Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego Lubliniec (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Protokoły powizytacyjne parafii św. Mikołaja z lat 1679 i 1687, w których znajdują się zwięzłe informacje o kościele Świętego Krzyża, nie wspominają, by w kościele tym znajdowały się organy. Pierwszą wiarygodną wiadomością na ten temat jest zapis w „Księdze wpływów i wydatków kościoła św. Mikołaja w Lublińcu od 1731 do 1799” (w archiwum parafialnym), gdzie w odniesieniu do roku 1734 odnotowano wydatek 4 srebrnych groszy i 6 halerzy za „ad deportatione positivi ad alias Ecclesias”, tzn. „za przetransportowanie pozytywu (małe organy) do innego kościoła” W roku 1736 odnotowano wypłacenie 1 srebrnego grosza i 6 halerzy „a reparare positivi ad S. Crocem” , czyli „za naprawę pozytywu u Św. Krzyża”. Pozwala to przyjąć, że u św. Mikołaja były organy oraz pozytyw i tenże przeniesiono do „innego kościoła” czyli do omawianej świątyni. 13 czerwca 1781 r. wypłacono organmistrzowi o nazwisku Józef Weiss kwotę 6 talarów za naprawę pozytywu.

W 1834 r. kościół był zrujnowany i zamknięty. W księdze wpływów i wydatków pieniężnych kościoła parafialnego św. Mikołaja w Lublińcu za okres od 1808 do 1871 roku odnotowano w roku 1846 w rozdz. V „wydatki nadzwyczajne” wypłatę 100 talarów cesarskich na budowę organów stosownie do zezwolenia patrona kościoła, hrabiego Renarda. Ówczesny nauczyciel szkoły parafialnej i organista w kościele św. Mikołaja, Paweł Rendschmidt, w swym piśmie z 30 września 1883 r. do Zarządu Kościelnego stwierdził między innymi, że „… bezinteresownie pomagał przy budowie organów w kościele Św. Krzyża …”. Trzeba zaznaczyć, że wspomniany P. Rendschmidt pracował jako nauczyciel od roku 1828 do 1880, w latach 1831-1855 pełnił funkcję organisty, a w latach 1855-1883 był kierownikiem chóru.

W okresie I wojny światowej zarekwirowano na cele zbrojeniowe około 16 kg piszczałek organowych cynowych, za które parafia otrzymała 126,20 marek niemieckich tytułem rekompensaty. 3 września 1917 r. zlecono Karlowi Spieglowi z Opola wykonanie piszczałek zastępczych w miejsce zarekwirowanych.

Spis inwentarza z roku 1930 stwierdza między innymi, że organy „starego typu” zostały przez parafię wojskową przebudowane na pneumatyczne i dodano piszczałki, których brakowało.

Pod datą 29 listopada 1941 r. ówczesny administrator parafii św. Mikołaja, ks. Jan Jarczyk, odnotował wydatek 470 marek za reparację organów. 6 grudnia 1944 r. budowniczy organów Zygmunt Klimosz z Rybnika, na prośbę ks. administratora dokonał przeglądu organów i stwierdził brak niektórych piszczałek c-f oraz brak dopływu powietrza do innych, natomiast do naprawy brak było rurek ołowianych. W lipcu i sierpniu 1957 roku strojenia organów dokonał Maksymilian Pałeszniak zamieszkały w Lublińcu, za co wypłacono mu 3350 zł.

We fragmencie krótkiej kroniki sporządzonej przez pierwszego rektora ks. Tadeusza Jaskółkę w roku 1962 znajduje się odrębna strona maszynopisu pt. „Organy w kościele Św. Krzyża”, w której autor stwierdził między innymi, że stan organów w 1962 roku był taki, że wymagał kapitalnego remontu. Przeprowadzenie naprawy zlecono rybnickiemu organmistrzowi Ryszardowi Franke zamieszkałemu przy ul. Kościuszki. Prace z udziałem mistrza i pomocnika trwały dwa tygodnie. Mieszkali i stołowali się u państwa Kandorów przy ul. Żwirki i Wigury w Lublińcu. Jak stwierdził ks. Jaskółka, praca ich była solidna i niedroga. Oprócz tego podał, że instrument jest jednomanuałowy i zbudowany prze organmistrza z Nysy. W III niedzielę Adwentu 15 grudnia 1963 r. odbyła się skromna uroczystość poświęcenia organów oraz koncert muzyki organowej w wykonaniu ks. Eugeniusza Hurskiego z Katowic. 

Bieżące naprawy instrumentu zlecane też były przez następnych ks. rektorów: Rudolfa Kierę i Franciszka Misia. Na czas remontów użytkowano elektroniczny instrument klawiszowy. W roku 1995 ks. proboszcz Leonard Pająk zlecił generalny remont liczącego 150 lat instrumentu. Wymieniono między innymi miechy, wymieniono piszczałki drewniane na cynowe i uzupełniono szereg brakujących piszczałek. Roboty na przełomie lat 1995 i 1996 wykonała firma Henryka Hobera z Olesna. W roku 2016 ten sam wykonawca wybudował nowy instrument, zachowując oryginalny prospekt. 


Budowniczy
Henryk Hober
Rok zakończenia budowy
2016
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
14
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Pryncypał 8'1. Gedakt 8'1. Subbas 16'
2. Bourdon 8'2. Salicjonał 8'2. Oktawbas 8'
3. Oktawa 4'3. Pryncypał 4'3. Gedaktbas 8'
4. Superoktawa 2'4. Rurflet 4'
5. Mixtura 3 fach5. Nasard 2 2/3'
6. Gemshorn 2'
Pomoce
I/P
II/P
II/I
I 4'
Wnętrze

Wnętrze

Prospekt przed 2016 r.

Prospekt przed 2016 r.






Źródło
https://www.krzyz-lubliniec.pl/zycie-naszej-parafii
https://www.krzyz-lubliniec.pl/rekonstrukcja-organow-piszczalkowych-2016
Autor
Jakub Mizera


Ostatnia modyfikacja: 2018-06-02 13:42:38

Kościół św. Stanisława Kostki (oblatów) (Lubliniec) - 12 głosów
Kościół farny św. Mikołaja (Lubliniec) - 25 głosów