Kościół św. Jana Chrzciciela (franciszkanów konwentualnych) Legnica (dolnośląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

W poprzednim kościele pierwsze organy zbudował w 1487 r. mistrz Konrad z Wrocławia. Budowę obecnego kościoła ukończono w 1720 roku. W tym samym roku organmistrz Franciszek Kretschmer ze Świdnicy rozpoczął budowę nowych organów, którą ukończył 15 listopada 1724 r. Miały one 28 głosów, dwa manuały i pedał oraz cztery miechy. Dyspozycja była następująca:

Manuał I Manuał II Pedał
Bordunflöte 16'    Flet maior 8' Bass tectus 16'
Principal 8' Octava 6' Bass apertus 16'
Copul maior 8' Principal 4' Octav 8'
Quinta 6' Flet minor 4' Bass Aequal 8'
Octava 4' Sedecima 1' Gloria 5'
Copul minor 4' Mixtur 2-fach    Mixtur 6-fach
Salicet 8'   Fagott 16'
Quintadena 8'   Trompet 8'
Gamba 8'    
Vox humana 8'    
Octava 2'    
Sedecima 2'    
Quindecima 2'    
Mixtura 3-fach    

Urządzenie dodatkowe: Tremulant

W kościele pozostały jednak stare organy z 1487 r. W 1804 r. zostały za zezwoleniem Komisji Sekularyzacyjnej przekazane do kościoła OO. Dominikanów w Głogowie.

W roku 1744 w kościele zawaliło się sklepienie, co spowodowało jego zamknięcie. Poważnie uszkodzone zostały także organy. Dopiero w 1773 roku przystąpiono do odbudowy świątyni. Remontu organów którego podjął się organista kościoła mariackiego w Legnicy nazwiskiem Helbing. Całkowicie wymienił on oskórowanie miechów oraz wszystkie wentyle, oraz częściowo lub w całości piszczałki w poszczególnych głosach. Za remont organów zapłacono 35 talarów i 8 srebrnych groszy. 12 lipca 1804 roku dokonano uroczystego ponownego poświęcenia kościoła.

30 października 1810 roku, na mocy edyktu sekularyzacyjnego większość klasztorów oraz fundacji kościelnych została zamknięta i zlikwidowana. Taki los spotkał również kościół św. Jana Chrziciela, ale dzięki temu, że uznawany był już wówczas za zabytek, nie został wyburzony. Zamiast tego wykorzystano go do gromadzenia sprzętu pochodzącego ze zlikwidowanych kościołów i klasztorów. W ten sposób w 1811 r. trafiły tutaj organy z kościoła dominikanów z Głogowa, z których pochodzi najstarsza część zachowanego obecnie instrumentu. Organy te zostały zbudowane  ok. 1744 roku. Ich budowniczym był słynny organmistrz z Wrocławia Adam Horatio Casparini (1676-1745) wraz z synem Adamem Gottlobem. Były to ostatnie organy przez niego zbudowane. Pierwotnie miały 20 głosów. Prawdopodobnie podczas montażu w Legnicy zostały zaopatrzone w obecnie klasycystyczny prospekt.

W 1859 r. organy przebudował kosztem 1625 talarów Wilhelm Postel, organmistrz z Legnicy. Manuał I miał wówczas 13 głosów, manuał II – 10, a pedał – 9. W latach 1863-1865 strojenia, czyszczenia i częściowej przebudowy traktury (wprowadzenie pneumatyki w manuale I) dokonał organmistrz Scharf z Legnicy. Obecna dyspozycja jest wynikiem kolejnej przebudowy, przeprowadzonej w 1904 r. przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy. Po II wojnie światowej remonty przeprowadzali m.in. Theodor Böhme z Lubania w 1961 r. i Dymitr Szczerbaniak z Łodzi w 1975 r. 


Budowniczy
Adam Horatio Casparini, Adam Gottlob Casparini
Rok zakończenia budowy
1744
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
33
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mechaniczno-pneumatyczna
Traktura rejestrów
mechaniczno-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Principal 8’1. Principal 8’1. Principal 16’
2. Octave 4’2. Octave 4’2. Cello 8’
3. Bordun 16’3. Flaut amab. 8’3. Quintbaß 10 2/3’
4. Hohlflöte 8’4. Gedackt 16’4. Octavbaß 8’
5. Gambe 8’5. Salicet 8’5. Violon 16’
6. Gemshorn 8’6. Portunalfl. 8’6. Subbaß 16’
7. Gedackt 8’7. Aeoline 8’7. Poſaune 16’
8. Cornett 3 fach8. Flaut trav. 4’8. Flautbaß 8’
9. Quinte 2 2/3’9. Quinte 2 2/3’9. Octavbaß 4’
10. Doppelrohrfl. 4’10. Oboe 8’
11. Octave 2’11. Octave 2’
12. Mixtur 4 fach
13. Trompete 8’
Pomoce
Manual Coppel
Pedalcoppel II
Pedal Coppel [I]
Stół gry

Stół gry






Źródło

Ks. Aleksander Walkowiak, Organy w kościołach dekanatu legnickiego, Wrocław 1989 (praca magisterska napisana na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu), s. 19–23.
https://www.organy.pro/instrumenty.php?instr_id=351
Zdjęcie prospektu: Piotr Woźniak

Autor
Rafał Kołodziej


Ostatnia modyfikacja: 2023-04-12 13:42:03

Kościół ewangelicko-augsburski Marii Panny (Legnica) - 46  (42 ) głosów
Kościół św. Judy Tadeusza (Legnica) - 25 głosów
Kaplica Wyższego Seminarium Duchownego (Legnica) - 13 głosów