Papieska Bazylika św. Piotra (Basilica Papale di San Pietro) Watykan (Holy See (Vatican City))
Prospekt w lewej części transeptu
Opis Instrumentu
Przez wiele lat w Bazylice św. Piotra brakowało odpowiedniego instrumentu. W 1875 r. Aristide Cavaillé-Coll przedstawił papieżowi Piusowi IX propozycję budowy instrumentu o następującej dyspozycji:
| Manuał I Grand-Orgue |
Manuał II Bombarde |
Manuał III Positif |
Manuał IV Récit expressif |
Manuał V Solo expressif |
Pedał |
| Montre 16' | Principale basse 16' | Violon Basse 16' | Bourdon 16' | Soubasse 16' | Principale basse 32' |
| Bourdon 16' | Quintatön 16' | Bourdon 16' | Corni dolci 16' | Flûte Conique 16' | Montre 32' |
| Montre 8' | Flûte harmonique 8' | Flûte traversière 8' | Flûte harmonique 8' | Flûte traversière harmonique 8' | Gross bourdon 32' |
| Flûte harmonique 8' | Flûte conique 8' | Diapason 8' | Flûte à pavillon 8' | Diapason 8' | Basse acoustique 32' |
| Diapason 8' | Kéraulophone 8' | Salicional 8' | Viole de gambe 8' | Quintatön 8' | Grosse flûte 16' |
| Viole de gambe 8' | Bourdon 8' | Cor de nuit 8' | Voix céleste 8' | Flûte octaviante 4' | Contre-basse 16' |
| Bourdon 8' | Grosse flûte 4' | Voix angélique 8' | Dulciana 4' | Nazard 2 2/3' | Violonbasse 16' |
| Dulciana 8' | Octave 4' | Flûte douce 4' | Flûte octaviante 4' | Doublette 2' | Soubasse 16' |
| Grosse quinte 5 1/3' | Grosse tierce 3 1/5' | Dulciana 4' | Octave 4' | Tierce 1 3/5' | Grosse quinte 10 2/3' |
| Prestant 4' | Nazard 2 2/3' | Quinte 2 2/3' | Flageolett 2' | Larigot 1 1/3' | Grosse flûte 8' |
| Flûte 4' | Septième 2 2/7' | Doublette 2' | Musette 8' | Septième 1 1/7' | Diapason 8' |
| Octave 4' | Octavin 2' | Plein jeu V 8' | Voix humaine 8' | Piccolo 1' | Violoncelle 8' |
| Quinte 2 2/3' | Grosse cornet V 16' | Cor d'harmonie 16' | Basson 16' | Cor anglaise 16' | Bourdon 8' |
| Doublette 2' | Bombarde 16' | Trompette harmonique 8' | Trompette harmonique 8' | Clarinette 8' | Grand tierce 6 2/5' |
| Grande fourniture IV | Trompette 8' | Cromorne 8' | Clairon harmonique 8' | Trompette harmonique 8' | Grosse quinte 5 1/3' |
| Grosse cymbale III | Clairon 4' | Basson et Hautbois 8' | Cornet de V 8' | Violon harmonique 4' | Septième 4 4/7' |
| Fourniture III | Octave 4' | ||||
| Cymbale IV | Trémolo | Trémolo | Contre-bombarde 32' | ||
| Basson 16' | Bombarde 16' | ||||
| Trompette harmonique 8' | Quinte bombarde 10 2/3' | ||||
| Basson 8' | Trompette 8' | ||||
| Clairon 4' | Clairon 4' | ||||
| Grand-Chœur | |||||
| Basse acoustique 16' | |||||
| Grosse flûte harmonique 16' | |||||
| Violoncelle 8' | |||||
| Flûte harmonique 8' | |||||
| Diapason 8' | |||||
| Unda maris 8' | |||||
| Prestant 4' | |||||
| Flûte octaviante 4' | |||||
| Octavin 2' | |||||
| Grand cornet V 8' | |||||
| Sesquialtera II 8' | |||||
| Tuba magna 16' | |||||
| Tuba mirabilis 8' | |||||
| Quinte trompete 5 1/3' | |||||
| Clairon 4' | |||||
| Clairon doublette 2' |
Papież nie wypowiedział się jednak w tej sprawie, za co był krytykowany m.in. przez F. Liszta. Finalnie w związku z panującą ówcześnie sytuacją w Rzymie projekt nie doczekał się realizacji. Kolejną propozycję Cavaillé-Coll złożył następnemu papieżowi Leonowi XIII w r. 1887. Wtedy też wykonał specjalną makietę obrazującą prospekt organów w skali 1:10.
W 1910 r. kontynuator działalności Cavaillé-Colla, Charles Mutin, złożył Piusowi X propozycję budowy innego instrumentu o następującej dyspozycji:
Projekt dyspozycji organów Mutina
| Manuał I Grand-Orgue |
Manuał II Bombarde |
Manuał III Positif |
Manuał IV Récit expressif |
Manuał V Solo expressif |
Pedał |
| Montre 16' | Principale basse 16' | Violon Basse 16' | Gambe 16' | Soubasse 16' | Basse acoustique 32' |
| Gambe 16' | Quintatön 16' | Bourdon 16' | Bourdon 16' | Flûte conique 8' | Principale basse 32' |
| Bourdon 16' | Jubal 8' | Diapason 8' | Diapason 8' | Diapason 8' | Montre 32' |
| Quinte 10 2/3' | Flûte harmonique 8' | Flûte traversière 8' | Flûte harmonique 8' | Flûte traversière 8' | Grosse flûte 16' |
| Montre 8' | Flûte conique 8' | Cor de nuit 8' | Flûte à pavillon 8' | Quintatön 8' | Contre-basse 16' |
| Diapason 8' | Kéraulophone 8' | Salicional 8' | Bourdon 8' | Viola da gamba 8' | Violon-basse 16' |
| Flûte harmonique 8' | Bourdon 8' | Viola 8' | Viole de gambe I 8' | Violon 4' | Soubasse 16' |
| Viole de gambe 8' | Grosse quinte 5 1/3' | Voix angélique 8' | Viole de gambe II 8' | Flûte octaviante 4' | Grosse quinte 10 2/3' |
| Bourdon 8' | Grosse flûte 4' | Principal 4' | Voix célestes I 8' | Nazard 2 2/3' | Grosse flûte 8' |
| Dulciana 8' | Principal 4' | Flûte Douce 4' | Voix célestes II 8' | Septième 1 1/7' | Diapason 8' |
| Grosse quinte 5 1/3' | Violon 4' | Nazard 2 2/3' | Quinte 5 1/3' | Piccolo 1' | Violoncelle 8' |
| Prestant 4' | Tierce 3 1/5' | Flageolet 2' | Prestant 4' | Cor anglaise 16' | Bourdon 8' |
| Octave 4' | Nazard 2 2/3' | Carillon III | Flûte octaviante 4' | Cor harmonique 8' | Grand tierce 6 2/5' |
| Flûte octaviante 4' | Septième 2 2/7' | Cornet V | Viole d'amour 4' | Trompette harmonique 8' | Grosse quinte 5 1/3' |
| Quinte 2 2/3' | Octavin 2' | Cor d'harmonie 16' | Eoline 4' | Clairon harmonique 4' | Septième 4 4/7' |
| Doublette 2' | Piccolo harmonique 1' | Trompette harmonique 8' | Grosse tierce 3 1/5' | Tuba magna en chamade 16' | Octave 4' |
| Tierce 1 3/5' | Grosse cornet V 16' | Cromorne 8' | Nazard 2 2/3' | Tuba mirabilis en chamade 8' | Viole 4' |
| Grande fourniture IV | Plein jeu V | Basson-hautbois 8' | Septième 2 2/7' | Quinte trompette en chamade 5 1/3' | Flûte 4' |
| Grosse cymbale V | Tuba magna 16' | Violon harmonique 4' | Octavin 2' | Clairon harmonique en chamade 4' | Tierce 3 1/5' |
| Fourniture III | Tuba mirabilis 8' | Tierce 1 3/5' | Quinte 2 2/3' | ||
| Cymbale IV | Trompette quinte 5 1/3' | Larigot 1 1/3' | Contre bombarde 32' | ||
| Bombarde 16' | Clairon 4' | Septième 1 1/7' | Bombarde 16' | ||
| Basson 16' | Clairon doublette 2' | Piccolo 1' | Quinte Bombarde 10 2/3' | ||
| Trompette harmonique 8' | Cornet V 8' | Trompette 8' | |||
| Basson 8' | Plein jeu VII | Quinte trompette 5 1/3' | |||
| Clairon 4' | Clarinette 16' | Clairon 4' | |||
| Soprano 4' | Clarinette 8' | ||||
| Voix humaine 8' | |||||
| Musette 8' | |||||
| Bombarde 16' | |||||
| Trompette harmonique 8' | |||||
| Quinte trompette 5 1/3' | |||||
| Clairon harmonique 4' | |||||
| Clairon Doublette 2' |
Powstał również komitet pod przewodnictwem Charlesa M. Widora, którego celem było pozyskanie funduszy na budowę instrumentu. Projekt jednak nie został zrealizowany, a zebraną sumę 40 tys. franków przeznaczono na inne potrzeby Bazyliki.
W 1895 r. firma E.F. Walcker wykonała organy o trakturze pneumatycznej (opus 732), które zlokalizowane były w lewej części transeptu. Ich dyspozycja była następująca:
| Manuał I (C-g3) Grand'Organo |
Manuał II (C-g3) Espressivo |
Pedał (C-f1) |
| Principal 8' | Violon principal 8' | Sous basse 16' |
| Bourdon 16' | Lieblich gedackt 8' | Violon basse 16' |
| Flûte 8' | Aeoline 8' | Violon 8' |
| Viola di gamba 8' | Voix céleste 8' | |
| Dolce 8' | Clarinette 8' | |
| Trompete 8' | Flauto dolce 4' | |
| Octave 4' | Stentor flûte 8' * | |
| Rohrflöte 4' | Stentor gamba 8' * | |
| Fourniture IV-V |
*) głosy w dodatkowej szafie ekspresyjnej
Z kolei w 1902 r. Carlo Vegezzi-Bossi otrzymał zlecenie budowy nowego instrumentu, który zlokalizowany został w prawej części transeptu. Miał on poniższą dyspozycję:
| Manuał I (C-a3) Grand'Organo |
Manuał II (C-a3) Espressivo |
Pedał (C-d1) |
| Ripieno 6 file | Oboe 8' | Subbasso 16' |
| Decimaseconda 2 2/3' | Viola gamba 8' | Contrabbasso 16' |
| Decimaquinta 2' | Viola celeste 8' | Bordone 8' |
| Ottava 4' | Concerto viole 8' | Violoncello 8' |
| Unda maris 8' | Bordone 8' | |
| Flauto traversiere 8' | Flauto armonico 4' | |
| Salizionale 8' | ||
| Principale 8' | Tremolo | |
| Principale 16' | ||
| Tromba 8' |
Oba instrumenty były ruchowe. W 1953 r. na zlecenie Piusa XII firma Tamburini rozbudowała je, nadając pracy własny numer opus 324.
Największa przebudowa miała miejsce w 1962 r., w wyniku której powstał praktycznie nowy instrument (opus 463). Liczbę głosów zwiększono do 76, w 1963 r. wykonano również jeden stół gry posiadający o 4 manuałach z pedałem. Poszczególne manuały odpowiadają manuałom z dwóch poprzednich instrumentów:
- 1. Manuał I (Positivo aperto) – Grand'Organo (Vegezzi-Bossi)
- 2. Manuał II (Grand’Organo) – Grand’Organo (Walcker)
- 3. Manuał III (Espressivo) – Espressivo (Walcker)
- 4. Man IV (Eco espressivo) – Espressivo (Vegezzi-Bossi).
Instrument umieszczony jest w dwóch szafach po obu stronach transeptu. Kontuar stoi przy lewej szafie. Przy prawej szafie znajduje się pomocniczy manuał sterujący wyłącznie sekcjami: manuału I, IV oraz częścią sekcji pedałowej. Wykonano go w 1953 r. Organy w 1999 r. przeszły remont, który wykonała firma Mascioni. Wtedy też wykonano ruchomy, trzymanuałowy stół gry (Manuał III steruje sekcjami manuału III i IV).
Prospekt neoklasycystyczny, o złoconych elementach dekoracyjnych. Piszczałki prospektowe umieszczone są między dwiema kolumnami korynckimi. Zwieńczeniem dawnych organów Walckera jest kartusz z herbem Jana XXIII, a organów Vegezziego-Bossiego – kartusz z herbem Piusa XII.
Skala manuałów: C-c4; skala pedału: C-a1.
Informacje o budowie
Właściwości
| Manuał I | Manuał II | Manuał III | Manuał IV | Pedał |
|---|---|---|---|---|
| Positivo aperto | Grand'Organo | Espressivo | Eco espressivo | |
| 1. Principale 16' | 1. Sub diapason 16' | 1. Tibia profunda 16' | 1. Diapason 8' | Pedale I Sezione |
| 2. Principale forte 8' | 2. Principale stentor 8' | 2. Principale di legno 8' | 2. Bordone 8' | 1. Acustico 32’ |
| 3. Principale dolce 8' | 3. Diapason 8' | 3. Tibia 8' | 3. Viola 8' | 2. Diapason 16’ |
| 4. Flauto 8’ | 4. Principale 8' | 4. Bordone 8' | 4. Voce celeste 8' | 3. Violone Contrabasso 16’ |
| 5. Ottava 4' | 5. Flauto aperto 8' | 5. Viola forte 8' | 5. Ottava diapason 4' | 4. Tibia Profunda 16’ |
| 6. Duodecima 2 2/3' | 6. Corno di camoscio 8' | 6. Flauto in selva 4' | 6. Flauto orchestrale 4' | 5. Subbasso 16’ |
| 7. Decimaquinta 2' | 7. Ottava diapason 4' | 7. Fugara 4' | 7. Ottavino 2' | 6. Gran Quinta 10 2/3’ |
| 8. Decimasettima 1 3/5' | 8. Prestante 4' | 8. Nazardo 2 2/3' | 8. Tromba armonica 8' | 7. Ottava 8’ |
| 9. Ripieno 5 file 1 1/3' | 9. Duodecima 2 2/3' | 9. Flauto silvestre 2' | 9. Trombina 4' | 8. Violone 8’ |
| 10. Ripieno 6 file 2' | 10. Decimaquinta 2' | 10. Ripieno 5 file 2' | 9. Flauto Basso 8’ | |
| 11. Tromba 8' | 11. Gran ripieno 7 file 2' | 11. Tuba 8' | 10. Ottava 4’ | |
| 12. Ripieno acuto 5 file 1' | 12. Tromba armonica 8' | 11. Tromba Bassa 16’ | ||
| 13. Cimbalo 3 file 1/2' | 13. Tuba clarion 4' | 12. Trombone 16’ | ||
| 14. Tromba bassa 16' | 14. Voce celeste 8' | 13. Tromba Forte 16’ | ||
| 15. Tromba forte 8' | 14. Trombone 8’ | |||
| 16. Tromba squillo 8' | 15. Clarone 4’ | |||
| 17. Tromba squillo 4' | Pedale II Sezione | |||
| 18. Tromba orizzontale 8' | 16. Basso Acustico 32’ | |||
| 17. Contrabasso 16’ | ||||
| 18. Principale 16’ | ||||
| 19. Subbasso 16’ | ||||
| 20. Basso 8’ | ||||
| 21. Bordone 8’ | ||||
| 22. Ottava 4’ | ||||
| 23. Bombarda 16’ | ||||
| 24. Tromba 8’ |
Tremulanty manuałów III i IV
Crescendo
Wyłącznik głosów językowych i 16’
Setzer
Połączenia: Unione I-P, Unione II-P, Unione III-P, Unione IV-P, Sopra I-P, Sopra II-P, Sopra III-P, Sopra IV-P, Grave III-I, Unione III-I, Acuta III-I, Grave I, Acuta I, Grave IV-I, Unione IV-I, Acuta IV-I, Grave I-II, Unione I-II, Acuta I-II, Grave II, Acuta II, Grave III-II, Unione III-II, Acuta III-II, Grave IV-II, Unione IV-II, Acuta IV-II, Grave IV-III, Unione IV-III, Acuta IV-III, Grave III, Acuta III
Filmy
Zdjęcia
