Bazylika św. Agnieszki i św. Jakuba Nysa (opolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwsze organy, będące dziełem nieznanego mistrza, naprawiał w roku 1548 słynny organmistrz Simon Faber, a użyty przy tej okazji zwrot die grosse Orgel sugeruje, że już wtedy w kościele istniały dwa instrumenty, zgodnie z częstą wówczas praktyką. Simon Faber w roku 1556 zbudował także małe organy.

Duży instrument remontowany przez Simona Fabera miał aż 36 głosów w trzech manuałach i pedale 15 miechów, a wszystkie piszczałki (prócz głosu Höltzerner-Bass w pedale) wykonane były z metalu. Zaliczany był do najwspanialszych niemieckich organów. Mały instrument nad zakrystią miał 18 głosów w dwóch manuałach i pedale. W kościele znajdował się ponadto 8-głosowy pozyty.

Od schyłku XIX wieku organami nyskiej bazyliki opiekowała się miejscowa firma organmistrzowska Paula Berschdorfa (1859-1933) i jego syna, Carla (1887-1950). Po nauce u ojca Carl terminował u Augusta Laukhuffa w Weikersheim i z tego właśnie warsztatu pochodzą głosy języczkowe dzisiejszych organów. Berschdorfowie zmienili trakturę instrumentu Kretschmera z mechanicznej na pneumatyczną, zgodnie z ówczesną praktyką. Zmniejszyli także liczbę głosów tak, że bezpośrednio przed wojną organy liczyły 46 głosów, w tym znakomite głosy fletowe oraz języczkowe. Organy spłonęły w roku 1945 wraz z bogatym archiwum muzycznym kościoła, które znajdowało się na tzw. chórze mieszczańskim. Zachowały się jedynie nieliczne zdjęcia dawnego instrumentu, a szczątki starych organów spoczywają w bocznych wnękach na chórze.

Po wojnie przejściowo w kościele znajdował się 18-głosowy instrument Franciszka Kandefera z 1943 r., wywieziony z Gródka Jagiellońskiego k. Lwowa. W 1969 r. trafił on ostatecznie do Baszni Dolnej (woj. podkarpackie). Obecne organy zbudowała w 1972 r. firma Aleksandry Biernackiej-Grandys.

W marcu 2019 r. przystąpiono do remontu świątyni. W tym czasie zabiezpieczono i wyłączono instrument z użytku. Po pracach związanych ze sklepieniem kościoła rozpoczęto remont organów. Dodano wówczas połączenia oktawowe. Prace przy instrumencie wykonały firmy: Vestra z Lubrzy koło Prudnika oraz T2logic. Instrument po przeprowadzonych pracach został poświęcony 25 lipca 2021 r. przez biskupa opolskiego Andrzeja Czaję. 


Budowniczy
Aleksandra Biernacka-Grandys
Rok zakończenia budowy
1972
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
45
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektryczna
Traktura rejestrów
elektryczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Pryncypał 16'1. Flet łagodny 16'1. Pryncypał fletowy 8'1. Konrabas 16'
2. Pryncypał 8'2. Pryncypał włoski 8'2. Gemshorn 8'2. Subbas 16'
3. Holflet 8'3. Gamba 8'3. Aeolina 8'3. Pryncypałbas 8'
4. Salicet 8'4. Vox coelestis 8'4. Klarnet lab 8'4. Fletbas 8'
5. Bourdon 8'5. Prestant 4'5. Flet major 8'5. Chorałbas 4'
6. Oktawa 4'6. Gedakt 4'6. Oktawa 4'6. Okaryna 2'
7. Rurflet 4'7. Nasard 2 2/3'7. Szpicflet 4'7. Mixturbas 3 fach
8. Super oktava 2'8. Picolo 2'8. Tercja 1 3/5'8. Puzon 16'
9. Kwinta 1 1/3'9. Mixtura 4ch9. Siflet 1'9. Bombardon 8'
10. Mixtura 4ch10. Mixtura wysoka 4ch10. Mixtura 3ch
11. Mixtura 5ch11. Vox humana 8'11. Cymbel 3ch
12. Trąbka 4'12. Obój 8'
13. Trompet 8'
Pomoce
Połączenia: M.I-P, M.II-P, M.III-P, M.III-M.I, M.III-M.II, P-I 4'*, P-III 4'*,
I wył 8'*, I-I 16*, I-I 4'*, I-II 4'*,
I-III 16'*, I-III 4'*, II wył 8'*, II-II 16'*,
II-II 4'*, III wył 8'*, III-III 16'*, III-III 4'*
Automat pedału
Tremolo manuału II
Tremolo manuału III
Crescendo
Wyłącznik głosów językowych
Żaluzja manuału II
3 wolne kombinacje
Dzwony
Przypisy
*) dodano podczas remontu w latach 2019-21
Stół gry

Stół gry

Rejestry połączeń

Rejestry połączeń






Źródło
Prace nagraniowe przy instrumencie [2021]
Historia organów: Stanisław Kosz
Autor
Paweł Ożga


Ostatnia modyfikacja: 2021-08-03 11:57:30

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Nysa) - 33 głosów
Kościół Zwiastowania NMP (Nysa) - 14 głosów
Kościół Wniebowzięcia NMP (pojezuicki) (Nysa) - 23 głosów