Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Jana Chrzciciela Bytów (pomorskie)

Ogólny widok instrumentu

Ogólny widok instrumentu

Opis Instrumentu

Dzisiejszy kościół św. Katarzyny wzniesiono w latach 1848-1854 jako świątynię ewangelicką św. Elżbiety. Inspiracją dla architekta był kościół św. Mateusza w Berlinie. Organy zostały wykonane w 1854 r. roku przez Schulzego z Paulinzelle. Instrument ten jednak nie przetrwał długo. Ks. Brill w sierpniu 1873 r. w trosce o muzykalność parafian wystosował pismo do władz rejencyjnych w Koszalinie, w którym pisał, że "organy są w tak złym stanie używalności, że przeszkadzają w nabożeństwach" i w tej sytuacji zdecydowano się na budowę nowego instrumentu.

Podjął się tego Christian Friedrich Voelkner z Duninowa. Kosztorys według Voelknera z października 1873 roku, który opiewał na kwotę 1120 tal 15 sgr, wydawał się dla ówczesnego pelplińskiego wikariusza generalnego za wysoki i nawet zastanawiano się nad inną firmą organową, która to miałaby wykonać organy taniej o 100 tal. W tej sytuacji Voelkner jeszcze raz przekalkulował kosztorys i zgodzono się na sumę 913 tal i 10 sgr, który to poparł także Häring, muzyk bytowski i 4 lipca 1874 r. wyrażono zgodę na budowę 12 głosowego 2-manuałowego instrumentu z dwoma głosami w pedale. Organy zostały oddane do użytku 12 maja 1875 r. Jedynie drobne naprawy wykonano latem 1893 roku, co zdaje się świadczyć dobrze o jakości ich wykonania.

Kościół został spalony przez Rosjan w marcu 1945 roku. Pozostała zeń tylko wieża. Spłonęły też organy Voelknera.

Obecne organy w kościele św. Katarzyny zbudowała firma Paula Voelknera, syna Christiana Friedricha, z Bydgoszczy, około roku 1907, o czym świadczy wybita data na kilku piszczałkach Violonbasu 16'. W tym czasie Voelkner miał już swój warsztat przeniesiony po wielkim pożarze z Duninowa do Bydgoszczy. Brak danych na temat, gdzie instrument ten stał wcześniej. Ciekawostką są okrągłe, toczone w całości w drewnie piszczałki głosów: Flet travers 8' i Flet travers 4'. Takie piszczałki mają organy w Kamieniu Pomorskim i miały organy w kościele św. Jacka w Słupsku przed rekonstrukcją w 2002 roku.

Pod koniec lat 60. XX wieku firma Józefa Mollina dostawiła kontuar odkupiony z kościoła św. Józefa z Tczewa. Kontuar ten wykonała firma Wacława Biernackiego z Warszawy.

W 1993 roku Ryszard Plenikowski (organmistrz z Kartuz) i Stanisław Gostkowski (organmistrz z Sulęczyna) przeprowadzili remont generalny. Między innymi odrestaurowano 3 miechy klinowe (skóra sprowadzona z Niemiec), wymieniono też większość mieszków na sprowadzone z firmy Laukhuff. Uporządkowano rurki łączące kontuar z wiatrownicami (te prace wykonała moja skromna osoba) i wymieniono rurki z ołowianych na igelitowe co widać na zdjęciu. Piszczałki w prospekcie pełnią funkcję jedynie dekoracyjną. Zachowana możliwość kalikowania.


Budowniczy
Paul Voelkner
Rok zakończenia budowy
1907
Liczba głosów
23
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bordun 16'1. Gedackt 16' 1. Subbas 16'
2. Pryncypał 8'2. Pryncypał skrzp. 8' 2. Violon 16'
3. Gamba 8'13. Gedackt 8' 3. Violon 8'
4. Gemshorn 8' 4. Flet travers 8'54. Gedackt 8'
5. Holflet 8'25. Aeolina 8' 5. Puzon 16'
6. Gedackt 8'6. Flet travers 4'
7. Oktawa 4' 7. Pryncypał skrzp. 4'
8. Kwinta pryncypałowa 2 2/3' 38. Oktawa 2'6
9. Mixtura 5x
10. Tercja pryncypałowa 1 3/5'4
Pomoce
Połączenia: II / I , I/P, II/P
WK ped
WK man I
WK man II
WK połącz
WK general
Tutti
Piano
Crescendo
Tremolo
Automat pedału
Przypisy
1) C-H (12 piszczałek) wspólne z Pryncypałem 8'
2) C-H (12 piszczałek) wspólne z Gedackt 8'
3) przed remontem Kornet 3-chórowy
4) przed remontem jeden z chórów Kornetu jako 2', oryginalnie Trompet 8'
5) C-g (20 piszczałek) wspólny z Gedackt 8'
6) przed remontem Vox celeste 8'
Stół gry

Stół gry

Prospekt

Prospekt

Drewniane piszczałki głosów: Flet travers 8’ i Flet travers 4’

Drewniane piszczałki głosów: Flet travers 8’ i Flet travers 4’






Źródło
Oględziny własne (25.05.2004)
Lech Bończa-Bystrzycki, "Parafia Katolicka św. Katarzyny w Bytowie (1871-1945)"
Autor
Zenon Mułyk


Ostatnia modyfikacja: 2019-05-05 15:43:36