| Miejsce: |
Rudy ,
Pocysterski Zespół Klasztorno - Pałacowy w Rudach
|
| Data rozpoczęcia: |
2019-06-23
|
Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy, Parafia Wniebowzięcia NMP w Rudach oraz instytucje kształcące muzyków kościelnych w Gliwicach mają zaszczyt zaprosić Państwa na kolejną, 24. edycję festiwalu „Muzyka w starym opactwie”, który trwać będzie od maja do października 2019 roku w Bazylice Matki Boskiej Pokornej w Rudach.
Koncerty w tak urokliwym i cennym, bo przywróconym do życia po zniszczeniach drugiej wojny światowej, średniowiecznym klasztorze cystersów stwarzają wyjątkowy klimat dla skupienia i kontemplacji czy choćby tylko głębokiego i pełnego duchowych treści wytchnienia przy muzyce organowej i wokalnej.
W czasie swej 24-letniej już historii festiwal „Muzyka w starym opactwie” zyskał rangę jednego z najważniejszych wydarzeń kulturalnych regionu. Wierni festiwalowi słuchacze, często obecni na wszystkich koncertach cyklu a reprezentujący całą Ziemię Śląską, są dowodem na to, iż nie zniknęła jeszcze potrzeba kontaktu ze sztuką trudniejszą w odbiorze, za to gwarantującą doświadczenie najwyższych i ponadczasowymi wartości.
Festiwalowi patronuje wybitny zakonnik cysterski a zarazem kompozytor – Johannes Nucius. Urodzony w Zgorzelcu (około 1556 r.), w rudzkim opactwie zaczął komponować swoje dzieła. W 1591 roku został opatem klasztoru w Jemielnicy, gdzie przebywał aż do śmierci w roku 1620. Johannes Nucius należał do najwybitniejszych postaci w dziejach śląskiej kultury muzycznej oraz całego zakonu cysterskiego, i to w skali europejskiej. Niestety, zniszczenia klasztoru w Jemielnicy w wyniku wojny 30-letniej, a przede wszystkim pożary, szczególnie ten w 1617 roku, sprawiły, że wiele dzieł wokalnych kompozytora nie przetrwało do naszych czasów. Na szczęście, zachowały się dwa zbiory motetów, drukowane w Pradze
i Legnicy. Posiadamy również znaczące dzieło o teorii muzyki autorstwa Nuciusa pt. „Musices poeticae sive de compositione cantus".
Kompozycje patrona festiwalu bywały już prezentowane w ramach naszych koncertowych spotkań. W tegorocznym cyklu zabrzmią one również, aby i nowi słuchacze mogli się przekonać, jak wspaniałe dzieła powstawały w zaciszu klasztornych cel i jak wielki był wpływ zakonnej duchowości na kulturę Europy.
Sięgając bowiem do historii zakonu cysterskiego w dawnej diecezji wrocławskiej, obejmującej tereny nad górną i środkową Odrą, nie sposób nie zauważyć, że początki profesjonalnej kultury muzycznej na Śląsku związane są ściśle z rozwojem chrześcijaństwa, w szczególny zaś sposób z działalnością duszpasterską klasztorów, początkowo benedyktynów i kanoników regularnych, a później przede wszystkim cystersów. Zaś opactwo w Rudach, wspólnie z innymi klasztorami cysterskimi na tych ziemiach, należało do najbardziej prężnych ośrodków pielęgnowania liturgii i życia kulturalnego. Zakony te w istotny sposób przyczyniły się do rozwoju życia religijnego i szeroko pojętej kultury artystycznej.
Warto przypominać dzieje Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego, aby na kanwie ich bogatego liturgicznie i kulturowo dziedzictwa snuć naszą teraźniejszość, kształtując ją wedle własnych możliwości i najlepszej woli. Każdy bowiem czas ma swoje ważne momenty, do których nawiązują i na których fundamencie budują kolejne pokolenia. Do szacunku wobec dziedzictwa przeszłości zachęcają nas również postulaty zawarte w Konstytucji o Liturgii Soboru Watykańskiego II: „Tradycja muzyczna całego Kościoła stanowi skarbiec nieocenionej wartości”, dlatego „największą troskliwością należy zachowywać i otaczać opieką skarbiec muzyki kościelnej".
Festiwal jest zatem jedną z form troski o wielowiekowy i różnorodny skarbiec muzyki religijnej, śląskiej i europejskiej. W tym roku warto o tym pamiętać również dlatego, że obchodzimy 15-lecie wejścia w struktury Unii Europejskiej. Tej wspólnoty państw i narodów, która u swego zarania za patronkę obrała sobie Królową w koronie z gwiazd dwunastu, a teraz tak skwapliwie się od tych związków odcina. Może płomień rujnujący katedrę Notre Dame rozpali na nowo wiarę w sercu starego kontynentu? Westchnijmy w tej intencji do naszej Pokornej Pani przy okazji koncertowych odwiedzin.
W tegorocznym festiwalowym repertuarze nie może też zabraknąć muzyki Stanisława Moniuszki, którego 200-lecie urodzin w tym roku obchodzimy. Większość z nas zna tego twórcę jako wybitnego kompozytora oper. Podziwiamy „Halkę” czy „Straszny dwór”, ale niewiele wiemy o jego muzyce kameralnej, baletowej, o utworach fortepianowych i organowych. A przecież warto pamiętać, że Stanisław Moniuszko był organistą w kościele św. Jana w Wilnie i pozostawił po sobie utwory literatury organowej. Niektóre z nich zabrzmią w tym roku w Rudach. Warto przy okazji przypomnieć, że znana z kościołów pieśń „Ojcze z Niebios, Boże Panie” to również utwór Moniuszki, pochodzący z 4. aktu opery „Halka”.
Niech każdy z sześciu koncertów zaowocuje mistycznym spotkaniem z tym wszystkim, co historia w nobliwych murach zostawiła i do czego refleksje, zrodzone tu przy dźwiękach muzyki, mogą nasze myśli i serca zaprowadzić.
ks. prał. Bogdan Kicinger
Dyrektor Festiwalu
Niedziela, 23 czerwca 2019 r., Godz. 17.00
BRYGIDA TOMALA
Babice – Katowice
PROGRAM KONCERTU:
Jan Sebastian Bach (1685-1750)
Preludium chorałowe „Wir glauben all an einen Gott“ BWV 680
Krzysztof Grzeszczak (1965)
Duszo Chrystusowa ( ze zbioru Preludia na organy)
Franciszek Walczyński (1852-1937)
Adoratione. Quasi fantasta op.110
Krzysztof Grzeszczak (1965)
Twoja cześć, chwała ( ze zbioru Preludia na organy)
Dietrich Buxtehude (1637 -1707)
Ciacona in c BuxWV 159
Stanisław Moniuszko (1819 -1872)
Preludium na temat pieśni „Idzie, idzie Bóg prawdziwy”
Za umarłych (na temat pieśni „Przez czyśćcowe upalenia”)
Eugene Gigout (1844-1925)
10 Pieces pour Orgue: IV Toccata
Jan Sebastian Bach (1685 - 1750)
Preludium chorałowe „Komm, heiliger Geist, Herre Gott“
BWV 652a
Preludium i fuga Es-dur BWV 552
Źródło: XXIV FESTIWAL MUZYKA W STARYM OPACTWIE