Instrument został zbudowany w roku 1935 przez firmę „A. Homan, St. Jezierski i S-ka” z Warszawy. Ma wiatrownice stożkowe, 7 miechów pływakowych zasilanych dmuchawą elektryczną (trzy główne, cztery pomocnicze). Jest utrzymany w późnoromantycznej estetyce brzmieniowej.
DYSPOZYCJA ORYGINALNA Z 1935 R.
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
Montre 16' | Flet amour 16' | Pryncypał skrzypcowy 8' | Kontrabas 16' |
Bourdon 16' | Waltornia 8' | Aeolina 8' | Violonbas 16' |
Montre 8' | Salicet 8' | Vox coelestis 8' | Harmonikabas 16' |
Gamba 8' | Flet harmoniczny 8' | Flet dolce 8' | Subbas 16' |
Holflet 8' | Amabilis 8' | Flet d'amour 8' | Echobas 16' * |
Dolce 8' | Klarnet lab. 8' | Waldflet 4' | Waltornia 8' * |
Gedekt 8' | Quintadena 8' | Trawersflet 4' | Cello 8' |
Viola altowa 4' | Nasard 5 1/3' | Flautino 2' | Basflet 8' * |
Rurflet 4' | Cremona 4' | Tercflet 1 3/5' | Blockflet 4' * |
Mixtura 2' 4x | Flet cichy 4' | Dublette 1' | Bombardon 32' |
Trąbka 8' | Blockflet 4' | Sesquialtera 2 2/3'-1 3/5' | Puzon 16' |
Flagolette 2' | Obój 8' | Cor regal 8' | |
Kornet 8' 5x | |||
Cor regal 8' |
Połączenia: II–I, III–I, III–II, I–Ped, II–Ped, III–Ped, Sup. I, Sup. II, Sup. III, Sup. II–I, Sup. III–I, Sup. III–II, Sup. II–Ped, Sub II-I, Sub III–I, Melodia III–II (połączenia Super pełne)
Urządzenia dodatkowe: dwie wolne kombinacje dla wszystkich rejestrów, jedna kombinacja dzielona dla każdej sekcji, automat pedałowy, wyłącznik głosów językowych, kolektywny włącznik połączeń, crescendo, Cor regal 8'Tremolo Rurflet, tremulanty i żaluzje manuałów II i III
Rejestry zbiorcze: Piano, Mezzoforte, Forte, Tutti
Była to dość ciekawa koncepcja brzmienia, jednak nie pozbawiona istotnych wad w postaci braku kompletnej piramidy pryncypałów i przesadnie rozbudowanego brzmienia fletowego. Z tego zapewne powodu w latach 50. XX w. przeprowadzono przebudowę, która wzbogaciła paletę barw instrumentu, lecz jednocześnie wprowadziła nieład w dyspozycji i spowodowała zatarcie cech stylowych. Zmniejszyła się też wówczas ogólna liczbę głosów z 50 do 47 (pozostały puste kloce oraz jedna, nigdy wcześniej nie wykorzystana kancela rejestrowa). Podczas tej przebudowy dokonano również ulepszeń i rozbudowy systemu powietrznego. Zlikwidowano żaluzję manuału II i tremolo dla Rurfletu.
DYSPOZYCJA PO PRZEBUDOWIE
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
Pryncypał 16' | Flet amour 16' | Pryncypał skrzypcowy 8' | Kontrabas 16' |
Bourdon 16' | Waltornia 8' | Aeolina 8' | Violonbas 16' |
Montre 8' | Salicet 8' | Vox coelestis 8' | Harmonikabas 16' |
Holflet 8' | Flet harmoniczny 8' | Flet d'amour 8' | Subbas 16' |
Gedekt 8' | Koncertflet 8' | Quintadena 8' | Echobas 16' * |
Oktawa 4' | Amabilis 8' | Flet cichy 4' | Waltornia 8' * |
Rurflet 4' | Klarnet lab. 8' | Flautino 2' | Fletbas 8' |
Superoktawa 2' | Nasard 5 1/3' | Tercflet 1 3/5' | Basflet 8' * |
Mixtura 2' 4x | Viola altowa 4' | Dublette 1' | Blockflet 4' * |
Trąbka 8' | Blockflet 4' | Sesquialtera 2 2/3'-1 3/5' | Bombardon 32' |
Flageolette 2' | Cymbel 1/2' 3x | Puzon 16' | |
Kornet 4' 2-4x | Cor regal 8' | Obój 8' * | |
Obój 8' |
Ta dyspozycja, przy jednoczesnej całkowitej niesprawności głosów transmitowanych i głosu Flet kryty 16’ funkcjonowała do kapitalnego remontu, który przeprowadziła firma Krzysztofa Deszczaka z Lublina w okresie od stycznia 2018 r. do stycznia 2020 r.
Jest to największy instrument, jaki zbudowała firma „Homan-Jezierski” i jednocześnie największy instrument o trakturze pneumatycznej w archidiecezji lubelskiej. Swą strukturą wizualno-techniczną i brzmieniem jest dobrze „stopiony”z wnętrzem świątyni archikatedralnej. Dlatego też naturalnym i jednocześnie koniecznym posunięciem było jego zachowanie w formie takiej, aby nadal mógł być pomnikiem polskiej myśli organmistrzowskiej lat 30. XX w. poprzez swoją spójność rozwiązań w tworzeniu dyspozycji, menzur, traktury, intonacji i wysokości stroju, a jednocześnie spełniać formalnie wymogi bycia obiektem zabytkowym.
W latach 90. XX w. pojawiły się projekty przebudowy traktury na elektropneumatyczną, co miało rozwiązać definitywnie problemy uciążliwości pracy i awaryjności traktury pneumatycznej. Jednak wzrastająca w środowisku muzyczno-organmistrzowskim świadomość konieczności dbałości o zachowanie takich instrumentów w ich oryginalnej formie, jak i wpisanie omawianych organów w rejestr zabytków, spowodowały zmianę sposobu podejścia do tego zagadnienia. Odrzucono więc dewastujący dla oryginalnej struktury instrumentu pomysł przebudowy traktury i co za tym idzie, postanowiono zachować ją w formie oryginalnej, aby po gruntownej renowacji i usprawnieniu ponownie zaczęła stanowić pełnowartościowy system. Przez to też instrument zachował swoją autentyczność i "ducha", nie tracąc przy tym walorów brzmieniowych i pozytywnej specyfiki gry na nim wynikającej z rodzaju użytej w nim traktury.
Główne założenia prac były następujące:
Bazując w jak największym stopniu na dobrze zachowanych oryginalnych głosach, dokonano korekty związanej z przywróceniem instrumentowi późnoromantycznego brzmienia, zgodnego z wymaganiami kompozytorów tamtej epok,i jak i ogólnie przyjętymi w tamtym okresie rozwiązaniami konstrukcyjno-brzmieniowymi. Celem korekty dyspozycji było usunięcie błędów z pozostałości dyspozycji oryginalnej, jak i zastanej przed remontem, w stopniu koniecznym w kwestii ingerencji w strukturę brzmienia instrumentu oraz uzupełnienie (rekonstrukcja) brakujących głosów. Projekt dyspozycji po remoncie jest efektem kompromisu pomiędzy dyspozycją oryginalną a dyspozycją po przebudowie w latach 50. XX w. i stylowe ubogacenie jej o kilka niewystępujących przedtem rejestrów.
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
---|---|---|---|
1. Pryncypał 16' | 1. Flet kryty 16' | 1. Pryncypał skrzypcowy 8' | 1. Kontrabas 16' |
2. Burdon 16' | 2. Waltornia 8' | 2. Aeolina 8' | 2. Violonbas 16' |
3. Montre 8' | 3. Salicet 8' | 3. Vox coelestis 8' | 3. Subbas 16' |
4. Gamba 8' | 4. Flet harmoniczny 8' | 4. Koncertflet 8' | 4. Echobas 16' * |
5. Holflet 8' | 5. Amabilis 8' | 5. Flet d'amour 8' | 5. Waltornia 8' * |
6. Gedekt 8' | 6. Kwintadena 8' | 6. Trawersflet 4' | 6. Cello 8' |
7. Oktawa 4' | 7. Klarnet lab. 8' | 7. Flet cichy 4' | 7. Basflet 8' |
8. Rurflet 4' | 8. Pryncypał 4' | 8. Flautino 2' | 8. Blockflet 4' * |
9. Superoktawa 2' | 9. Wiola altowa 4' | 9. Doublette 1' | 9. Flageolette 2' * |
10. Mixtura 4x | 10. Blockflet 4' | 10. Sesquialtera 2 2/3'-1 3/5' | 10. Bombardon 32' |
11. Trąbka 8' | 11. Nasard 2 2/3' | 11. Fagot 16' | 11. Puzon 16' |
12. Flageolette 2' | 12. Oboe 8' | 12. Cor regal 8' * | |
13. Tercflet 1 3/5' | |||
14. Kornet 4' 3-4x | |||
15. Cor regal 8' |
Ostatnia modyfikacja: 2020-03-19 08:31:48