Kościół ewangelicko-augsburski Zbawiciela (Szopienice) Katowice (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy szopienickiej parafii są dziełem zakładu Heinricha Schlaga, jednego ze spadkobierców słynnej świdnickiej rodziny organmistrzów. Sam instrument o typowo romantycznej dyspozycji powstać musiał przed poświęceniem nowo wybudowanego kościoła luterańskiego, tj. między 1899 a 1901 rokiem. Autor publikacji na temat organów w śląskich kościołach ewangelickich, mgr Henryk Orzyszek wspmina tu rok 1901, a więc datę bezpośrednio poprzedzającą śmierć założyciela firmy. Umieszczona nad klawiszami II manuału grawerowana  tabliczka znamionowa nosi sygnaturę warsztatu H. Schlaga:

Heinrich Schlag
vormals Gebr. Schlag
Schweidnitz in Schl.

Instrument nie został opatrzony numerem opusowym. Owo późne dzieło Heinricha Schlaga posiada 18 nisko zintonowanych, w większości szerokomenzurowanych głosów, rozdysponowanych pomiędzy 3 sekcje: manuał I (8), II (6) oraz pedał (4). Skala manuałów to C-f3, natomiast rozpiętość tonowa pedału to C-d1. Organy zasila duży miech magazynowy zlokalizowany w pomieszczeniu znajdującym się na drugiej kondygnacji wieży. Do górnej części miecha przykręcono napędzaną elektrycznie dmuchawę. Traktura oparta jest na systemie pneumatyki rurkowej. W pełni pneumatyczny stół gry wbudowany w cokół szafy organowej i posadowiony na niewysokim podeście, częściowo obudowany płycinowymi balustradami. Prospekt neogotycki z trzema polami piszczałkowymi ozdobionymi maswerkami, żabkami i czterema fialami (pinakle). Każdy z trzech segmentów prospektu zwieńcono krzyżem.

W latach 2000-2001 instrument remontował dr Marek Urbańczyk z Siemianowic Śląskich przy współpracy zabrzańskiego organmistrza Olgierda Nowakowskiego, w którego pracowni zrekonstruowano kilka zużytych piszczałek. Wówczas wymieniono również okładziny klawiszy pedałowych (materiał: dąb).

Aparat piszczałkowy w niemal 100% oryginalny i znakomicie zachowany. Stwierdzono pojedyncze braki piszczałek metalowych. Instrument wymaga obecnie korekty funkcjonalnych elementów pneumatyki, tj. skórzanych membran, których stan znacząco wpływa na osłabienie repetycji w obu manuałach (szczególne mankamenty słyszalne są w oktawach małej i razkreślnej). Po włączeniu niektórych rejestrów Oberwerku odzywają się również stale brzmiące przydźwięki. Dzięki staraniom proboszcza oraz tutejszych organistów organy są czyste, zadbane i podlegają cyklicznnym przeglądom organmistrzowskim. Jedno z manubriów II manuału (G.Principl. 8.) nie ma oryginalnej porcelanki, którą, z inicjatywy piszącego te słowa, zrekonstruuje firma Ars Organum z Głogusza k. Sulechowa.

Posługę organisty kościoła Zbawiciela piastował m.in. słynny wirtuoz, kompozytor i pedagog Mirosław Bliwert. 


Budowniczy
Heinrich Schlag
Rok zakończenia budowy
1901
Stan instrumentu
Dobry
Liczba głosów
18
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
Hauptwerk Oberwerk Pedal 
1. Bordun 16.1. G.Principl. 8.1. Violon 16.
2. Principal 8.2. Salicional 8.2. Subbass 16.
3. Hohlflöte 8.3. Flöte 8.3. Cello 8
4. Gambe 8.4. Fl. dolce 8. 4. Octavbass 8.
5. Octave 4.5. G.Principl. 4.
6. Fl. amabile 4.6. Fl. travers 4.
7. Quarte 2 fach.
8. Mixtur 4 fach.
Pomoce
Manualcoppel II au I, Pedalcoppel II. M., Pedalcoppel I. M., Volles Werk, Windauslas, Kalkant
Stół gry

Stół gry

Tabliczka budowniczego i część panelu registrowego

Tabliczka budowniczego i część panelu registrowego

Fragment wnętrza

Fragment wnętrza

Ogólny widok instrumentu

Ogólny widok instrumentu






Źródło
Oględziny własne in situ;
Henryk Orzyszek, Dzieje organów w kościołach ewangelickich diecezji katowickiej, Katowice 2011;
Rozmowa z wikariuszem parafii, ks. R. Augustynem.
Autor
Michał Pietruszak


Ostatnia modyfikacja: 2017-07-20 19:26:27

Kościół ewangelicko-augsburski Zmartwychwstania Pańskiego (Katowice) - 52 głosów
Archikatedra Chrystusa Króla (organy wielkie) (Katowice) - 43 głosów
Bazylika św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP (Panewniki) (Katowice) - 64 głosów