Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła Dębe Wielkie (mazowieckie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy kościoła w Dębem Wielkim wybudowane zostały przez firmę Leopolda Hartmana z Warszawy, który swój warsztat miał przy ul. Bednarskiej 10. Nie jest znana dokładna data ich powstania, lecz możemy powiedzieć, że powstały na przełomie 1913 i 1914 roku. Dowodem na to jest datowanie gazet, którymi od wewnątrz uszczelniono miech. Instrument ma 11 głosów o dyspozycji charakterystycznej dla późnego romantyzmu. Rozdzielone są one między dwa manuały i klawiaturę nożną. Traktura gry jest w pełni pneumatyczna.

Znakomite walory brzmieniowe organów mają swoje dwa źródła. Pierwsze to niemal w stu procentach oryginalne piszczałki, a drugim jest wyjątkowo dobra akustyka kościoła, wybudowanego według projektu cieszącego się wielkim uznaniem architekta Józefa Piusa Dziekońskiego.

W ponadstuletniej historii organy przeszły kilka mniejszych i wiekszych napraw i remontów. W 1939 r. zostały uszkodzone w czasie działań wojennych, po czym w 1940 r. naprawił je Antoni Grygorcewicz. Z kolei w 1950 r. firma Kamińskich zainstalowała dmuchawę elektryczną i ustawiła ją w wieży Kościoła. W latach 60. ze względów praktycznych przesunięto instrument głębiej w kierunku okna, a dalej od balustrady. W ten sposób powstało troche wiecej miejsca dla chóru. W 1973 r. remont przeprowadził Zygmunt Pietrzak z Włocławka. W 1976 r. dobudowano do organów rejestr Tremolo. W 1990 r. odnowiono prospekt i szafę organową. Dopiero w 2001 r. poważniejszego remotu dokonała firma Tadeusza Łukasiewicza z Sulejówka. Organy zabezpieczono przed kornikiem, uszczelniono aparat gry w kontuarze i wymieniono mieszki. Natomiast w 2009 r. firma Andrzeja Guziaka z Zakopanego wyremontowała miech organowy. Zerwano i wymieniono na nową całą mocno podziurawioną i całkowicie zużytą skórę. Zainstalowano nową cichobieżną dmuchawę, która została umieszczona wewnątrz instrumentu. Wyregulowano ciśnienie i nastrojono organy. W 2012 r. podjęta została częściowo udana próba uruchomienia manuału II, który do tej pory zupełnie nie działał. Uzupełniono także pojedyncze zniszczone lub brakujące piszczałki w tej sekcji, także wymieniono filc i wyrównano klawiatury. Zaplanowano wymianę całego aparatu gry w kontuarze, gdyż stary był całkiem zużyty. Kiedy proboszczem parafii został ks. Sławomir Żarski, nastąpił najgruntowniejszy ze wszystkich dotychczasowych remontów organów. Dokonała go firma Pawła Ziai z Chmielnika. Organy zostały całkowicie zdemontowane, gdyż okazało się, że drewniane części są całkowicie zniszczone przez szkodniki drewna. Wymieniono wiatrownice, aparat gry i odrestaurowano kontuar. Ołowiane powyginane rurki przekazujace powietrze zamieniono na plastikowe. Pozostawiono praktycznie tylko zabytkowe piszczałki, szafę organową i kontuar bez mechanizmu gry. Prace renowacyjne trwały przez cały rok i zakończyły się niebywałym sukcesem. Organy nabrały niespotykanego dotąd piękna i pełni brzmienia. Uroczyście poświęcił je na nowo 27 listopada 2016 r. abp Henryk Hoser. Ten remont, a właściwie renowacja była możliwa dzięki ogromnej determinacji ks. proboszcza Sławomira Żarskiego oraz wielkiej hojności parafian.


Budowniczy
Leopold Hartman
Rok zakończenia budowy
ok. 1914
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
11
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Pryncyp. 8'1. Rorflet 8'1. Subbas 16'
2. Gamba 8'2. Vox-celestis 8'2. Pryncyp. bass 8'
3. Gedekt 8'3. Aeolina 8'
4. Oktava 4'4. Fugara 4'
5. Mixtura 3. ch.
Pomoce
Połączenia: Połącz. Ped. z m. I., Oktav. łącz. I. m, Połącz. ped. z mII, Połącz. M.I z M.II
Rejestry zbiorowe: [Piano], [Forte], [Tutti]
Stół gry

Stół gry






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło
Kronika parafialna
A. Skorupa, J. Majszyk, Dębe Wielkie – dzieje parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, Dębe Wielkie 2015
Zdjęcia: Paweł Pasternak
Autor
Marek Dołkowski


Ostatnia modyfikacja: 2019-07-10 16:26:17