Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Opactwo Benedyktynów) w Tyńcu − organy w prezbiterium Kraków (małopolskie)

Prospekt (perspektywa analogiczna do fotografii archiwalnej)

Prospekt (perspektywa analogiczna do fotografii archiwalnej)

Opis Instrumentu

Odbudowa rekonstrukcyjna renesansowych organów znajdujących się w prezbiterium kościoła klasztornego OO. Benedyktynów w Tyńcu możliwa była m.in. dzięki zachowanej fotografii autorstwa Tadeusza Przypkowskiego z 1929 roku. Instrument jest na zdjęciu widoczny w zmienionej względem oryginału formie, stąd też snycerka obecnych organów nawiązuje do stylistyki początku XVII w. Odbudowa rekonstrukcyjna miała na celu przywrócenie organów sprzed prac wykonanych przez Jana Głowińskiego, który pod koniec XVII wieku dokonał barokizacji instrumentu. Obiektami referencyjnymi były organy kościoła św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku, organy kościoła św. Anny w Marynowach i organy katedry w Innsbrucku. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawował dr hab. Krzysztof Urbaniak, a nadzór inwestorski br. dr hab. Michał Tomasz Gronowski OSB.

Przy odbudowie zostały zastosowane materiały właściwe dla budownictwa organowego w okresie renesansu – sezonowane drewno, tradycyjnie garbowane skóry, kleje skórne i kostne, a także ręcznie kute gwoździe i śruby oraz metale takie jak mosiądz, brąz i stop piszczałkowy o wysokiej zawartości ołowiu (98%). Powierzchnie drewniane strugane były ręcznie, metal zastosowany do piszczałek wylewany był na piasku oraz ręcznie strugany w jedynej w Polsce przystosowanej do tej techniki pracowni w Pruszczu Gdańskim. Piszczałki konstrukcją, materiałem i sposobem wykonania odpowiadają tym znajdującym się w instrumentach referencyjnych.

Organy wyposażone są w dwie wiatrownice klapowo-zasuwowe wykonane z litego dębu z wierconymi kancelami (na wzór instrumentu ze Złotego Potoku), po jednej wiatrownicy dla manuału i pedału. System powietrzny składa się z zespołu trzech sześciofałdowych miechów klinowych, które zostały wyposażone w urządzenia dla kalikantów oraz podłączone do dmuchawy elektrycznej. Menzury głosów labialnych opierają się na udokumentowanej menzuracji piszczałek organów ze Złotego Potoku. Prospekt zdobiony kotarkami. Pomiędzy piszczałkami cynowanego pryncypału ustawione są piszczałki regału, wyposażone w mosiężne rezonatory. Stół gry usytuowany został na historycznym miejscu – w przedniej ścianie szafy organowej. Traktura gry oraz traktura rejestrów jest czysto mechaniczna. Klawisze diatoniczne klawiatury ręcznej wykonane zostały z bukszpanu, chromatyczne z czarnego dębu, zaś klawiatura pedałowa i ławka z drewna dębowego. Manubria są rozmieszczone naprzemiennie, kute przez mistrza kowalstwa, a nad nimi, bezpośrednio na szafie organowej, białym tuszem ręcznie napisane zostały nazwy rejestrów. Szafa wykonana jest z ręcznie struganego promieniście ciętego drewna dębowego. Na skrzydłach prospektowych, wykonanych analogiczną techniką do szafy organowej, po zamknięciu widoczne są kute zawiasy na surowym drewnie, nawiązujące ornamentyką do wzoru manubriów.

Zakres manuału: FGA­–g2a2
Zakres pedału: FGA–d1e1
Wysokość stroju: 480 Hz dla dźwięku a1 (tzw. Cornetton)
Strój średniotonowy 1/4 komatu


Budowniczy
SLJ Budowa Organów
Rok zakończenia budowy
2024
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
12
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Principale [6’]1. Pusan [6’]
2. Ffleth vijelkj [6’]2. Corneth [1 1⁄2’]
3. Octava [3’]
4. Ffleth octavnj [3’]
5. Salicinal [3’]
6. Quinta [2’]
7. Quindecima [1 1⁄2’]
8. Mixtura IV [3⁄4’]
9. Cymbalum
10. Rosfaijf [6’]
Pomoce
Tympanum minor
Tympanum major
Tremulant
Coppel
Calcant
Stół gry

Stół gry

Miechy klinowe

Miechy klinowe

Manubria, strona lewa

Manubria, strona lewa

Manubria, strona prawa

Manubria, strona prawa

Zdjęcie archiwalne z 1929 roku

Zdjęcie archiwalne z 1929 roku

Prospekt z otwartymi skrzydłami

Prospekt z otwartymi skrzydłami

Prospekt z zamkniętymi skrzydłami

Prospekt z zamkniętymi skrzydłami






Źródło

Informacje od firmy SLJ Budowa Organów
Zdjęcia: Jakub Wszołek, Szymon Januszkiewicz

Autor
Weronika Karolczuk


Ostatnia modyfikacja: 2024-12-19 10:07:28

Kościół NMP Matki Kościoła (Prądnik Biały) (Kraków) - 29 głosów
Kościół Najświętszego Imienia Maryi (pijarów – Rakowice) (Kraków) - 13 głosów
Kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu (OO. Franciszkanów-Reformatów – Bronowice Wielkie) (Kraków) - 27 głosów