Kościół Wszystkich Świętych Dąbrowa Tarnowska (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwsza wzmianka o organach w Dąbrowie Tarnowskiej pochodzi z 1664 roku. Był tam wtedy instrument niewątpliwie starszy, gdyż naprawiany po wojennych zniszczeniach szwedzkich. Kolejna wiadomość pochodzi z 1748 roku. W gmachu kościelnym ponad wielkimi drzwiami znajdował się chór muzyczny, na którym stały wielkie i częściowo naprawione organy, liczące około 15 głosów, zaopatrzone w piszczałki wykonane z cyny, ołowiu i z drewna, z dwoma miechami. W spisie inwentarza dołączonym do akt liczbę głosów uściślono do 13, a sam obiekt nazwano pozytywem, nie miał on zatem klawiatury nożnej. Wizytujący parafię nakazał w tak zwanym dekrecie reformacyjnym dobrze i od nowa naprawić ten instrument.

Obecny prospekt organowy można datować na ok. 1760 rok. Jest on zwarty, trójwieżyczkowy, spoczywający na wysokim cokole zaopatrzonym w akustyczne kratki. Wieżyczka środkowa jest wyższa od bocznych, jej ryzalit bardziej wypukły w centralnej partii, a na jego wzór uformowany gzyms. Wieżyczki boczne są bliźniacze, na ryzalitach w nieznaczny "ośli grzbiet", z dwudzielnymi kotarami. Segmenty środkowe są prostokątne, niskie, a pola piszczałkowe zamknięte kotarami; na wąskich gzymsach znajduje się dekoracja snycerska, wyższa od strony centralnej wieżyczki. Boki szafy organowej zdobią skromne uszaki uformowane z roślinnej wici. Na wszystkich wieżyczkach znajdują się płomieniste wazony.

Za wspomnianym prospektem powstał w latach 1899-1900 nowy instrument, wykonany przez Bronisława Markiewicza z Tarnowa, ucznia słynnego lwowskiego organmistrza Jana Śliwińskiego. Potwierdza to zapis na detalu wewnętrznej konstrukcji obiektu: Nowy Werk do Organu zrobiony przez Bronisława Markiewicza organmistrza z Tarnowa ucznia sp. Sliwińskiego w roku 1900. Wśród głosów zwraca uwagę metalowa Oktawa 4’, gdzie na piszczałce C wyryto inskrypcję: Żuraw 1/7 1899. Świadczyć może to o tym, że w owym czasie Markiewicz zajmował się pracą nad instrumentem dla miejscowości o tej nazwie, lub, co bardziej prawdopodobne, jest to nazwisko piszczałkarza wykonującego ten głos.

Instrument był remontowany kilkukrotnie, m.in. w 1983 i 1993 roku. Ostatni remont przeprowadził w 2013 r. Andrzej Ragan z Włocławka.

Klawiatury znajdują się po lewej strony szafy organowej: manuałowa o skali C-f3 (54 klawisze) i pedałowa o skali C-f (18 klawiszy). Wiatrownica manuału jest klapowa, a pedału stożkowa.


Budowniczy
Bronisław Markiewicz
Rok zakończenia budowy
1900
Liczba głosów
11
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Gamba 16' *1. Subbas 16'
2. Pryncypał 8'2. Fletbas 8'
3. Flet major 8'3. Cello 8'
4. Oktawa 4'
5. Flet minor 4'
6. Holflet 4'
7. Vox celeste 2'
8. Mixtura 2 2/3' - 2'
Pomoce
Tremolo
Przypisy
*) w dwóch pierwszych oktawach 8', dalej 16'
Stół gry

Stół gry






Źródło
Ł. Burgieł, "Instrumentarium organowe dekanatów Dąbrowa Tarnowska, Szczucin, Żabno w przekroju historycznym" [w:] "Organy i ludzie. Młoda organologia polska", Warszawa 2015 (tam też szczegółowa bibliografia)
Autor
Łukasz Burgieł


Ostatnia modyfikacja: 2017-05-30 23:31:36

Kościół Matki Bożej Szkaplerznej (Dąbrowa Tarnowska) - 38 głosów