Kościół Narodzenia NMP Siedliska-Bogusz (podkarpackie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organistę notowano tu w 1796 r. W 1887 lub 1888 r. naprawiono organy kosztem 50 złr. Zapewne tych prac dotyczy zapis z 1888 r.: organy nie dawno reperowano, miechy przeniesiono pod dzwonnicę, aby się nie rozklejały od pary w kościele, ale i tak wielkiej naprawy potrzebują. Widocznie uznano, że dalszy remont instrumentu jest nieopłacalny, skoro w 1896 r. zakupiono nowe czterogłosowe organy u Mikołaja Sojkowskiego w Przemyślu. Miały one wiatrownicę stożkową. Służyły także w czasie budowy nowego kościoła, po czym zostały do niego przeniesione i funkcjonowały tam jeszcze w 1924 r. Później trafiły do Gorzejowej, gdzie istniały do 1944 r.

Już w czerwcu 1925 r. miejscowy proboszcz donosił: uchwałą Komitetu koś. i Naczelników gmin, tudzież prośbą parafjan postanowiono budowę organu 23głosowego u firmy Krukowskich w Piotrkowie za 23 tysiące zł. Organ ma być oddany na dzień 8 września 1925 r. do tut. Użytku. Termin ten nieco się opóźnił, lecz budowę ukończono jeszcze w tym samym roku. Ks. Aleksander Osiecki pisał wtedy: donoszę dla informacji najuprzejmiej, że zamówiony wiosną w Piotrkowie u firmy St. Krukowski organ stożkowo-pneumatyczny, 23 głosowy, za 23 tys. zł, ustawiono w koś. paraf. w Siedliskach tymi dniami; dobrowolna konkurencja spłaciła go już w połowie. Organ dobry. W liście do rodaków z USA z 1929 r. ks. Osiecki wspominał: muszę pochwalić parafjan, że w niedługim czasie sprawili wiele rzeczy do kościoła a w tym są potężne i piękne organy. Właśnie w tym czasie stroją organy fabrykanci, aby organy były bez zarzutu. Z niewiadomych jednak względów odbioru instrumentu dokonano dopiero w 1930 r., a fragment protokołu znalazł się w katalogu firmy:

PT. Firma Organowa ST. KRUKOWSKI i SYN
w Piotrkowie Trybunalskim
«Organy w Siedliskach-Bogusz o 23-ch głosach, o 2-ch klawiaturach z pedałem, zbudowane przez firmę St. Krukowski i Syn w Piotrkowie, przy znacznej ilości rejestrów i stosunkowo nie wysokiej cenie, są wykonane solidnie. Dobór głosów piękny i bogaty daje grającemu możność wprowadzenia wielu urozmaiceń. Głosy wyintonowane czysto i łagodnie, przy użyciu całych organów brzmią silnie i pokrywają całkowicie kościół. Obszerne miechy dają duży zapas powietrza przy lekkiem kalikowaniu».
Na podstawie powyższego oświadczenia Ks. Profesora Wojciecha Orzecha, muzyka i kierownika śpiewu w Tarnowie, tudzież na podstawie orzeczenia Komisji odbioru organów, Komitet Parafjalny w Siedliskach-Bogusz przyjmuje w posiadanie oddane przez PT. Firmę St. Krukowski i Syn 23-głosowe organy i wyraża podziękowanie PT. Firmie za organy i za życzliwość w ułatwianiu spłat. Parafja, wyrażając podziękowanie za piękne organy, życzy PT. Firmie rozwoju i powodzenia w całej Polsce.
Ks. ALEKSANDER OSIECKI, J. PAPIER, Przew. Komitetu, STANISŁAW GUNIA, WOJCIECH PROKUSKI, JAN CHAJEC, Nacz. Gminy, ST. DACHOWSKI, Nacz. Gminy.
Siedliska-Bogusz, dnia 1 listopada 1930 r.

Oprócz tego podziękowania folder zawiera rysunek prospektu, a jak wynika z dopisku, oprócz Siedlisk model ten firma zastosowała również w organach w Milejowie (woj. łódzkie).

Nieścisłości w księgowaniu wydatków na organy były przyczyną sporu między ks. Aleksandrem Osieckim a kolejnym proboszczem ks. Wojciechem Bukowcem i radą parafialną. Sprawa toczyła się przed sądem biskupim w Tarnowie jeszcze w 1940 r. Z jej akt dowiadujemy się, jak wyglądalo finansowanie budowy: wydatki uskuteczniał ks. Proboszcz. Zbiórką funduszów zajmowali się: ks. Proboszcz – kościelny – i wójcia w swoich gminach , a Wszyscy członkowie Komitetu wystawili dwa weksle po 500 zł na zapłatę p. Krukowskiemu za organy. […] Wszystkie te weksle zostały wykupione. Jedyny odnotowany remont instrumentu przeprowadzono w 1948 r., a w 1971 r. zainstalowano dmuchawę elektryczną. Obecnie organy są nieczynne. 

Skala manuałów: C–f3; skala pedału: C–d1.


Budowniczy
Stanisław Krukowski
Rok zakończenia budowy
1925
Stan instrumentu
Bardzo zły
Liczba głosów
23
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Pryncyp. 81. Pryncyp. 81. Wiol. bass 16
2. Bourdon 162. Holflet 82. Subbas 16
3. Gamba 83. Dulcja 83. Okt. Bass 8
4. Salicet 84. Vox coels. 84. Wioloncz. 8
5. Flet 85. Eolina 85. Pryncyp. 4
6. Flet kr. 86. Fugara 4
7. Wiola 47. Flet 4
8. Rurflet 48. Mixstura 2
9. Oktawa 4
10. Mixstura 2⅔
Pomoce
Połączenia: Łącznik P–M, Łącznik Man.
Urządzenie dodatkowe: crescendo
Stałe kombinacje: Piano, Forte, Tutti
Stół gry

Stół gry






Źródło

P. Pasternak, Organy w kościołach powiatu dębickiego, Opole 2022 (praca magisterska; tam też szczegółowa bibliografia)
Zdjęcia: Michał Stańczyk

Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2023-08-25 11:35:45