Bazylika kolegiacka św. Michała (Basilika und Stiftskirche St. Michael) Mondsee (Oberösterreich)

Prospekt (zbliżenie)

Prospekt (zbliżenie)

Opis Instrumentu

Kościół klasztorny w Mondsee, poświęcony św. Michałowi Archaniołowi, jest jedną z najstarszych placówek benedyktyńskich w Austrii. Ufundował go prawdopodobnie w 748 r. bawarski książę Odilo II. Na przestrzeni wieków opactwo wielokrotnie odgrywało znaczącą rolę w dziedzinie sztuki i nauki, rozwijając się pod wpływem wybitnych osobistości życia zakonnego, artystycznego i politycznego. W 976 r. biskup Wolfgang z Ratyzbony zamieszkiwał klasztor w Mondsee, a w 1683 r. Meinrad Guggenbichler z Einsiedeln pozostawił po sobie wspaniałe barokowe ołtarze i rzeźby najwyższej klasy. W epoce napoleońskiej zabudowania klasztorne zostały zajęte przez wojska francuskie, a następnie przekazane w ręce książąt von Wrede. Ostateczne zniesienie klasztoru nastąpiło w 1791 r.

Pierwszy instrument istniał już na początku XVI wieku, kiedy opatem był Wolfgang Haberl. Kolejny wybudował w latach 1597–1599 organmistrz Jonas Faber z miejscowości Waidhofen an der Thaya. Organy Fabera zostały zastąpione w 1674 r. przez instrument Christopha Egedachera. Liczył on 17 głosów rozdzielonych pomiędzy dwa manuały i pedał. Szafę organową, zachowaną po dziś dzień, wyokonał wspomniany wcześniej Meinrad Guggenbichler; prospekt jest uważany za jedno z najważniejszych dzieł epoki w regionie. W XIX w. prace modernizacyjne prowadzili kolejno Johann Mauracher, Johann Lachmayr oraz salzburski mistrz Fritz Mertel. wówczas to organy zyskały pneumatyczną trakturę gry i rejestrów, zmienioną przez Mertela w latach 1966–1967 na elektryczną. Dyspozycja przed 1993 r.:

Manuał I Manuał II Pedał
Salizional 8' Geigenprinzipal 8'    Prinzipalbaß 16'
Prinzipal 8' Rohrflöte 8' Subbaß 16'
Gedeckt 8' Salizional 8' Zartbaß 16'
Flöte 8' Prinzipalino 4' Oktavbaß 8'
Oktave 4' Flöte 4' Baßflöte 8'
Flöte 4' Qinte 2 2/3' Choralbaß 4'
Nasat 2 2/3' Oktavino 2' Baßquinte 2 2/3'
Superoktave 2'    Sifflöte 1' Oktav 2'
Mixtur 2' Zymbel 1 1/3' Posaune 16'
Trompete 8' Krummhorn 8'  

Na początku lat 90. XX w. podjęto decyzję o rekonstrukcji, a w zasadzie budowie nowych organów. Zachowano i odrestaurowano prospekt Guggenbichlera, przywracając mu pełną integralność z nowym instrumentem. Włączono również piszczałki prospektowe autorstwa Egedachera oraz barokowe głosy. Ze względu na pokrewieństwo brzmieniowe między stylem Christopha Egedachera a ideałem dźwiękowym Andreasa Silbermanna oraz w celu wzbogacenia austriackiego krajobrazu organowego instrumentem w duchu klasycznego francuskiego stylu, budowę powierzono firmie Manufacture d’Orgues Alfred Kern & Fils ze Strasburga. Instrument poświęcono 10 października 1993 r.

Prospekt jest utrzymany w stylu barokowym. Centralna wieża flankowana jest bocznymi polami piszczałkowymi. Ponadto prospekt wyróżnia bogata pozłacana ornamentyka (motywy akantowe, rocaille, kartusze). Wiatrownice klapowo-zasuwowe. Wysokość stroju: a1=440 Hz. Ciśnienia w poszczególnych sekcjach: manuał I – 75 mm SW, manuał II – 80 mm SW, pedał – 90 mm SW.

Skala manuałów: C-g3; skala pedału: C-f1.


Budowniczy
Alfred Kern & Fils
Rok zakończenia budowy
1993
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
40
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
Grand Orgue Kronpositif Echo 
1. Montre 8'1. Prestant 4'1. Viole de gambe 8'1. Prinzipal 16'
2. Prestant 4'2. Doublette 2'2. Prestant 4'2. Prinzipal 4'
3. Doublette 2'3. Cymbale lll 1'3. Doublette 2'3. Mixture IV 2 2/3'
4. Fourniture IV 1 1/3'4. Bourdon 8'4. Sifflet 1'4. Soubasse 16'
5. Cymbale III 1/2'5. Flüte ä Chem.4'5. Bourdon 8'5. Flute 8'
6. Bourdon 16'6. Nazard 2 2/3'6. Flüte conique 4'6. Nachthorn 2'
7. Bourdon 8'7. Tierce 1 3/5'7. Nazard 2 2/3'7. Posaune 16'
8. Nazard 2 2/3'8. Larigot 1 1/3'8. Tierce 1 3/5'8. Trompette 8'
9. Quart de Nazard 2'9. Cromorne 8'9. Basson-Hautbois 8'
10. Tierce 1 3/5'
11. Cornet V ab c'
12. Trompette 8' *
13. Clairon 4' *
14. Voix humaine 8'
Tremblant
Pomoce
Tirasses I, II, III
Copula I/II, III/II
Tremblant dla każdego manuału
Przypisy
*) głos z podziałem na bas i dyszkant





Źródło

M. Soffner-Loibl, E. Wagender, Mondsee. Basilica St. Michael, Mondsee-Passau 2014

Autor
Bartłomiej Bednarz


Ostatnia modyfikacja: 2025-10-25 19:51:30