Kościół św. Anny (Janów) Katowice (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Instrument został wybudowany w roku 1927 przez firmę braci Rieger z Krnova. Zachowany bez zmian do dnia dzisiejszego. Zespół brzmieniowy, jak i sama intonacja, są typowe dla epoki późnego romantyzmu. Piszczałki wewnątrz instrumentu zostały tak rozmieszczone, aby bez problemu był do nich dostęp; miało to również wspomagać młodych adeptów organmistrzostwa jako tak zwany instrument szkoleniowy. Organy mają wiatrownice stożkowe, cztery miechy pływakowe oraz w całości zachowane urządzenie do kalikowania, przy którego użyciu możliwa jest gra na manuale I oraz pedale. Dmuchawa elektryczna dostarczająca powietrze znajduje się na klatce schodowej prowadzącej na chór. W 1981 roku został wykonany remont instrumentu przez organmistrza Zdzisława Zasadę z Mikołowa. Warto również nadmienić, że w roku 1987 została nagrana na tym instrumencie płyta winylowa, na której Jerzy Erdman wykonuje utwory Feliksa Nowowiejskiego, który sam w 1932 roku wizytował tenże instrument. Zachowała się jego opinia:

Organy te są pod każdym względem tak technicznym, jak i artystycznym – dziełem mistrzowskim, które mogłoby stanąć w każdej stolicy Europy. Grałem niejednokrotnie na organach w Berlinie w Filharmonii, Sali Blüthnera, Państwowej Akademii Muzycznej, ale organy w Janowie-Giszowcu podobały mi się znacznie więcej. Jakie udoskonalenia posiadają organy w Janowie-Giszowcu, precyzję tonu, intonację, barwę głosów, charakterystyczne rejestry barokowe, głosy języczkowe, Jalousie-Crescendo w II i III manuale, etc., etc., o tem trzeba przekonać się osobiście, aby mieć wyobrażenie o tem dziele. Organo pleno brzmi szlachetnie, uroczyście i imponująco w swej potędze – zaś piano w połączeniu z tajemniczo brzmiącem tremolo, jest wręcz czarujące. Rozmieszczenie rejestrów, guzików, crescenda, kombinacyj wszystkich etc. jest nadzwyczaj praktyczne i przejrzyste – toteż w kilku minutach zapoznałem się z całą techniką instrumentu i improwizowałem z największą rozkoszą w obecności Ks. Proboszcza, rozpromienonego z posiadania w swej parafii takiego instrumentu. Ze szczerym podziwem gratuluję firmie tego artystycznego sukcesu. Prof. Fel. Nowowiejski, kompozytor. Poznań.

Instrument obecnie jest w złym stanie: wiele głosów się zawiesza, bądź nie odzywa się, czuć wyraźne opóźnienie w grze; pomimo tego, używany jest nadal w czasie liturgii. Kolejność głosów zgodnie z włącznikami na stole gry.


Budowniczy
Rieger
Opus
2260
Rok zakończenia budowy
1927
Stan instrumentu
Zły
Liczba głosów
75
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Mixtur 5-6 fach1. Quintaton 16' 1. Mixtur 4 fach 1. Untersatz 32'
2. Raush-Quinte 2 fach 2. Clarinette 8' 2. Scharff 3 fach 2. Posaune 16'
3. Cornett 3-5 fach 3. Vox humana 8' 3. Flageolette 2' 3. Principalbass 16'
4. Oktave 2' 4. Geigen-Principal 8'4. Flute amabile 4'4. Violonbass 16'
5. Quinte 5 1/3'5. Gems-horn 8' 5. Fugara 4' 5. Subbas 16'
6. Rohrflote 4'6. Gamba 8' 6. Gemshorn 4' 6. Contrabass 16'
7. Flute Octaviante 4' 7. Salicional 8' 7. Clairon harm. 4' 7. Echo-Bass 16'
8. Viola 4' 8. Unda maris 8' 8. Lieblich Gedeckt 8'8. Quint-Bass 10 2/3'
9. Oktave 4' 9. Konzertflote 8' 9. Portunal Flote 8'9. Trompete 8'
10. Gedeckt 8'10. Traversflote 8' 10. Fern Flote 8' 10. Oktavbass 8'
11. Flute harmon. 8'11. Rohrflote 8' 11. Nachthorn 8'11. Violoncello 8'
12. Hohlflote 8' 12. Regal 4' 12. Vox Coelestis 8' 12. Gedecktbass 8'
13. Quintaton 8'13. Principal 4' 13. Aeoline 8' 13. Bassflöte 8'
14. Dolce 8' 14. Viola d'amour 4' 14. Violine 8'14. Dolce 8'
15. Fugara 8' 15. Flauto dolce 4' 15. Horn Principal 8' 15. Clairon 4'
16. Principal 8' 16. Nassard 2 2/3' 16. Trompete harmon. 8' 16. Oktave 4'
17. Trompete 8' 17. Piccolo 2' 17. Oboe 8' 17. Flöte 4'
18. Bourdon 16'18. Sesqui-altera 2 fach 18. Tuba mirabilis 8'
19. Principal 16' 19. Harmon. aethera 4 fach 19. Dulciana 16'
20. Lieblich Gedeckt 16'
Pomoce
4 wolne kombinacje
Piano
Mezzo-Forte
Forte
Fortissimo
Tutti
Aut. Pedal Ein
Rohrwerke ab
Tremolo II man.
Tremolo III man.

Połączenia:
Norm I ab
Sub III
Sub II
Sub III-II
Sub III-I
Sub II-I
III-II
III-I
II-I
I-Ped.
II-Ped.
III-Ped.
Super I-Ped.
Super I
Super II-I
Super III-I
Super III-II
Super II
Super III

Włączniki nożne:
Oktavkoppel (wyłącznik)
Normalkoppel (wyłącznik)
Walze ab
16' ab
Koppeln aus Walze

Szafa ekspresyjna manuału II i III
wałek Crescendo





Źródło
Oględziny własne, informacje zawarte na okładce płyty wymienionej w opisie, informacje zawarte w folderze wydanym przez parafię, cytat za prof. Erdmanem zawarty na okładce płyty (brak dokładnego źródła).
Zdjęcie: Krzysztof Brzenk
Autor
Mateusz Urbańczyk


Ostatnia modyfikacja: 2021-04-17 19:27:35

Kościół ewangelicko-augsburski Zmartwychwstania Pańskiego (Katowice) - 52 głosów
Archikatedra Chrystusa Króla (organy wielkie) (Katowice) - 43 głosów
Bazylika św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP (Panewniki) (Katowice) - 64 głosów