Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (Brynów) Katowice (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy zostały zbudowane w latach 1956–1959 przez firmę Wacława Biernackiego dla auli „Florianka” należącej do Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie. Do budowy wykorzystano upustowe wiatrownice i część piszczałek niezidentyfikowanego instrumentu firmy Berschdorf z Nysy. Pierwotna dyspozycja organów była następująca:

Manuał I Manuał II Manuał III Pedał
Burdon 16’ Flet kryty 8’ Prync. fletowy 8’   Pryncypałbas 16’
Pryncypał 8’ Kwintadena 8’ Róg kozi 8’ Subbas 16’
Flet 8’ Pryncypał 4’ Flet 8’ Echobas 16’ *
Oktawa 4’ Nasard 2 2/3’ Róg nocny 4’ Oktawbas 8’
Flet miedziany 4’ Flet 2’ Oktawa 2’ Fletbas 8’ *
Kwinta szum. 2 ch.    Tercja 1 3/5’ Flet kwint. 1 1/3’ Chorałbas 4’
Mikstura 4–6 ch. Flecik 1’ Cymbel 2 ch. Róg nocny 2’
Trąbka 8’ Mikstura ostra 4 ch.    Musette 8’ Mixtura 3 ch.
  Róg krzywy 8’   Ranket 16’

*) transmisja z manuału I

Instrument od początku nie cieszył się najlepszą opinią. Dlatego przy okazji remontu auli w latach 80. postanowiono o jego przebudowie na system mechaniczny. Dyspozycja miała zostać zmniejszona do 32 głosów rozdzielonych na dwa manuały i pedał. Prace rozpoczęła wykonywać firma Hammer z Hanoweru. Jednak przedłużająca się renowacja auli oraz zmiany polityczno-gospodarcze w kraju spowodowały zarzucenie tych planów. Ostatecznie organy Biernackiego sprzedano w 1995 r. Papieskiej Akademii Teologicznej. Ich przeniesienia do budynku przy ul. Pędzichów dokonał Lech Skoczylas z Krakowa.

Jednak i ta uczelnia w krótkim czasie zrezygnowała z instrumentu. Jego nowym nabywcą została parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Katowicach-Brynowie, a montaż przeprowadziła firma Józefa i Macieja Mamelów w latach 1997–1998. Organy przed rozpoczęciem prac były zdekompletowane: zachowało się jedynie ok. 20 głosów, w tym ani jeden głos językowy. Praca firmy polegała zatem na uzupełnieniu brakujących piszczałek i rozszerzeniu dyspozycji do ostatecznej liczby 38 głosów. Wykonano także szafę organową, której pierwotnie instrument nie miał ze względu na architektonikę auli. 

Stół gry wolnostojący; grający widzi prezbiterium po swojej lewej stronie.

Skala manuałów: C–c4; skala pedału: C–g1.


Budowniczy
Wacław Biernacki
Rok zakończenia budowy
1959
Liczba głosów
38
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektro-pneumatyczna
Traktura rejestrów
elektro-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Bourdon 16’1. Gemshorn 8’1. Pryncypał fletowy 8’1. Pryncypał bas 16’
2. Pryncypał 8’2. Flet kryty 8’2. Róg kozi 8’2. Subbas 16’
3. Flet 8’3. Kwinta dena 8’3. Flet rurkowy 8’3. Octavbas 8’
4. Salicet 8’4. Pryncypał 4’4. Aeolina 8’4. Fletbas 8’
5. Oktawa 4’5. Wiola 4’5. Vox caelestis 8’5. Chorałbas 4’
6. Flet miedziany 4’6. Nazard 2 2/36. Róg nocny 4’6. Róg nocny 2’
7. Kwinta szumiąca 2 ch7. Flet 2’7. Octava 2’7. Mixturbas 4 ch
8. Mixtura 4 ch8. Flecik 1’8. Flet kwintowy 1 1/38. Puzon 16’
9. Trąbka 8’9. Mixtura ostra 4 ch9. Cymbel 2 ch9. Trąpet 8’
10. Krumhorn 8’10. Obój 8’
Pomoce
Połączenia: M II–I, M III–I,
Super M III–I, M III–II, Super M III–II, M I–P, M II–P, M III–P
Urządzenia dodatkowe: automat pedałowy, 4 wolne kombinacje, crescendo, żaluzja manuału III, wyłącznik głosów językowych, tremolo manuału II,
tremolo manuału III
Rejestry zbiorowe: Pleno, Tutti
Stół gry

Stół gry






Źródło
J. Chwedczuk, Nowo zbudowane organy w auli PWSM w Krakowie, „Ruch Muzyczny” 1959, nr 8;
G. Górkiewicz, Instrumentarium organowe Akademii Muzycznej w Krakowie w latach 1945–1988, Kraków 1989 (praca magisterska AM);
ks. G. Piekarz, Krakowska Katedra organów w kontekście zadań organisty, organów i muzyki organowej w liturgii, Kraków–Tarnów 2007;
Protokół wizytacji organów z 4 września 1999 r.
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2021-07-15 23:24:58

Kościół ewangelicko-augsburski Zmartwychwstania Pańskiego (Katowice) - 52 głosów
Archikatedra Chrystusa Króla (organy wielkie) (Katowice) - 43 głosów
Bazylika św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP (Panewniki) (Katowice) - 64 głosów