Kościół św. Michała Archanioła Postolin (pomorskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Kościół i parafia w Postolinie należą do jednych z najstarszych w regionie. Jest to obszerna, trzynawowa, czteroprzęsłowa świątynia z wydzielonym prezbiterium. Mimo to temat organów w kościele nie był praktycznie ani razu poruszany. Wiadomo jedynie, że podczas wizytacji kościoła w 1698 roku odnotowano instrument w dobrym stanie, który znajdował się na niedawno wybudowanym chórze. Być może chodzi o emporę, która znajduje się dziś nad zakrystią.

W latach 1867-1869 kościół przeszedł gruntowną renowację. W tym też czasie wzniesiona została nowa empora organowa, na której około 1870 roku zbudowane zostały nowe, imponujące wielkością organy. Wielkość instrumentu jest o tyle zadziwiająca, ponieważ w pobliskich miasteczkach (Sztum, Dzierzgoń) do dziś nie ma tak dużych organów. Proweniencja instrumentu do dziś pozostaje nieznana. Jak na tamten okres (1870-80) istrument ten był obiektem dość nowoczesnym. Po pierwsze, organy mają wiatrownice stożkowe. W tym okresie większość organmistrzów w Prusach budowała jedynie wiatrownice klapowo-zasuwowe, a jedynie niewielka liczba – stożkowe (Sauer, Ladegast, Grüneberg, M. Terletzki). Francuska pisownia jednego z rejestrów może zdradzać zetknięcie się organmistrza z francuskim budownictwem organowym. Inną ciekawostką są trzy stałe kombinacje włączane za pomocą włączników nożnych wraz z odskokami. Jest to unikatowe rozwiązanie na skalę regionu. Dyspozycja organów wraz z pisownią na manurbiach rejestrowych znacząco odbiega od budownictwa najbardziej znanych organmistrzów w tej prowincji (Terletzki, Sauer). Każda sekcja manuałowa ma głos 2' oraz językowy. W sekcji pedału są aż trzy labiane rejestry 16'. Ciekawy jest tutaj błąd w stopażu jednego z rejestrów. Poza tym, organy mają dość archaiczne urządzenia jak Pauken czy Glocken Stern. Te w swoich instrumentach umieszczał jeszcze August Terletzki do ok. lat 70. XX w. (Elbląg 1865, Głotowo 1869, Jeziorany 1874). Reasumując, twórcą tego instrumentu musiał być mniej znany oraz krótko działający organmistrz z regionu, zakorzeniony w miejscowej tradycji.

W 1936 roku prace przy organach wykonała firma Bruno Goebel Söhne z Królewca. Stan instrumentu w okresie powojennym pozostaje nieznany. W 1964 roku przeprowadzono gruntowny remont, jednak w 18 lat później Marian Dorawa, zakładając kartę ewidencyjną organów, odnotował zdewastowanie instrumentu, brak pewnej części piszczałek oraz ogólne zarobaczenie drewna. Kolejny remont wykonano w latach 90. Prace podjął nieznany organmistrz z okolic Warszawy. Zakres remontu pozostaje również nieznany. Nie wiadomo dokładnie kiedy zaginęły dwa głosy językowe, zamienione na alikwotowe.

Obecnie instrument wymaga gruntownych prac konserwatorskich. Mimo to pozostaje jednym z największych oraz najbardziej tajemniczych na terenie obecnej diecezji elbląskiej.

Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-d1.


Rok zakończenia budowy
ok. 1870
Stan instrumentu
Bardzo zły
Liczba głosów
25
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bourdon 16'1. Principal amabile 8'1. Princip:bass 16'
2. Principal 8'2. Lieblich Gedekt 8'2. Violone 16'
3. Gemshorn 8'3. Salicional 8'3. Subbass 16'
4. Rohrflöte 8'4. Fugara 4'4. Octavbass 8'
5. Viol d'Gamba 8'5. Flöt travers 4'5. Octavbass 16' ***
6. Octave 4'6. Flautino 2'6. Cello 4'
7. Flöte 4'7. Hautbois 8' **7. Posaune 16'
8. Superoctave 2'
9. Cornet 3 fach
10. Mixtur 3-4 fach
11. Trompete 8' *
Pomoce
Manual Coppel, Pedal Coppel, Calcanten Gloke, Pauken, Glocken Stern
Trzy włączniki nożne (wraz z odskokami) obsługujące stałe kombinacje (niesprawne)
Przypisy
*) obecnie Kwinta 2 2/3'
**) obecnie Tercja 1 3/5'
***) błąd w pisowni na cięgle; jest 4'
Stół gry

Stół gry

Specyficzna forma klawiszy pedału wraz z włącznikami stałych kombinacji

Specyficzna forma klawiszy pedału wraz z włącznikami stałych kombinacji






Źródło
B. Schmid, "Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Stuhm", Danzig 1909, 305-308.
Jan Wiśniewski, "800-lecie duszpasterstwa katolickiego w Postolinie", "Studia Elbląskie", Tom 7, str. 72, 73.
Zeitschrift für Instrumentenbau, Nr. 57, Leipzig 1936-37, S. 68.
Wizja lokalna.
Autor
Bartosz Skop


Ostatnia modyfikacja: 2018-07-09 13:26:26

Kościół filialny Chrystusa Króla (Postolin) - 5 głosów