Instrument zbudowany został w 1911 roku przez znaną krakowską firmę Kazimierza Żebrowskiego dla kościoła Bożego Ciała i klasztoru OO. Dominikanów we Lwowie. Pierwotnie miał on 34 głosy rozmieszczone pomiędzy 3 manuały oraz pedał. W instrumencie zastosowano wiatrownice typu stożkowego oraz pneumatyczną trakturę gry i rejestrów. Jego dyspozycja utrzymana była w duchu romantyzmu i przedstawiała się następująco:
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
Stentor solo gamba 8’ * | Geigenprincipal 8’ | Concertflöte 8’ | Principalbass 16’ |
Stentor flöte 8’ * | Salicet 8’ | Aeoline 8’ | Co[nt]rabass 16’ |
Serafon 8’ * | Flöte major 8’ | Vox coelestis 8’ | Violonbass 16’ |
Tuba mirabilis 8’ * | Portunal 8’ | Clarinette 8’ | Subbas 16’ |
Bourdon 16’ | Fagot 8’ | Quintadena 8’ | Contrafagot 16’ |
Prinzipal 8’ | Spitzflöte 4’ | Flöte travers 4’ | Octavbass 8’ |
Salitional 8’ | Violoncello 8’ | ||
Gemshorn 8’ | Campanellae | ||
Röhrflöte 8’ | |||
Bourdonal 8’ | |||
Octava 4’ | |||
Flöte minor 4’ | |||
Cornette 4f - 4’ | |||
Mixture 4f - 2 ⅔’ | |||
Piccolo 2’ |
*) głos wysokociśnieniowy
W latach powojennych instrument został rozebrany, a jego części (część głosów, wiatrownice) przewieziono do kościoła Matki Bożej Różańcowej (OO. Dominikanów) w Poznaniu, gdzie znajduje się obecnie. Niestety precyzyjna data translokacji nie jest znana. Reszta części, które nie zostały przewiezione do Poznania (m.in. kontuar) została użyta przy budowie instrumentu w filharmonii we Lwowie.
Podczas przenosin instrumentu do Poznania nie zostały przewiezione niektóre głosy, m.in głosy wysokociśnieniowe, część głosów 8’ i 16’ oraz stół gry o 3 manuałach. W latach 60. została podjęta decyzja o montażu instrumentu na podzespołach przywiezionych ze Lwowa. W roku 1963 o. Romuald Zmaczyński zamówił nowy stół gry w firmie Tadeusza Rajkowskiego z Włocławka. Na rachunku za tę pracę jest mowa o remoncie kontuaru, w rzeczywistości jednak firma Rajkowskiego wykonała nowy, dwumanuałowy stół gry. Prace montażowe wykonała firma Józefa Cynara z Wrocławia. Wiadomo, że zakończyły się one w 1970 roku.
Po przebudowie instrument stracił swój romantyczny charakter. Firma Cynar wstawiła wiele głosów wysokostopowych, co sprawiło, że instrument zyskał modny w tamtych czasach charakter Orgelbewegung nawiązujący do epoki baroku. Zastosowano także stół gry o dwóch manuałach, a nie trzech, jak to było oryginalnie. Z wiatrownic manuałów II oraz III zbudowano jedną, większą sekcję manuału II, który został zamknięty w szafie ekspresyjnej. Instrument został pomniejszony, ma obecnie 32 głosy (pierwotnie 34). Głosy zostały rozmieszczone na stożkowych wiatrownicach firmy Żebrowski, zasilanych przez dwa miechy pływakowe firmy Cynar. Miechy te napędza dmuchawa firmy Laukhuff umieszczona w pomieszczeniu obok chóru.
Po roku 2000 firma Jana Drozdowicza z Poznania dokonała kolejnej przebudowy instrumentu. Podczas prac został usunięty pneumatyczny stół gry Rajkowskiego, który zastąpiono elektrycznym kontuarem z instrumentu cyfrowego “Eminent”. Traktura pneumatyczna została zastąpiona elektro-pneumatyczną. Został dobudowany także głos Fagot 16’ w sekcji pedału.
Instrument rozmieszczony jest w dwóch symetrycznych szafach organowych, które utrzymane są w stylu współczesnym. Rozmieszczenie sekcji w szafach (patrząc od prezbiterium):
Skala manuałów: C-g3; skala pedału: C-f1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Pryncypał 8' Ż | 1. Burdon 16' Ż? | 1. Pryncypał 16' Ż |
2. Burdon 8' Ż | 2. Flet kryty 8' Ż | 2. Subbas 16' Ż |
3. Gamba 8' Ż | 3. Kwintadena 8' Ż | 3. Kwinta 10 2/3' C |
4. Oktawa 4' Ż | 4. Salicet 8' Ż | 4. Oktawa 8' Ż |
5. Flet otwarty 4' Ż | 5. Unda maris 8' Ż | 5. Flet 8' C |
6. Kwinta 2 2/3' C | 6. Pryncypał 4' Ż | 6. Chorałbas 4+2' C |
7. Oktawa 2' C | 7. Flet Rurkowy 4' Ż? | 7. Mixtura 4f. C |
8. Flet 2' C | 8. Sesquialtera 2f. C | 8. Fagot 16' D |
9. Flageolet 1' C | 9. Flet leśny 2' C | |
10. Mixtura 4f. [2 2/3'] Ż | 10. Kwinta 1 1/3' C | |
11. Trompet 8' * | 11. Piccolo 1' C | |
12. Acuta 4f. C | ||
13. Klarnet 8' Ż |
Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.
Ostatnia modyfikacja: 2019-07-27 08:40:01