Kościół św. Wincentego (Pleszów) Kraków (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwsze wzmianki o kościele w Pleszowie pochodzą z XIV w. W 1644 r. świątynia była wyposażona w nowy pozytyw o 5 głosach.

Obecny, klasycystyczny kościół został wzniesiony w 1806 r. według projektu ks. Sebastiana Sierakowskiego. Ten sam architekt-amator zaprojektował także prospekt organowy w formie portyku. Nie sposób określić, czy zewnętrzna struktura 10-głosowego pozytywu, wzmiankowanego po raz pierwszy w 1816 r., nawiązywała do rysunku Sierakowskiego. Wiadomo natomiast, że w 1843 r. stan instrumentu był już bardzo zły.

W 1848 r., za rządów ks. Leopolda Górnickiego, kościół wyposażono w nowy pozytyw o 9 głosach. Na kartach archiwaliów nie zachowały się zapisy dotyczące budowniczego. Pierwotnie tylna (niższa) część szafy organowej mieściła się zapewne w wieży przylegającej do chóru muzycznego, podczas gdy część przednia (z klasycystycznym prospektem) stała przed wieżą i była widoczna z nawy głównej.

W latach: 1866 i 1875 stan instrumentu nie budził zastrzeżeń. Później, pod koniec XIX w. lub na początku następnego stulecia, został on przebudowany przez Tomasza Falla ze Szczyrzyca. Świadczy o tym nie tylko dyspozycja, charakterystyczna dla jego warsztatu, lecz także kształt manubriów sekcji manuału oraz forma umieszczonych pod nimi kartoników z drukowanymi napisami (dziś już częściowo zatartymi).

Szczyrzycki organmistrz nie zmienił pierwotnej liczby głosów w manuale. Najprawdopodobniej nie dobudował też istniejącej obecnie 2-głosowej sekcji pedału o wąskiej skali. Wskazuje na to odmienny, bardziej toporny kształt manubriów oraz niska jakość stolarki, niepasująca do prac Falla. Dodanie klawiatury nożnej (wraz z nową wiatrownicą na tyłach szafy organowej) miało miejsce przed 1982 r. Zabieg ten nie tylko zniekształcił pierwotną formę pozytywu, lecz także wymusił przysunięcie wtórnie pogłębionej szafy do balustrady chóru muzycznego.

W sprawozdaniu wizytacyjnym z 1954 r. notowano podniszczone organy.

Skala manuału: C-f3; skala pedału: C-f.


Rok zakończenia budowy
1848
Stan instrumentu
Zły
Liczba głosów
11
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Principal. 8''1. [Subbas 16']**
2. Flauto Major. [8''] *2. [Oktawbas (?) 8']**
3. Amabilis. [8'']
4. Viola de Gamba. 8''
5. Salicional. 8''
6. Octawa. 4''
7. Flauto Minor. [4''] *
8. Quinta. [3''] *
9. Piccolo. [2'']*
Przypisy
Pisownia nazw głosów według napisów pod manubriami

*) napis częściowo zatarty
**) brak napisów przy manubriach
Stół gry

Stół gry

Stół gry – zbliżenie klawiatury manuałowej i manubriów

Stół gry – zbliżenie klawiatury manuałowej i manubriów

Bok szafy organowej (po prawej stronie - pierwotna część z 1848 r., po lewej stronie - piszczałki dobudowanej sekcji pedału)

Bok szafy organowej (po prawej stronie - pierwotna część z 1848 r., po lewej stronie - piszczałki dobudowanej sekcji pedału)

Piszczałki dobudowanej sekcji pedału (na pierwszym planie głos 16')

Piszczałki dobudowanej sekcji pedału (na pierwszym planie głos 16')






Źródło
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie: akta wizytacyjne i parafialne oraz inwentarze parafii w Pleszowie;
Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie: karta ewidencyjna zabytkowych organów;
Narodowy Instytut Dziedzictwa w Warszawie: karta ewidencyjna zabytkowych organów i prospektu organowego.
Autor
Piotr Matoga


Ostatnia modyfikacja: 2017-02-07 19:16:04

Kościół NMP Matki Kościoła (Prądnik Biały) (Kraków) - 29 głosów
Kościół Najświętszego Imienia Maryi (pijarów – Rakowice) (Kraków) - 13 głosów
Kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu (OO. Franciszkanów-Reformatów – Bronowice Wielkie) (Kraków) - 27 głosów