Wizja lokalna (2013)
Zdjęcie stołu gry: Sebastian Stachura
Ostatnia modyfikacja: 2023-06-23 21:46:02