Kościół III Upadku Kalwaria Zebrzydowska (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwotnie organy miały prawdopodobnie 8 głosów, a szafa pomalowana była na kolor czerwony. Gruntownej przebudowy instrumentu dokonał w 1807 r. Jakub Stankiewicz, który przeniósł stół gry z tyłu na bok szafy. Przeprowadzono też wiele pomniejszych remontów w latach: 1840, 1844, 1860, 1868, 1892, 1902, 1905, 1925, 1935, 1972. Jeden z nich zapewne na początku XX w. przeprowadził Aleksander Żebrowski ze Lwowa, który na stole gry umieścił swoją tabliczkę firmową. Nie wiadomo, kto umieścił w instrumencie głosy Portunal 8’ oraz Aeoline 8’, lecz nie są to z pewnością głosy oryginalne. Są one ustawione na wiatrownicy na później dobudowanej podstawie. Nie zmieściły się w oryginalnej szafie z racji ich rozmiaru, gdyż zastąpiły trzy inne głosy, prawdopodobnie o małych piszczałkach. Modyfikacja ta spowodowała, że dobudowane głosy nie otrzymują dostatecznej ilości powietrza potrzebnego do wydawania pełnego dźwięku z powodu małych otworów w wiatrownicy. Ich wysokie piszczałki utrudniają także dostęp do pozostałych, co wpływa na trudność w strojeniu instrumentu.

Prawdopodobnie ok. 2016 roku zniszczeniu uległa dmuchawa elektryczna. Od tego czasu organy pozostały do 2022 roku nieczynne. Były w złym stanie technicznym. Miech i kanały powietrzne były bardzo nieszczelne, klawisze były pozapadane z niekompletnymi okładzinami, a piszczałki w dużym stopniu zakurzone i pozatykane. Wiele z nich było wygiętych oraz w ogóle niegrających. W sierpniu 2022 r. Dominik Bucki i Patryk Adamek przeprowadzili prace mające na celu przywrócenie instrumentu do sprawności. Zainstalowana została cichobieżna dmuchawa elektryczna w wygłuszanej obudowie. Miech oraz kanały powietrzne zostały tymczasowo uszczelnione, piszczałki wyczyszczone i naprawione. Głos Portunal 8’ nie został z powrotem umieszczony na wiatrownicy z powodu złego stanu niektórych piszczałek oraz wspomnianych problemów z brakiem powietrza. Traktura została wyregulowana tak, aby była możliwa gra na instrumencie. Zainstalowane zostało także oświetlenie stołu gry, prospektu oraz wnętrza instrumentu. Szafa organowa oraz drewniane piszczałki nie są w dobrym stanie, mocno zaatakowane przez kołatki. Instrument obecnie jest sprawny i używany okazyjnie podczas Mszy św. i nabożeństw. W przyszłości planowany jest generalny remont.

Instrument usytuowany na drewnianym chórze, naprzeciw ołtarza. Szafa organowa w kolorze popielatym. Prospekt rokokowy. Wiatrownica klapowo-zasuwowa na 8 głosów, z których dwa nieobsadzone (otwory w klocu jednego z nich całkowicie zatkane). Występują niewielkie braki w materiale piszczałkowym. Stół gry wbudowany z prawej strony szafy organowej (dawniej z tyłu). Jeden miech magazynowy. Kalikowanie ręczne i napęd elektryczny. Organy nastrojone w temperacji średniotonowej ¼ komatu (a1=ok. 447 Hz przy temp. 22oC). 

Zakres klawiatury: CFDGEABH–c3.

CHARAKTERYSTYKA GŁOSÓW:

Principal 4 – częściowo w prospekcie, wykonany z cynku, posrebrzany, pozostałe piszczałki cynowe)
Flet maior 8 – wykonany z drewna, kryty
Flet minor 4 – wykonany z drewna, kryty, najmniejsze piszczałki cynowe
Quinta 2 2/3 – faktycznie 1 1/3’, wykonana z cyny
Octawa 2 – wykonana z cyny)
Aeoline 8 – wykonana z blachy cynkowej
[głos nieobsadzony – otwory w klocu zatkane]
Portunał 8 ** – wykonany z drewna, pierwsza oktawa kryta


Rok zakończenia budowy
przed 1784
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
7
Liczba klawiatur
I
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał
1. Principal 4
2. Flet maior 8
3. Flet minor 4
4. Quinta 2 2/3*
5. Octawa 2
6. Aeoline 8
7. [ślad po kluczu]
8. Portunal 8**
Przypisy
*) faktycznie 1 1/3’
**) piszczałki nie wstawione
Stół gry

Stół gry

Miejsce po dawnym stole gry, widoczna traktura

Miejsce po dawnym stole gry, widoczna traktura

Dźwignia do kalikowania

Dźwignia do kalikowania






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło

Oględziny własne 02.12.2022 dzięki uprzejmości Ojców Bernardynów


 

Autor
Patryk Adamek, Dominik Bucki


Ostatnia modyfikacja: 2023-02-05 20:32:13

Bazylika Matki Bożej Anielskiej (bernardynów) (Kalwaria Zebrzydowska) - 26 głosów
Kościół św. Józefa (Kalwaria Zebrzydowska) - 14 głosów
Kaplica Wieczernika (Kalwaria Zebrzydowska) - 6 głosów

MackoKurko
MackoKurko 2021-04-24 20:33:54 Edytowany
Byłem tam dzisiaj. Stan nie jest dostateczny, a zły. Klawisze są zapadnięte, piszczałki się walą Instrument z całą pewnością nie nadaje się do gry. Jest w takim stanie, że nawet bałem się do niego zbliżać, żeby czegoś nie zepsuć. Do tego panuje tam wszechobecna wilgoć.