Kościół św. Katarzyny Jastrzębie-Zdrój (śląskie)
Prospekt
Opis Instrumentu
W 1929 roku gmina kościelna postanowiła kupić nowe organy firmy Rieger z Karniowa. W archiwach parafialnych kościoła znajdujemy dokumentację świadczącą o mechanizmie poszukiwania dobrej firmy organmistrzowskiej. Ofertę zbudowania instrumentu złożyły 4 firmy: Bracia Rieger, Klimosz i Dyrszlag z Rybnika, M. Wybrański z Bydgoszczy oraz D. Biernacki z Włocławka. Umowę z rodzimą firmą z Rybnika podpisano 11 września 1931 roku. Zobowiązała się ona do wykonania organów 17-głosowych w stylu barokowym z 2 manuałami i pedałem o pneumatycznej trakturze gry i wiatrownicach stożkowych. Poświęcenie nowego instrumentu odbyło się 7 sierpnia 1932 r. za ks. proboszcza Augustyna Machalicy, lecz cały projekt wykonano za poprzedniego proboszcza ks. Józefa Czernika. Pierwsza wizytacja instrumentu odbyła się już 4 lipca 1933 roku. Na fragmencie wnętrza instrumentu zachowały się zapiski organmistrza sporządzone ołówkiem dot. stanu instrumentu i jego podpis. Organy przetrwały czasy okupacji. Instrument jak i kościół znacznie ucierpiał, gdy na terenie Jastrzębia zaczęły funkcjonować kopalnie. Już w 1970 roku instrument nadawał się do gruntownego remontu. Naprawy dokonał Ryszard Franke z Rybnika. Kolejny remont z częściową zmianą dyspozycji dokonała firma Olgierda Nowakowskiego z Zabrza w latach 1985-1986. Prace remontowo-konserwatorskie prowadzone przez ten zakład w kolejnych latach miały bardzo szeroki zakres: 2003 r. - wymiana wszystkich mieszków w instrumencie; 2004 r. - wymiana wentylatora instrumentu; 2005 r.- renowacja kontuaru; 2006 r. - czyszczenie instrumentu, konserwacja chemiczna, intonacja i strojenie. Konserwator Zabytków Magdalena Bogdan odnowiła pierwotne zdobienia na prospekcie. Instrument usytuowany jest na murowanym chórze muzycznym, naprzeciw głównego ołtarza. Szafa organowa wolnostojąca, prospekt neobarokowy, uwieńczony srebrnym kartuszem z czarną inskrypcją: Laudate Dominum in chordis et organo PS 150, 4.
W 1985 roku dokonano następujących zmian w dyspozycji: w pierwszym manuale pierwotnie 6. Salicjonał 8' teraz Kwinta 2 2/3. W drugim manuale: 1. pierwotnie Vox coelestis 8' - teraz Kwinta 1 1/3 4. pierwotnie Pryncypał skrzypcowy 8' - teraz Pryncypał włoski 4'.
Informacje o budowie
Właściwości
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Bourdon 16' | 1. Gamba 8' | 1. Subbas 16' |
| 2. Pryncypał 8' | 2. Kryty łagodny 8' | 2. Oktawbas 8' |
| 3. Portunal 8' | 3. Pryncypał włoski 4' | 3. Cello 8' |
| 4. Traversflet 8' | 4. Róg kozi 4' | |
| 5. Oktawa 4' | 5. Flet leśny 2' | |
| 6. Kwinta 2 2/3' | 6. Kwinta 1 1/3' | |
| 7. Pikolo 2' | ||
| 8. Mixtura 3x |
Crescendo, Tłumik II man
II-I, II-P, I-P, Super II, Sub II-I, Super I
Zdjęcia
Uzupełniam wiedzę o instrumencie oraz o historii.
W 1929 roku gmina kościelna postanowiła kupić nowe organy firmy Rieger z Karniowa. W archiwach parafialnych kościoła znajdujemy dokumentację świadczącą o mechanizmie poszukiwania dobrej firmy organmistrzowskiej. Ofertę zbudowania instrumentu złożyły 4 firmy: Bracia Rieger, Klimosz i Dyrszlag z Rybnika, M. Wybrański z Bydgoszczy oraz D. Biernacki z Włocławka. Umowę z rodzimą firmą z Rybnika podpisano 11 września 1931 roku. Zobowiązała się ona do wykonania organów 17-głosowych w stylu barokowym z 2 manuałami i pedałem o trakturze gry pneumatycznej i wiatrownicach stożkowych. Poświęcenie nowego instrumentu odbyło się 7 sierpnia 1932 r. za ks. proboszcza Augustyna Machalicy, lecz cały projekt wykonano za poprzedniego proboszcza ks. Józefa Czernika. Pierwsza wizytacja instrumentu odbyła się już 4 lipca 1933 roku. Na fragmencie wnętrza instrumentu zachowały się zapiski organmistrza sporządzone ołówkiem dot. stanu instrumentu i jego podpis. Organy przetrwały czasy okupacji. Instrument jak i kościół znacznie ucierpiał gdy na terenie Jastrzębia zaczęły funkcjonować kopalnie. Już w 1970 roku instrument nadawał się do gruntownego remontu. Naprawy instrumentu dokonał Ryszard Franke z Rybnika. Kolejny remont z częściową zmianą dyspozycji dokonała już firma Olgierda Nowakowskiego z Zabrza w latach 1985-1986. Prace remontowo-konserwatorskie prowadzone przez ten zakład w kolejnych latach miały bardzo szeroki zakres:
- 2003 r. - wymiana wszystkich mieszków w instrumencie
- 2004 r. - wymiana wentylatora instrumentu
- 2005 r.- renowacja kontuaru
- 2006 r. - czyszczenie instrumentu, konserwacja chemiczna, intonacja i strojenie
Konserwator Zabytków Magdalena Bogdan odnowiła pierwotne zdobienia na prospekcie organowym.
Instrument usytuowany jest na murowanym chórze muzycznym, na przeciw głównego ołtarza. Szafa organowa wolno stojąca, prospekt architektoniczny neobarokowy. Szafę organową wieńczy srebrny kartusz z czarną inskrypcją : Laudate Dominum in chordis et organo PS 150, 4.
Jak wcześniej wspominałem w 1985 roku zmieniono trochę dyspozycję instrumentu. W pierwszym manuale pierwotnie 6. Salicjonał 8' teraz Kwinta 2 2/3. W drugim manuale: 1. pierwotnie Vox coelestis 8' - teraz Kwinta 1 1/3 4. pierwotnie Pryncypał skrzypcowy 8' - teraz Pryncypał włoski 4'.
Udostępniam też parę zdjęć instrumentu https://imageshack.us/a/PD8z/1