Bazylika Najświętszej Marii Panny (Marienbasilika) – organy duże Kevelaer (Nordrhein-Westfalen)
Prospekt
Opis Instrumentu
Po zbudowaniu Bazyliki będącej najważniejszym sanktuarium maryjnym w Niemczech zdecydowano wyposażyć ją w największe organy w kraju. Warunkiem postawionym przyszłemu wykonawcy było jednak, aby przeniósł swoją firmę do Kevelaer, żeby stale był na miejscu w celu dokonywania strojenia i napraw. Wymagania te przyjął Ernst Seifert, prowadzący dotychczas zakład w Kolonii. Organy zostały wykonane w latach 1905-1907. Zastąpiły poprzedni instrument Wilhelma Rüttera z 1874 roku. Miały pierwotnie 104 głosy, trakturę pneumatyczną i wiatrownice upustowe. Sekcja manuału IV została ulokowana w transepcie. Miała ona własny prospekt i trakturę elektropneumatyczną.
W 1926 r. organy zostały przebudowane. Przede wszystkim zmieniono trakturę w całości na elektropneumatyczną, zainstalowano nowy mobilny stół gry i zwiększono liczbę głosów do 131. Dokonano także innych zmian w dyspozycji.
II wojna światowa, a zwłaszcza bombardowania w 1945 r. poważnie uszkodziły instrument. Całkowicie została zniszczona sekcja Fernwerku, którą zrekonstruowano dopiero w 2002 roku. Częściowo zniszczony został także prospekt, który odtworzono w latach 1976-1981. Po wojnie organy zostały prowizorycznie naprawione, zainstalowano także sekcję Auxiliare, obsługiwaną z dowolnego manuału. Została ona usunięta w 2018 r. i miała następującą dyspozycję:
Pommer 16'
Principal 8'
Gedackt 8'
Salicional 8'
Dulziana 8'
Unda Maris 8'
Oktave 4'
Koppelflöte 4'
Viola 4'
Larigot 1 1/3'
Cor anglais 16'
Hautbois 8'
Clairon 4'
Przed wizytą papieża Jana Pawła II w 1987 roku z inicjatywy ówczesnego organisty Bazyliki, prof. Wolfganga Seifena, dodano do rejestrów trzy horyzontalne głosy językowe: Tuba magna 16’, Tuba mirabilis 8’ i Cor harmonique 4’ wzorowane na egzemplarzach z organów Aristide'a Cavaillé-Colla w kościele Sacré-Cœur w Paryżu. Końcowe piszczałki tego ostatniego są labialne, trzyrzędowe na wspólnej nodze, podobnie jak Cymbel polski. Głosy te tworzą sekcję Bombarden-Clavier. Jest to tzw. sekcja pływająca, mogąca być podłączona do dowolnego manuału bądź pedału.
W 2002 r. miała miejsce kolejna przebudowa skoncentrowana na stole gry, w którym zainstalowano setzer firmy Laukhuff, zachowując jednak dwie tradycyjne wolne kombinacje, oraz rekonstrukcji sekcji Fernwerku. W 2018 roku, jak już wspomniano, usunięto sekcję Auxiliare. Obecnie planowana jest wymiana i uporządkowanie instalacji stołu gry, a także zainstalowanie nowego kontuaru w prezbiterium, jaki oryginalnie istniał.
Organy są największym zachowanym romantycznym instrumentem w Niemczech. Wszystkie prace przy nich od momentu powstania wykonuje firma Seifert. Duża liczba głosów wysokociśnieniowych i językowych, a także wielu połączeń oktawowych, a nawet kwintowych, czyni brzmienie instrumentu niezwykle mocnym.
Skala manuałów: C-c4; skala pedału: C-g1, (piszczałki istnieją tylko do f1, dwa dalsze tony grają jedynie na połączeniach pedałowych).
Informacje o budowie
Właściwości
| Manuał I | Manuał II | Manuał III | Manuał IV | Pedał | |
|---|---|---|---|---|---|
| Fernwerk | Bombardenclavier | ||||
| 1. Principal 16' | 1. Viola 16' | 1. Tuba 16' | 1. Bordun 16' | 1. Tuba magna 16' | 1. Contrabaß 32' |
| 2. Bordun 16' | 2. Gedackt 16' | 2. Salicet 16' | 2. Principal 8' | 2. Tuba mirabilis 8' | 2. Bordun 32' |
| 3. Gamba 16' | 3. Fagott 16' | 3. Liebl. Gedackt 16' | 3. Seraphon Flöte 8' | 3. Cor harmonique 4' | 3. Bombarde 32' |
| 4. Tuba 16' | 4. Principal 8' | 4. Seraphon Principal 8' | 4. Gedackt 8' | 4. Principalbaß 16' | |
| 5. Seraphon Principal 8' | 5. Seraphon Gamba 8' | 5. Geigen principal 8' | 5. Violine 8' | 5. Octavbaß 16' | |
| 6. Principal 8' | 6. Seraphon Gedackt 8' | 6. Seraphon Concertflöte 8' | 6. Quintatön 8' | 6. Violon 16' | |
| 7. Seraphon Fugara 8' | 7. Cello 8' | 7. Seraphon Violine 8' | 7. Aeoline 8' | 7. Subbaß 16' | |
| 8. Seraphon Flöte 8' | 8. Quintatön 8' | 8. Horn 8' | 8. Vox coelestis 8' | 8. Salicetbaß 16' | |
| 9. Flaut major 8' | 9. Rohrflöte 8' | 9. Gedackt 8' | 9. Trompete 8' | 9. Terzbass 12 4/5' | |
| 10. Gamba 8' | 10. Dolce 8' | 10. Flaut amabile 8' | 10. Cor anglais 8' | 10. Posaune 16' | |
| 11. Gemshorn 8' | 11. Flaut harmonique 8' | 11. Aeoline 8' | 11. Labial Oboe 8' | 11. Trompete 16' | |
| 12. Gedeckt 8' | 12. Vox angelica 8' | 12. Vox Coelestis 8' | 12. Octave 4' | 12. Principal 8' | |
| 13. Violine 8' | 13. Trompete 8' | 13. Trompete 8' | 13. Traversflöte 4' | 13. Cello 8' | |
| 14. Trompete 8' | 14. Clarinette 8' | 14. Oboe 8' | 14. Waldflöte 2' | 14. Baßflöte 8' | |
| 15. Euphone 8' | 15. Octave 4' | 15. Krummhorn 8' | 15. Sesquialter 2fach | 15. Bordun 8' | |
| 16. Seraphon Octave 4' | 16. Rohrflöte 4' | 16. Vox humana 8' | Celesta | 16. Dulciana 8' | |
| 17. Seraphon Fugara 4' | 17. Violine 4' | 17. Gemshorn 4' | 17. Trompete 8' | ||
| 18. Hohlflöte 4' | 18. Flauto dolce 4' | 18. Cremona 4' | 18. Fagott 8' | ||
| 19. Octave 4' | 19. Schalmei 4' | 19. Traversflöte 4' | 19. Quintbaß 10 2/3' | ||
| 20. Flauto 4' | 20. Octave 2' | 20. Octave 4' | 20. Terzbaß 6 2/5' | ||
| 21. Octave 2' | 21. Piccolo 2' | 21. Nachthorn 4' | 21. Quinte 5 1/3' | ||
| 22. Flauto 2' | 22. Nasard 2 2/3' | 22. Clairon 4' | 22. Seraphon Fugara 4' | ||
| 23. Octavin 1' | 23. Terz 1 3/5' | 23. Quintflöte 2 2/3' | 23. Septime 4 4/7' | ||
| 24. Quinte 5 1/3' | 24. Progressio 3fach | 24. Flautino 2' | 24. Octave 4' | ||
| 25. Terz 3 1/5' | 25. Mixtur 4 fach | 25. Terzflöte 1 3/5' | 25. Flöte 4' | ||
| 26. Quinte 2 2/3' | 26. Septime 2 2/7' * | 26. Harmonia 3fach | 26. Clairon 4' | ||
| 27. Cornet 5 fach | 27. Cornett 5fach | 27. Seraphon Clarino 2' | |||
| 28. Mixtur 5 fach | 28. Mixtur 5fach | Fernwerk | |||
| 29. Cymbel 5 fach | 29. Carillon 3fach | 28. Subbaß 16' | |||
| 29. Gedacktbaß 16' | |||||
| 30. Octavbaß 8' |
Crescendo, Crescendo Fernwerk
Żaluzja manuału III
Żaluzja manuału IV
Tremolo
2 wolne kombinacje
2 kombinacje pedałowe
Setzer
Man Rohrwerke ab [włącznik głosów językowych w manuale]
Man Rohrwerke zu [wyłącznik głosów językowych w manuale]
Seraphone zu [wyłącznik głosów wysokociśnieniowych]
Aus HO [wyłącznik organów głównych]
Aus FW [wylącznik Fernwerku]
Seraphon Celesta z możliwością przyporządkowania do dowolnej sekcji
Cymbelstern
Rejestry zbiorowe: PP, Piano, MF, [F], FF, T, Piano FW, Forte FW, Principalchor, Gambenchor, Flötenchor, Violinenchor, Forte I, Forte II, Forte III
**) połączenie Pedał-Pedał o kwintę wyżej
Zdjęcia
Stół gry
Fragment sekcji manuału I
Największe piszczałki głosu Contrabaß 32'
Sekcja Bombarden-Clavier
Końcowe piszczałki głosu Cor harmonique 4'
