Kościół Trójcy Przenajświętszej Jasna (pomorskie)

Gotycki kościół został zbudowany w latach 1320-1330. W wyniku reformacji przechodził z rąk do rąk, jednak po II wojnie szwedzkiej, jego zniszczeniu i odbudowie, w 1668 roku został prawnie oddany katolikom. Informacje nt. funkcjonujących tu instrumentów wymagają zakrojonych badań. Wiadomo, że między 1751 a 1767 roku ówczesny proboscz Piotr Fischer ufundował nowe organy za sumę 1200 florenów pruskich, co stwierdzono w wizytacji generalnej kościoła w Jasnej przeprowadzonej przez biskupa chełmińskiego Andrzeja Ignacego Baiera w dniu 30 lipca 1767 roku. Niestety nie są znane żadne szczegóły dotyczące wielkości, walorów brzmieniowych czy proweniencji tego instrumentu. Prawdopodobnie mimo remontów gotyckiego gmachu w latach 1827, 1880–1882 wspomniane organy cały czas były uzytkowane.

W 1908 roku kościół przeszedł kolejne remonty. Po nich w 1912 roku został zbudowany całkowicie nowy instrument. Zbudowała go sławna niegdyś firma Wittek z Elbląga jako opus 440. Otrzymał on 9 brzmiących rejestrów na dwóch sekcjach manuałowych i jednej pedałowej. Wiatrownice stożkowe obsługuje czysto pneumatyczna traktura. Stół gry znajduje się po stronie północnej szafy organowej. Prospekt organowy jest modelem katalogowym, w którym być może zainstalowano uszaki z barokowego instrumentu. Bardzo prawdopodobne, że w 1917 roku zarekwirowane zostały cynowe piszczałki prospektowe na cele wojenne. W latach powojennych uzupełnono braki piszczałkami cynkowymi.

W 1945 roku dzięki katolickiemu proboszczowi ze Zwierzna opuszczony kościół w Jasnej nie uległ dewastacji. Stąd materia brzmieniowa firmy Wittek jest prawdopodobnie w całości oryginalna. Mimo to, przed 1951 rokiem instrument poddano remontowi. Ściana cokołowa prospektu organowego zdradza, że organy były ok. lat 60-70 XX w. po raz kolejny remontowane, a wyżej wymieniony cokół otrzymał charakterystyczne wycięcia. Wg. białej karty z 1983 roku organy wymagały reperacji, drewno było zaatakowane przez owady zas cześć piszczałek nie odpowiadała. Ostatni gruntowny remont organy przeszły w 1993 roku, wykonany przez organmistrza Andrzeja Kowalewskiego z Braniewa.

Od roku 1952 kościół należy do parafii w Żuławce Sztumskiej.

Co ciekawe, w Jasnej znajdował się również mniejszy kościół ewangelicki, zbudowany w latach 1792-1793. W nim, w 1866 roku Johann Rohn II zbudował nowe organy z 7 lub 17 głosami na dwóch sekcjach manuałowych i jednej pedałowej. Kościół spłonął w 1912, zaś krótko potem zbudowano nowy gmach. W nim w 1915 roku zainstalowano nowy instrument firmy Grüneberg ze Szczecina. Kościół podobnie jak świątynia katolicka przetrwała wojnę, lecz z powodu braku opieki popadł w ruinę i pod koniec lat 50. został rozebrany.