Kościół farny św. Mikołaja Lubliniec (śląskie)

Pierwsza wzmianka o organach w kościele pochodzi z 1687 roku i brzmi: organy siedmiogłosowe do muzykowania. Istnieją domysły, iż przed tymi organami używano pozytywu. Kolejnym instrumentem były organy Schefflerów z 1779 roku. Miały one 16 głosów i trzy miechy z baraniej skóry. W dokumentach odnotowano dwie wzmianki o poważniejszych naprawach w roku 1846 oraz 1860, po czym w 1885 oleski organmistrz Anton Czopka podjął się remontu. Używalnośc instrumentu po tym remoncie przewidziano na okres ok. 10 lat. Od 1899 r. rada parafialna podejmowała wątek wybudowania nowego instrumentu w związku z dużą awaryjnością dotychczasowego. W 1905 roku firma Schlag & Söhne ze Swidnicy przedstawiła ofertę na wykonanie nowych organów. W połowie października przystąpiono do montażu 22-głosowego instrumentu, który został umieszczony w rozbudowanej szafie organów Schefflera. 23 grudnia 1905 roku nastąpił wstępny odbiór techniczny przeprowadzony przez Paula Mittmanna z Wrocławia, przewodniczącego komisji egzaminacyjnej budowniczych organów na prowincję Śląsk. Po raz pierwszy zagrano na nowym instrumencie podczas pasterki 1905 r. W okresie I wojny światowej wymontowano 80 cynowych piszczałek prospektowych na cele zbrojeniowe. W 1921 r. dokonano odtworzenia prospektu. Pięć lat później (1926) nastąpił remont polegający na zainstalowaniu dmuchawy elektrycznej, ustawionej na postumencie na strychu nad nawą główną. W 1933 roku przymierzano się do przebudowy i powiększenia instrumentu, jednak z braku dostatecznej ilości środków dokonano tylko bieżącego remontu organów oraz wykonano nowy kontuar, który ustawiono z przodu instrumentu. Firma Antoni Małek z Częstochowy pomalowała szafę organową na kolor dębu oraz dokonała pozłocenia rzeźb. Podczas wizytacji biskupiej w 1939 roku zalecono naprawę organów. Elementy drewniane były silnie dotknięte działaniem kornika. Całość wymagała pilnej naprawy. Zimą 1943/1944 uruchomiono ogrzewanie powietrzne w kościele, co tak podwyższyło temperaturę wnętrza świątyni, że organy odmówiły posłuszeństwa. W 1944 roku firma Berschdorf z Nysy podjęła się przywrócenia instrumentu do stanu używalności. W maju 1950 roku firma Stefana Truszczyńskiego z Włocławka dokonała remontu miechów i czerpaków, regulacji klawiatury, wiatrownic, piszczałek oraz strojenia całego instrumentu. Założono również tremolo wraz z mechanizmem. W 2003 odnotowano remont przeprowadzony przez dwóch bliżej nieznanych organmistrzów z Opola. W latach 2008–2010 organy przeszły gruntowny remont. Podstawą do podjęcia prac stała się opinia prof. Juliana Gembalskiego z Akademii Muzycznej w Katowicach z 12 września 2006 roku. Zapadła decyzja o rozbudowie organów o trzy nowe głosy językowe (Trompete 8', Oboe 8', Fagott 16'). Nadzór nad pracami pełnił Jarosław Jasiura, organista sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie, przy współpracy przedstawiciela Referatu ds. Muzyki Kościelnej Kurii Diecezjalnej w Gliwicach. Remont został przeprowadzony przez firmy organmistrzowskie dr. Marka Urbańczyka z Siemianowic Śląskich i dr. Tomasza Orlowa z Katowic.

Praca firmy dr. Tomasza Orlowa polegała na całkowitym zdemontowaniu wszystkich części instrumentu oraz poddaniu ich testom sprawności technicznej. Wadliwe elementy zostały poddane natychmiastowej wymianie bądź regeneracji. Wymieniono również wszelkie uszczelnienia skórzane. Częściowej rekonstrukcji poddana została wiatrownica sekcji pedału. Miech magazynowy z podawaczem został wymieniony na dwa miechy pływakowe. Powłoka lakierowa oraz okleina klawiszy wraz z tabliczkami registrowymi pochodziły z okresu późniejszego. Płyta rejestrowa wskutek rozbudowy instrumentu została również wymieniona. Firma dr. Marka Urbańczyka odrestaurowała materię piszczałkową wraz z dokompletowaniem brakujących elementów innych głosów. Nowe głosy językowe wykonała firma Augusta Laukhuffa. Tomasz Orlow jako intonator opierał się o estetykę XIX-wieczną, tj. romantyczną koncepcję symfoniczną, która zostałą zintegrowana z brzmieniem współczesnym głosów językowych. Poza koncertem inauguracyjnym, 18 sierpnia 2010 r. zrealizowano nagranie płyty CD.

Prospekt jednosekcyjny, jednokondygnacyjny, barokowy. Stół gry wolnostojący, na środku chóru, organista siedzi przodem do ołtarza. Wiatrownice stożkowe. Ciśnienie 95 mm H₂O. System traktury tłoczący.

Zakres klawiatur: manuały C-f³, pedał C-d¹.

UKŁADY GŁOSÓW WIELORZĘDOWYCH

Rauschquinte: 2 2/3’+2’ (brak repetycji)

Mixtur 4 fach: C – 2’+1 3/5’+1 1/3’+1’; g – 2 2/3’+2’+1 3/5’+1 1/3’

Progr. Harm. 2-3 fach: C – 2 2/3’+2’; g – 4’+2 2/3’+2’; fis³: 8’+5 1/3’+4’