Aula Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznań (wielkopolskie)

Ogólny widok instrumentu

Ogólny widok instrumentu

Opis Instrumentu

Kompleks, w którym znajduje się aula uniwersytecka, został wzniesiony w latach 1905–1910 na potrzeby Akademii Królewskiej w Poznaniu (niem. Königliche Akademie zu Posen). Jego projektantem był berliński architekt Eduard Fürstenau. Uroczyste otwarcie miało miejsce 18 stycznia 1910 roku. Po I wojnie światowej budynki zostały przekazane Wszechnicy Piastowskiej, późniejszemu Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Sama aula wykorzystywana jest także przez inne uniwersytety oraz Filharmonię Poznańską. 

Już na etapie projektowania gmachu architekt planował umieszczenie organów w auli, jednocześnie projektując prospekt organowy zachowany do dziś. Budowę instrumentu powierzono bydgoskiej firmie Paula Voelknera, która ukończyła 35-głosowe organy w 1909 roku. Prawdopodobnie zostały one przebudowane dwa razy: przed 1918 r., być może przez samego Voelknera oraz drugi raz w duchu Orgelbewegung, prawdopodobnie przez Josefa Goebla z Gdańska. W wyniku tych przebudów liczbę głosów zwiększono do 37. Organy posiadały dwa manuały oraz pedał, a także liczne dodatkowe urządzenia, m.in. żaluzję II manuału czy wałek crescendo. 

Organy od czasu przejęcia budynku przez polskie instytucje popadały w coraz większą ruinę. Spowodowane było to m.in. nieodpowiednim konserwowaniem instrumentu, a także złymi warunkami klimatycznymi auli. W 1973 r. zdecydowano, że z powodu "niskiej wartości artystycznej" (!) instrumentu należałoby wybudować nowy, odpowiadający obecnym wymogom i potrzebom auli. Prace te powierzono firmie VEB Frankfurter Orgelbau Sauer. Po wielu komplikacjach związanych z transportem oraz budową instrument sygnowany numerem opusowym 2047 został ukończony w 1976 roku. 

Niestety złe warunki mikroklimatyczne auli, a także wątpliwa jakość wykonania, powodowały liczne usterki instrumentu. Organy trzeba było niezwykle często serwisować, co też rodziło problemy, gdyż prospekt formalnie należał do Uniwersytetu, zaś sam instrument do Filharmonii. Doszło nawet do wypadku, który mógł zakończyć się tragicznie: z prospektu wypadła największa, środkowa piszczałka. Zdarzało się także, że artyści odmawiali grania koncertów bądź drastycznie zmieniali repertuar z powodu licznych usterek organów. Licznych serwisów (niezbyt udanych, wręcz prowizorycznych) dokonywali R. Polcyn, J. Drozdowicz czy J. Szczerbaniak.

Obecnie w kwestii dbałości o instrument zmieniło się niewiele, gdyż organy są wykorzystywane niezwykle rzadko.

Skala manuałów: C-c4; skala pedału: C-f1. Dwa miechy pływakowe. Stół gry wolnostojący, umieszczony centralnie przed szafą organową.


Budowniczy
Sauer
Opus
2047
Rok zakończenia budowy
1976
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
47
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
elektryczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Holzgedackt 8'1. Pommer 16'1. Bordun 16'1. Prinzipal 16'
2. Prinzipal 4'2. Prinzipal 8'2. Prinzipal 8'2. Subbass 16'
3. Rohrflöte 4'3. Rohrflöte 8'3. Gedackt 8'3. Gedacktbass 16'
4. Sesquialtera 2 f.4. Oktave 4'4. Weidenpfeife 8'4. Quintbass 10 2/3'
5. Oktave 2'5. Kl. Gedackt 4'5. Oktave 4'5. Octavbass 8'
6. Sifflöte 1 1/3'6. Quinte 2 2/3'6. Nachthorn 4'6. Pommer 8'
7. Oktavlein 1'7. Oktave 2'7. Nasat 2 2/3'7. Choralbass 4'
8. Scharff 4 f.8. Waldflöte 2'8. Blockflöte 2'8. Rohrflöte 4'
9. Krummhorn 8' 9. Mixtur 5-6 f.9. Terz 1 3/5'9. Flachflöte 2'
10. Zimbel 3 f.10. Quintan 1 1/3' + 8/9'10. Hintersatz 5 f.
11. Trompete 8' 11. Spitzflöte 1'11. Posaune 16'
12. Mixtur 5-7 f.12. Bombarde 8'
13. Dulzian 16' 13. Corno 4'
14. Oboe 8'
Pomoce
Tremolo
Aut. Ped.
Zungen "ab"
6 wolnych kombinacji
Stałe kombinacje: Pleno, Tutti
Wałek crescendo
Żaluzja
Połączenia: Gen. koppeln, III/I, III/II, I/II, III/P, II/P, I/P





Źródło
Karta ewidencyjna zabytku (opr. P. Lewko)
L. Czacharowski, Niebudująca historia papierowej piszczałki [w:] "Ruch Muzyczny" 3/1988, s. 24-26.
A. Bigosiński, Działalność firmy organmistrzowskiej P. B. Voelkner w Poznaniu [w:] Nasza Przeszłość t. 133, s. 186-192.
Autor
Adam Bigosiński


Ostatnia modyfikacja: 2021-03-31 21:24:45

Kościół Świętego Krzyża (Górczyn) (Poznań) - 49 głosów
Kościół Najświętszego Zbawiciela (Poznań) - 49 głosów
Bazylika Kolegiacka św. Stanisława Biskupa parafii NMP Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny (Fara) (Poznań) - 43 głosów