Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (franciszkanów-reformatów) Kęty (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwszy, 10-głosowy pozytyw w miejscowej świątyni klasztornej, zbudowanej w latach 1703-1714, pochodził z 1826 r. i był dziełem organmistrza nazwiskiem Baczakiewicz, bez wątpienia identycznego z Jakubem Baczakiewiczem.

Najwcześniejsza wzmianka o reparacji instrumentu pochodzi z 1833 roku. W tym samym czasie powiększono go o 2 głosy. Kolejne powiększenie miało miejsce w 1883 roku, a dokonał go Antoni Sapalski z Krakowa. Wstawiono wówczas 2 nowe głosy: nieokreślony głos cynowy 8-stopowy rozpoczynający się od drugiej oktawy, a także drewniany Flet Portunal (8’?). Usunięte zostały natomiast dwa głosy stare: Mixtura i Szpicflet. Liczba głosów manuałowych nie uległa więc zmianie. O przekształceniu pozytywu w organy zadecydował fakt dobudowania przez A. Sapalskiego 2-głosowej sekcji pedału, do której należały: Subbas 16’ (drewniany, kryty) oraz Princypałbas 8’. Nadto krakowski organmistrz odnowił wiatrownice, zamontował nowy miech z rezerwuarem i potrzebnymi kanałami, a także wymienił okładzinę klawiszy diatonicznych w manuale na nową, wykonaną z kości słoniowej. Prace zakończyły się 16 listopada 1883 r., a ich koszt wyniósł 400 zł reńskich.

Rezultat modernizacji, jakiej dokonał A. Sapalski, musiał nie być satysfakcjonujący na dłuższą metę, bowiem już w 1891 r. zakonnicy chcieli sprzedać dotychczasowy instrument, zamieszczając w prasie stosowne ogłoszenie.

W oparciu o dostępne informacje nie sposób stwierdzić, czy plany sprzedaży doczekały się realizacji, jednak wiadomo, że jeszcze w tym samym roku (1891) kościół klasztorny wyposażono w nowe, istniejące do dziś organy firmy Gebrüder Rieger z Jägerndorf (opus 303) kosztem 2080 zł reńskich. Na pokrywie stołu gry zachowała się tabliczka z napisem:

Kirchen-Concert-Orgel-und Harmonium Fabrik
IN JÆGERNDORF. - GEBRÜDER RIEGER - OEST. SCHLESIEN.

Podczas I wojny światowej zarekwirowano piszczałki prospektowe, które zostały uzupełnione w późniejszym czasie. Prospekt instrumentu odnowiono zapewne pod koniec XX w., w ramach renowacji wnętrza kościoła. 

Instrument 13-głosowy (systemu multiplex), o trakturze mechanicznej i wiatrownicach stożkowych, z wolnostojącym stołem gry o 1 manuale (C-f3) i pedale (C-d1).

Rozszerzenia głosów:

  • Bourdon 16’ – rozszerzenie głosu Gedeckt 8’,
  • Octave 4’ – rozszerzenie głosu Principal 8’,
  • Dolce 4’ – rozszerzenie głosu Salicional 8’,
  • Gemshorn 4’ – rozszerzenie głosu Spitzflöte 8’,
  • Cymbel 2fach 1 1/3’ – rozszerzenie głosu Rauschquinte 2fach 2 2/3’.

 Prospekt organowy architektoniczny, neoklasycystyczny, jednosekcyjny, dwuczęściowy.


Budowniczy
Rieger
Opus
303
Rok zakończenia budowy
1891
Liczba głosów
13
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Principal 8'1. Subbass 16'
2. Bourdon 16'2. Octavbass 8'
3. Salicional 8'3. Gedacktbass 8'
4. Gedeckt 8'
5. Spitzflöte 8'
6. Octave 4'
7. Dolce 4'
8. Gemshorn 4'
9. Rauschquinte 2fach 2 2/3'
10. Cymbel 2fach 1 1/3'
Pomoce
Urządzenie dodatkowe: Tremolo (nieoryginalne);
Włączniki nożne: Pedal Coppel, Mezzo Forte, Forte.
Stół gry

Stół gry






Źródło
Archiwum Prowincji OO. Franciszkanów-Reformatów w Krakowie: inwentarze (XIX w.) i kronika (XVIII-XX w.) klasztoru w Kętach.
Autor
Bartłomiej Kopff


Ostatnia modyfikacja: 2021-03-31 08:58:28

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Kęty) - 56 głosów
Kościół św. Małgorzaty i św. Katarzyny (Kęty) - 27 głosów
Kościół św. Jana Kantego (Kęty) - 10 głosów