Kościół św. Teodora Wojciechów (lubelskie)

Widok ogólny chóru muzycznego i organów

Widok ogólny chóru muzycznego i organów

Opis Instrumentu

Organy modrzewiowego kościoła w Wojciechowie zostały zbudowane przez Andrzeja Blomberga z Warszawy w 1901 r. Jak podaje Krzysztof Deszczak* nie jest to jednak proweniencja pewna, ze względu na zachowaną w szafie organowej kolejową naklejkę przewozową, pochodzącą z roku 1925, wystawioną na stacji Garbatka, co mogłoby sugerować uczestnictwo w budowie (lub ewentualnej późniejszej przebudowie) innego organmistrza, Stanisława Jagodzińskiego z Garbatki. Pierwsza wzmianka o organach z wojciechowskiego kościoła pochodzi z końca XVIII wieku. Mówi ona, że: Chór stolarską robotą drewniany, dobry. Na tym chórze Pozytyw jeden dobry ze wszystkim. Remonty instrumentu (na podstawie kart inwentaryzacyjnych zabytku oraz dokumentów z archiwum parafii w Wojeciechowie):

  • W 1973 r. instrument remontował Włodzimierz Truszczyński, dokonał on również strojenia organów,
  • Następny remont odbył się w 1986 r. Wykonawcą był Zygmunt Kamiński z Warszawy. Wykonał on do organów nowy miech magazynowy dwufałdowy, który został umieszczony na zewnątrz szafy organowej oraz zamontował nową dmuchawę elektryczną wraz z silnikiem,
  • W 1994 r. remont organów przeprowadził o. Waldemar Kapeć z Lublina,
  • Na przełomie marca i maja 2012 r. miał miejsce częściowy remont organów, obejmujący renowację i przebudowę systemu powietrznego, czyli miecha, kanałów powietrznych, zaworu regulacyjnego oraz dmuchawy. Prace te zostały wykonane przez Krzysztofa Deszczaka z Lublina. Ich zakres obejmował wykonanie nowego miecha magazynowego z podawaczem o wymiarach stosownych do przestrzeni w szafie organowej (miech jednofałdowy, horyzontalny, ramy i skrzynia z litego drewna, skóry niemieckie stosownie garbowane, nielakierowane, niebarwione), zainstalowanie miecha w miejscu oryginalnym (wewnątrz szafy organowej), wykonanie nowych kanałów powietrznych drewnianych do połączenia miecha z wiatrownicami, wykonanie i montaż nowego zaworu regulacyjnego, wymiana dmuchawy elektrycznej na nową, cichobieżną firmy Valter Daminato z Włoch i zainstalowanie jej tuż obok miecha, w szafie organowej i obudowanie jej skrzynką tłumiącą, gruntowna renowacja klawiatury ręcznej (wymiana okładzin klawiszy, łożyskowanie),
  • Drugi etap remontu organów planowany jest na najbliższe lata. Zakres prac nie będzie obejmował systemu powietrznego. Prace prawdopodobnie zostaną ponownie powierzone Krzysztofowi Deszczakowi z Lublina. Zakres czynności będzie obejmował m.in. renowację prospektu i szafy organowej, gruntowną renowację wszystkich piszczałek metalowych (w tym rekonstrukcję głosu prospektowego Pryncypał 8’) i drewnianych, remont traktury i wiatrownic (np. czyszczenie kancel rejestrowych, wymiana oskórowań stożków w wiatrownicach, regulacja traktury i punktowa rekonstrukcja jej elementów: welllenbretów, dźwigni, kątowników, popychaczy i abstraktów), kompletną restaurację stołu gry wraz z rekonstrukcją klawiatury nożnej, a na końcu gruntowną intonację i strojenie instrumentu.

Instrument usytuowany jest na drewnianym chórze muzycznym, nad głównym wejściem do kościoła. Szafa organowa jest jednoczęściową konstrukcją ramowo-płycinową. Przylega bezpośrednio do tylnej ściany chóru muzycznego. Wykonano ją z drewna sosnowego i lipowego, które pomalowano na kolor beżowy i kremowy. Wymiary szafy: wys. ok. 3,50 m, szer. 2,74 m, gł. 1,66 m. Prospekt organowy architektoniczny, utrzymany w stylu eklektycznym z elementami neoklasycystycznymi i neobarokowymi, zdobi go dekoracja snycerska i złocenia. Prospekt jednosekcyjny, pięcioosiowy i trójwieżowy. Wieże skrajne są wysunięte półkolistymi ryzalitami, wsparte na konsolach, ujęte w obramienia lizenowo-ramowe, zwieńczone odcinkami skośnego belkowania. Wieża środkowa (najwyższa) jest płaska, zamyka ją arkada w formie półkolistego łuku z archiwoltą, również ujęta w obramienia lizenowo-ramowe, wieńczy ją przerywany tympanon. Dwa segmenty międzywieżowe od góry zamknięte są za pomocą spływów. Na szczycie wieży środkowej, pod gzymsem umieszczony stylowy kartusz z koroną i datą – 1901, czyli rokiem budowy organów. Dekoracja snycerska: w zwieńczeniach skrajnych wież i segmentów umieszczone są wazony z płomieniami i kwiatonem, uszaki na bokach prospektu w formie ślimacznic i uskrzydlonych głów anielskich, nad polami piszczałkowymi ażurowe kotary (w formie wici roślinnej). Cokół i podstawa zryzalitowane pod skrajnymi wieżami, całość o podziałach płycinowych. W prospekcie umieszczonych jest 31 piszczałek głosu Pryncypał 8’. 

Instrument wyposażony jest w jeden miech (nowy) magazynowy, jednofałdowy o wymiarach: dł. 1,25 m, szer. 0,70 m. Miech zaopatrzony jest w podawacz klinowy. Cała konstrukcja umieszczona jest wewnątrz szafy organowej. Powietrze do miecha dostarcza nowa, cichobieżna dmuchawa elektryczna, która umiejscowiona jest również wewnątrz instrumentu, w specjalnej dźwiękochłonnej obudowie. 

Wolnostojący stół gry jest usytuowany centralnie przed szafą organową, bezpośrednio na osi prospektu. Grający siedzi przodem do ołtarza głównego. Zakres manuału: C-f3; zakres pedału: C-c1. W centralnym miejscu stołu gry umieszczona jest tabliczka z sygnaturą budowniczego organów o treści: Andrzej Blomberg w Warszawie Op. 187

Organy mają mechaniczną trakturę gry, registrów i połączeń. Dwie wiatrownice stożkowe (po jednej dla każdej sekcji). Piszczałki ustawione są na wiatrownicach w systemie całotonowym (z podziałem na stronę C i Cis), odśrodkowym. 


Budowniczy
Andrzej Blomberg
Opus
187
Rok zakończenia budowy
1901
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
10
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Pryncypał 8'1. Subbass 16'
2. Gemshorn 8'2. Violoncello 8'
3. Salicjonał 8'
4. Aeolina 8'
5. Bourdon 8'
6. Flotrowers 4'
7. Oktawa 4'
8. Mixtura 2' **
Pomoce
Połączenie: M/P (w postaci dźwigni nożnej)
Registry zbiorowe: Forte, Tutti (w postaci dźwigni nożnych)
Urządzenia dodatkowe: Calicant, Evacuant
Przypisy
*) Archiwum parafii w Wojciechowie, Opis prac oraz kosztorys ogólny remontu i przebudowy systemu powietrznego oraz prac dodatkowych przy organach kościoła parafialnego w Wojciechowie, sporządzony przez K. Deszczaka.
**) układ: C 2', c 2 2/3'+2', c1 4'+2 2/3'+2'
Zbliżenie prospektu

Zbliżenie prospektu

Stół gry

Stół gry

Miech

Miech

Wellenbret z wałkami skrętnymi traktury gry sekcji manuału

Wellenbret z wałkami skrętnymi traktury gry sekcji manuału

Wiatrownica stożkowa sekcji pedału

Wiatrownica stożkowa sekcji pedału

Piszczałki sekcji manuału

Piszczałki sekcji manuału

Piszczałki sekcji pedału

Piszczałki sekcji pedału






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło
Piotr Guldziński, Organy firmy Blomberg na terenie Archidiecezji Lubelskiej, Lublin 2016 (praca magisterska)
Autor
Piotr Guldziński


Ostatnia modyfikacja: 2021-04-01 11:58:12

Kościół św. Bartłomieja (Wojciechów) - 21 głosów