Kościół św. Henryka Wrocław (dolnośląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Kościół św. Henryka został zbudowany w latach 1891-1893 dzięki staraniom ówczesnego biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera. Pierwotnie na chórze zlokalizowanym nad wejściem do kościoła znajdował się instrument firmy braci Walter z Góry, wybudowany w roku konsekracji świątyni, tj. 1893 (wg wykazu prac firmy). Nie jest znana dokładna dyspozycja oraz specyfikacja instrumentu, wiadomo jednak, że przetrwał on bez szwanku aż do roku 1945, kiedy to miało miejsce oblężenie Festung Breslau, w trakcie którego podczas nalotów bombowych kościół św. Henryka został poważnie uszkodzony. Zniszczeniu uległo prezbiterium wraz z zakrystią, jeden z ołtarzy bocznych oraz ołtarz główny, natomiast w całym kościele powybijane były okna, pokrycie dachu było mocno zdekompletowane, a wieże mocno uszkodzone. Nie zachowało się żadne zdjęcie prospektu organów, jednak sklepienia w nawie głównej nie uległy zniszczeniu, zatem również i organy mogły przetrwać zawieruchę wojenną. Za tym stwierdzeniem świadczy fakt zachowania oryginalnych desek podłogowych z 1893 roku na suficie miechowni znajdującej się bezpośrednio pod chórem. Na uwagę zasługuje fakt, iż kościół ten pozostawał przez długi czas nieużywany jako zniszczony i prawdopodobnie przeznaczony w późniejszym czasie do rozbiórki. Wtedy to właśnie mogło dojść do rozgrabienia zachowanych piszczałek i bezpowrotnego zniszczenia instrumentu.

Odbudowę powojenną rozpoczęto dopiero w latach 50. XX w. Nowy instrument został wybudowany w 1964 roku przez Włodzimierza Truszczyńskiego z Warszawy. Był on dwumanuałowy z pedałem, o 23 głosach, trakturze elektropneumatycznej oraz dwóch symetrycznie rozmieszczonych szafach. Dyspozycja według napisów pod wiatrownicami wyglądała wówczas następująco:

Manuał I
Manuał II
(żaluzjowy)
Pedał
Burdon 16' Pryncypał fletowy 8'    Kontrabas 16'
Pryncypał 8' Burdon 8' Subbas 16'
Flet otwarty 8' Gemshorn 8' Fletbas 8'
Flet harmoniczny 4'    Szpicflet 4' Chorał 4'
Nasard 2 2/3' Flet 2' Kornet 3 ch.
Oktawa 2' Kwinta 1 1/3' Puzon 16'
Mikstura 4 ch. Tercjan 2 ch.  
Trompet 8' Acuta 3 ch.  
  Krummhorn 8'  
     
  Tremolo  

 

Instrument w tej formie przetrwał do roku 1991, kiedy ks. prał. Mirosław Ratajczak zdecydował o rozbudowie instrumentu, której podjęła się wrocławska firma "Czesław Chrobak i Synowie". Zrezygnowano z dwóch symetrycznych szaf organowych i zmontowano z nich jedną w formie parawanowej, za którą na nowo umieszczono sekcje dotychczasowe i dobudowane. W finalnej formie organy zyskały 37 głosów, trzy manuały z pedałem oraz nowy kontuar z panelem rejestrowym wyprowadzonym po lewej stronie. Zdemontowana została także żaluzja oraz szafa ekspresyjna drugiego manuału. Wszystkie trzy miechy pływakowe znajdują się piętro niżej pod chórem, zasila je jedna turbina elektryczna.

W marcu 2019 roku parafia zakupiła kontuar produkcji Józefa Cynara, który został dostosowany i zainstalowany w organach w czerwcu 2019 roku. Obecnie trwają prowadzone etapami prace, mające na celu przywrócenie organom pełnej sprawności.


Budowniczy
Włodzimierz Truszczyński
Rok zakończenia budowy
1964
Liczba głosów
37
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektro-pneumatyczna
Traktura rejestrów
elektro-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Burdon 16'1. Pryncypał fletowy 8'1. Burdon 8'1. Kontrabas 16'
2. Pryncypał 8'2. Gamba 8'2. Kwintadena 8'2. Pryncypałbas 16'
3. Flet otwarty 8'3. Flet kryty 8'3. Pryncypał 4'3. Subbas 16'
4. Oktawa 4'4. Flet ostry 4'4. Flet rurkowy 4'4. Pryncypałbas 8'
5. Flet poprzeczny 4'5. Oktawa 2'5. Nasard 2 2/3'5. Fletbas 8'
6. Kwinta 2 2/3'6. Kwinta 1 1/3'6. Pikolo 2'6. Chorałbas 4'
7. Oktawa 1'7. Tercjan 1 3/5'+2/3'7. Tercja 1 3/5'7. Rożek 2'
8. Mixtura 4×8. Acuta 3×8. Róg nocny 1'8. Kornet 4×
9. Trompet 8'9. Krumhorn 8'9. Mixtura 3-4×9. Puzon 16'
10. Vox Humana 8'
Pomoce
II-I, III-I, III-II, I-P, II-P, III-P, Super I-I, Super II-I, Sub III-I, Super II-II, Sub II
Cztery wolne kombinacje, AP (automat pedału), crescendo, wyłączenie języków
Stałe kombinacje: P, F, T, GT
Tremolo dla każdego manuału
Prospekt przed przebudową

Prospekt przed przebudową

Stół gry w latach 1991-2019

Stół gry w latach 1991-2019






Źródło
Zdjęcia własne; rozmowa z Czesławem Chrobakiem i kilkoma organistami
Tekst opracował Tomasz Padoł
Autor
Teodor Konopka


Ostatnia modyfikacja: 2021-03-08 09:56:49

Kościół NMP Wspomożycielki Wiernych (Księże Małe) (Wrocław) - 12 głosów
Kościół św. Wojciecha (Wrocław) - 54 głosów
Kolegiata Świętego Krzyża – kościół dolny św. Bartłomieja (Wrocław) - 10 głosów