Instrument ten jest najokazalszy ze wszystkich organów sprowadzonych do diecezji tarnowskiej w latach powojennych z tzw. Ziem Odzyskanych. Jego historia jest przykładem skomplikowanych losów, jakie stały się udziełem organów będących przedmiotem takich translokacji. Początkowo do Szczepanowa zamierzano sprowadzić organy z kościoła ewangelickiego w Bożej Górze (niem. Gottesberg, obecnie część miasta Boguszów-Gorce). Kuria diecezjalna w Tarnowie wystawiła wówczas na prośbę parafii następujące zaświadczenie:
Kuria Diecezjalna zaświadcza, że parafia Szczepanów pow. Brzesko czyni starania dla zakupienia organu, którego brakuje w tutejszym kościele. Ponieważ według otrzymanych informacji Władze Miejskie w Bożej Górze przeznaczyły na sprzedaż organ z opuszczonego i nieużywanego kościoła gminy protestanckiej, Kuria Diecezjalna w Tarnowie poleca Władzom prośbę parafii Szczepanów i uprasza o zezwolenie na kupno i przewiezienie organu z Bożej Góry do Szczepanowa.
w Tarnowie, dnia 8 maja 1947
[podpis nieczytelny]
Organy, o które starała się parafia szczepanowska, zbudowała firma Schlag & Söhne, jednak skądinąd wiadomo, że instrument ten dopiero w 1971 r. trafił do Dubiecka k. Przemyśla, gdzie został zmontowany i rozbudowany przez Theodora Böhmego. Do Szczepanowa sprowadzono natomiast inne organy, zakupione w firmie Wacława Biernackiego z Krakowa, która też je zmontowała w 1949 r. Tak kulisy ich zakupu i montażu przedstawia wypełniona przez miejscowego organistę ankieta:
Organy te zostały zakupione we Firmie p. Wacława Biernackiego w roku 1949 w Krakowie ul. Franciszkańska 4. Organy zostały zbudowane przed II wojną światową w Niemczech w Dreźnie i były używane w jednym z kościołów ewangelickich. P. Wacław Biernacki za zezwoleniem ministerstwa ówczesnego na ziemie odzyskane organy te zakupił [,] następnie rozmontował [...] i po sprzedaniu ich parafii Szczepanów zmontował je i ustawił na chórze[.] Montaż trwał 3 miesiące i ukończony został w kwietniu 1949. […] Organy metryki ani nazwy firmy nie posiadają. Natomiast kiedy były montowane w naszej parafii, słyszałem od takich organmistrzów dziś już nie żyjących a zatrudnionych u P. Biernackiego jak PP. Maciejewski, Rafalski którzy organy te demontowali w jednym z kościołów ewangelickich na ziemiach odzyskanych i ci właśnie mechanicy to usłyszeli tam od ówczesnego pastora odnośnie budowy i miejsca i daty przekazali mnie.
Wymieniona zatem została nieokreślona fabryka z Drezna jako budowniczy organów, co nie okazało się prawdą. Najnowsze odkrycia pozwalają stwierdzić, że jest to instrument zbudowany przez firmę Andreas Schuster & Sohn z Żytawy (niem. Zittau) dla kościoła w Wigancicach Żytawskich. W 2007 r. remont organów przeprowadził Sławomir Piotrowski z Modlnicy. Prospekt instrumentu ma charakter neobarokowy. Organy mają wiatrownice typu Taschenlade. Stół gry jest wolnostojący; grający siedzi lewym bokiem do prezbiterium.
Skala manuałów: C–a3; skala pedału: C–f1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Mixtur 4f. 2’ | 1. Aeoline 8’ | 1. Posaune 16’ |
2. Cornet 3f. 4’ 2 2/3’ 1 3/5’ | 2. Gedackt 8’ | 2. Principal 16’ |
3. Trompete 8’ | 3. Salicional 8’ | 3. Principal 8’ |
4. Rausch quinte 2 2/3’ | 4. Principal 8’ | 4. Violoncello 8’ |
5. Octave 4’ | 5. Oboe 8’ | 5. Violon 16’ |
6. Gemshorn 4’ | 6. Vox coelestis 8’ | 6. Subbass 16’ |
7. Bordun 16’ | 7. Gedackt 16’ | 7. Dolce 16’ |
8. Principal 8’ | 8. Konzertflöte 4’ | |
9. Viola di Gamba 8’ | 9. Violine 4’ | |
10. Hohlflöte 8’ | 10. Piccolo 2’ | |
11. Rohrflöte 8’ | 11. Mixtur 3f. 2’ | |
12. Dolce 8’ | Vox hum. tremolo* |
P. Pasternak, Translokacje śląskich organów po 1945 r. na teren diecezji tarnowskiej, „Folia organologica” 2020, nr 3 (tam też szczegółowa bibliografia).
W.J. Brylla, Łużycki eksport do Szczepanowa, „Sudety” 2021, nr 3
Ostatnia modyfikacja: 2023-02-19 17:53:02