Prospekt organów pochodzi prawdopodobnie z ok. 1780 roku, gdyż wtedy zawarto umowę ze snycerzami Barzyckim i Duńczewskim na jego budowę. W latach 1886–1887 Jan Śliwiński ze Lwowa zbudował w starej szafie nowe organy. Miały one trakturę mechaniczną i wiatrownice stożkowe oraz 14 głosów obsługiwanych przez jeden manuał i pedał. Stół gry umieszczony był na podwyższeniu z boku szafy organowej. Dyspozycja organów Śliwińskiego była następująca:
Manuał | Pedał |
Bourdon 16’ | Contrabas 16’ |
Pryncypał 8’ | Subbas 16’ |
Waldhorn 8’ | Flauto 8’ |
Amabilis 8’ | |
Quintatona 8’ | |
Oktawa 4’ | |
Dolce 4’ | |
Flet major 4’ | |
Quinta 3’ | |
Piccolo 2’ | |
Mixtura 2 chórowa |
W 1928 r. firma Dominika Biernackiego z Włocławka rozbudowała instrument do 17 głosów. Traktura gry i rejestrów była nadal mechaniczna, natomiast stół gry został rozbudowany o drugi manuał oraz zamontowany został silnik elektryczny z dmuchawą. W tym samym roku chór muzyczny został odnowiony przez firmę Emila Giebultowicza. Dyspozycja uległa zmianie:
Manuał I | Manuał II | Pedał |
Bourdon 16’ | Gedakt 8’ | Contrabas 16’ |
Pryncypał 8’ | Vox Coel. 8’ | Subbass 16’ |
Waldhorn 8’ | Quintatona 8’ | Flauto 8’ |
Amabilis 8’ | Flet major 4’ | |
Oktawa 4’ | Nasard 2 2/3’ | |
Dolce 4’ | Piccolo 2’ | |
Kwinta 2 2/3’ | ||
Mixtura 2x |
Urządzenie dodatkowe: Dzwonki szt. (manuał II)
Kolejnej przebudowy dokonał Wacław Biernacki w 1949 r. Pierwotny projekt zakładał powiększenie instrumentu do 39 głosów, jednak z powodu strat wojennych, złej jakości dostępnych surowców oraz niewystarczającej ilości funduszy postanowiono go odrzucić. Z powodu braku miejsca dla chóru parafialnego oraz ze względu na duże okno na chórze rozdzielono szafę organową na dwie części, a kontuar umieszczono na środku chóru. Dobudowano Tremolo. Zaślepiono dźwignię do kalikowania, pozostawiono jedynie uchwyt dla kalikanta. Zmieniono też trakturę instrumentu na pneumatyczną i zwiększono liczbę głosów do 24, w tym 23 realnych. Dobudowano m.in. głosy językowe (Trąbkę 8’ wykonaną przez Biernackiego oraz Fagot 16’ pochodzenia niemieckiego), Szarf 3x 1’ oraz trzeci chór do Mikstury. Ponadto usunięto Kontrabas 16’ z sekcji pedału, ponieważ zajmował zbyt dużo miejsca, i przerobiono go na Violonbas 8’. Dyspozycja organów po tych pracach była następująca:
Manuał I | Manuał II | Pedał |
Bourdon 16’ | Prync. skrz. 8’ | Subbas 16’ |
Pryncypał 8’ | Gedakt 8’ | Oktawbas 8’ |
Rurflet 8’ | Amabilis 8’ | Violonbas 8’ |
Gamba 8’ | Vox Coel. 8’ | Chorałbas 4’ |
Kwintaton 8’ | Flet major 4’ | Fagot 16’ |
Oktawa 4’ | Nasard 2 2/3’ | Trompet 8’ (tr. I) |
Dolce 4’ | Piccolo 2’ | |
Kwinta 2 2/3’ | Szarf 3x 1’ | |
Mixtura 3x 2’ | ||
Trompet 8’ |
W latach 70. XX w. dokonano remontu wnętrza kościoła. Przemalowano wtedy wiele cennych zabytków, m.in. szafę organową. Ostatnich zmian w samym instrumencie dokonał w latach 80. XX w. Stanisław Karpecki z Przemyśla. Ponieważ prace wykonane były wadliwie, do dziś skutkują złym stanem instrumentu. Objęły one zmianę traktury rejestrów na elektropneumatyczną, przebudowę stołu gry oraz zmiany w dyspozycji: przerobienie głosu Pryncypał Skrzypcowy z 8’ na 4’, usunięcie jednego z chórów 8’ głosu Vox Coelestis i zastąpienie go chórem 4’, całkowite usunięcie głosu Szarf 3x 1’ i zastąpienie go głosem Cymbel 3x ⅔’ oraz przeintonowanie głosu Fagot 16' i likwidacja transmisji Trąbki do pedału. Zmiana traktury rejestrów z pneumatycznej na elektropneumatyczną po dłuższym czasie spowodowała znaczącą niestabilność energetyczną całości instrumentu.
W maju 1993 r. rozpoczęły się prace naprawczo-konserwatorskie. W 2015 r. nastrojenia instrumentu oraz napraw dokonał Grzegorz Tetlak z Rzeszowa. Rok później wystąpiły nieszczelności na wskutek wzmożonej eksploatacji i znacznie spadło ciśnienie powietrza w organach, przez co występują problemy związane z działaniem traktury pneumatycznej oraz stabilnością stroju. Obecnie [01.2022] instrument wymaga gruntownego remontu. Występują awarie mieszków i klawiatur. Oryginalne części wykonane przez Jana Śliwińskiego, które przetrwały do dziś, to m.in. miech klinowy oraz wszystkie głosy organowe. Zachowany został również, chociaż zaślepiony w latach 50. XX w., mechanizm urządzenia do kalikowania.
Instrument o 24 głosach i romantyczno-uniwersalnej charakterystyce brzmienia. Jeden miech magazynowy z dmuchawą firmy Laukhuff. Prospekt organowy późnobarokowy, dwuczęściowy, trzysekcyjny. Układ głosów chromatyczny.
Skala manuałów: C-f3. Skala pedału: C-d1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Bourdon 16' | 1. Gedekt 8' | 1. Subbas 16' |
2. Pryncypał 8' | 2. Amabilis 8' | 2. Wiolonbas 8' |
3. Rurflet 8' | 3. Pryncypał Skrzypcowy 8' 3 | 3. Oktawbas 8' |
4. Gamba 8' | 4. Vox Coelestis 8'[+4'] | 4. Chorałbas 4' |
5. Kwintaton 8' | 5. Flet 4' | 5. Miksturbas 3x |
6. Oktawa 4' | 6. Nasard 2 2/3' 4 | 6. Puzon 16' 6 |
7. Dolce 4' | 7. Pikolo 2' | |
8. Kwinta 2 2/3' | 8. Szarf 3x 1' 5 | |
9. Mikstura 2-3x 2' 1 | Dzwonki2 | |
10. Trąbka 8' 2 |
Oględziny własne
Informacje własne i dawnych organistów
Kroniki klasztorne
Zachowane umowy na prace Jana Śliwińskiego, Dominika i Wacława Biernackich
Opis przeredagowany i uzupełniony w oparciu o publikację: M. Babnis, Kultura organowa Galicji, Słupsk 2012, s. 485.
Ostatnia modyfikacja: 2022-08-25 16:48:50