Kościół św. Antoniego Padewskiego – Sanktuarium Matki Bożej w Cudy Wielmożnej, Pani Poznania (OO. Franciszkanów) Poznań (wielkopolskie)

Budowę kościoła w obrębie murów miejskich zakończono w 1670 r. Budynek został poważnie uszkodzony w 1728 r. W 1833 r. kościół został przekazany niemieckim katolikom jakio sukursalny parafii św. Marii Magdaleny. Kolejne poważne uszkodzenie bryły świątyni nastąpiło podczas II wojny światowej.

Pierwszym instrumentem znajdującym się w świątyni były organy zbudowane w 1718 r. przez Johannesa Peterwitza (Piotrowicza) z Trzebnicy. Ich koszt wynosił 1000 tynfów. Uszkodzone podczas pożaru w 1728 roku, zostały odbudowane przez nieznanego organmistrza. Ich dyspozycja pozostaje nieznana. Inwentarz spisany w 1842 r. wzmiankuje tylko o dość wielkich organach w złym stanie. Nie wiadomo jednak, czy w międzyczasie nie został zbuowany zupełnie inny instrument. Zapewne organy nie spełniały wymagań katolików niemieckich, dlatego też podjęli oni starania o przekazanie organów z kościoła bernardynów (zbudowanych przez Englera) lub ze Wschowy. Przez zbyt małą kubaturę chóru muzycznego do przenosin nie doszło. 

Ponadto w I połowie XIX w. w kościele znajdował się pozytyw będący własnością Bractwa św. Anny. W inwentarzu za lata 1840-41 został on wykreślony, zaś w spisie z 1843 r. nie jest w ogóle wymieniany. 

Po zebraniu funduszy postanowiono wybudować nowe organy. Prace te zostały powierzone Carlowi Friedrichowi Ferdinandowi Buckowowi. Kontrakt z organmistrzem został podpisany 12 grudnia 1842 r.oku zaś jego potwierdzenie przypadło na 26 sierpnia 1844 roku. Instrument został zamontowany na przełomie kwietnia i maja 1847 roku, zaś poświęcenie organów miało miejsce 16 maja tego samego roku. Na koncert inauguracyjny zaproszono niemieckiego wirtuoza Franza Adolpha Succo. Ponadto specjalnie na tę okazję wydano druk okolicznościowy z poematem sławiącym instrument. 

Organy miały 25 głosów rozłożonych na dwa manuały i klawiaturę nożną. Sekcje pedału i manuału I była zamontowała niżej niż wiatrownice manuału II. Szafa o wymiarach 731 x 548 x 701 cm została zaprojektowana przez F. W. Butzkego oraz wzbogacona polichromią malarza Hallera z Düsseldorfu. Dyspozycja instrumentu została naszkicowana w liście miejscowego organisty Rudolfa Bocka i wyglądała następująco:

*) w prospekcie
**) lub Gedackt
***) od A w prospekcie
****) lub Octavbass

Co ciekawe, głos Contrabassa 32' w pedale nie został zrealizowany do końca, gdyż na emporze brakowało miejsca. Buckow miał poprzestać na 20'. Nadzór gwarancyjny został przekazany na jednego z braci Peterów. 

Już w 1855 r. Buckow rozbudował organy, dodając manuał III. Przekomponował on wtedy układ głosów pomiędzy poszczególnymi manuałami. Prawdopodobnie powiększono wtedy także prospekt. Pełna dyspozycja znana jest z listu Józefa Gryszkiewicza i prezentuje się następująco (pisownia oryginalna): 

Urządzenia dodatkowe: Sperrventile Pedal, Sperrventile Man. 1-3 und 2, Manualcoppel 1-2, Manualcoppel 1-3, Pedalcoppel zum HW, Pedalcoppel zum OW, Evacuant, Calcantentglocke. 

Jedyny udokumentowany remont miał miejsce w 1886 r. i został wykonany przez Józefa Gryszkiewicza. 

W 1917 r. zarekwirowano piszczaki prospektowe. Uzupełnienie powierzono Paulowi Voelknerowi z Bydgoszczy. Prawdopodobnie wtedy zamontowano dmuchawę elektryczną. 

W 1945 r. instrument został zniszczony przez granat. Z instrumentu pozostały jedynie deski, niektóre elementy snycerkie i zarys szafy organowej. Materiał ten posłużył prawdopodobnie do zbudowania szafki znajdującej się na emporze muzycznej. 

Obecny intrument nie jest pierwszym, jaki znajdował się po wojnie w świątyni. Już w 1968 r., na zdjęciach wykonanych podczas koronacji obrazu Matki Bożej w Cudy Wielmożnej na chórze widać organy. Były one wybudowane przez nieznanego łódzkiego organmistrza. Na obecnym etapie badań nie można jednoznacznie stwierdzić, kto wybudował organy, i jakiej wielkości one były. 

Organy znajdujące się w świątyni zostały zbudowane przez Bernarda Berndta z Wałcza w 1981 roku. Być może wykorzystał on materiał z poprzedniego instrumentu. Poszczególne głosy są zbieraniną z co najmniej czterech różnych organów. Wśród nich znajdują się piszczałki o niemieckiej proweniencji (niemieckie nazewnictwo, kurrenta niemiecka) czy też Wacława Biernackiego, zabrane prawdopodobnie z innego poznańskiego kościoła (być może Bożego Ciała). Również inne elementy organów, jak np. wiatrownice, pochodzą z innego/innych instrumentów. Część piszczałek ma zupełnie inne nazwy oraz stopaż w porównaniu z nazwami na tabliczkach rejestrowych, noszą ślady zmiany miejsca umieszczenia w wiatrownicy i na grzebienach, a na niektórych znajdują się napisy, np. "Rezerwa". Manuał II został zamknięty w szafie ekspresyjnej przypominającej bunkier, zbudowanej prawdopodobnie z pustaków i cegieł z żaluzją znajdującą się w górnej części i wejściem z grubej warstwy dykty i drewna. Umiejscowienie to powoduje kompletny brak dostępu m.in. do mieszków. 

Pochodzenie poszczególnych piszczałek, a także jakość wykonania innych podzespołów bardzo negatywnie oddziałuje na ogólny stan instrumentu. Obecnie organy są w trakcie generalnego remontu, który jest prowadzony przez firmę "Nawrot i Synowie". Jego zakończenie planuje się na grudzień 2020 r.

Prospekt organów jednosekcyjny, modernistyczny. Zawiera piszczałki głosu Pryncypał 16', Pryncypał 8' oraz Oktawa 4' z I manuału. Wiatrownice stożkowe. Stół gry wolnostojący, grający siedzi przodem do prezbiterium.

Skala manuałów: C-f³; skala pedału: C-d¹.