Fundacja kościoła wraz z klasztorem dla przybyłych do Mogilna benedyktynów datowana jest na połowę XI w. W ciągu wieków kościół poddawano licznym przeróbkom w różnych stylach. W roku 1833 klasztor skasowano, zaś kościół w niedługim czasie przeszedł w ręcę miejscowej parafii św. Jakuba Apostoła. W 1925 r. przy świątyni erygowano samodzielną jednostkę parafialną. W 2014 r. parafię przejeli kapucyni.
Z powodu małej ilości zachowanych źródeł archiwalnych trudno powiedzieć o istniejących w kościołach instrumentach. Wiadomo jedynie, że w czasach opata Wilczyńskiego (1609-1625) ufundowano stolarkę chóru muzycznego oraz prospekt, który uzupełniono w połowie XVIII w. O samym instrumencie brak wiadomości. Dopiero w 1838 r. pojawia się wzmianka o wspaniałych ale zrujnowanych organach. Nowe organy wybudowano w 1868 r., jednak już w 1898 nie nadawały się do użycia, zaś naprawę uznano za nieopłacalną. Kolegium kościoła podjęło decyzję o budowie nowego instrumentu, którą powierzono poznańskiemu organmistrzowi Romanowi Hoffmannowi. Przeksztłacono wówczas prospekt organowy oraz prawdopodobnie wykorzystano części z poprzedniego instrumentu. Organy do użycia oddano około 1900 r., zaś koszt ich wykonania wyniósł ponad 5100 marek.
Niestety brak bliższych informacji na temat prowadzonych prac przy instrumencie. Ostatni generalny remont instrumentu wykonano w 2002 r., lecz główny nacisk położono na renowację prospektu oraz szafy organowej. Konserwację instrumentu wykonano w sposób niefachowy, czego skutki odczuwane są do chwili obecnej. W bliżej nieokreślonym momencie zdemontowano połączenie między manuałami, manubrium zamieniono miejscami z Evacuantem, zaś w miejscu gałki od połączenia umieszczono... włącznik dmuchawy.
Warto odnotować, że opisywane organy są największym egzeplarzem, który wyszedł spod ręki Romana Hoffmanna.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
Hauptwerk | Oberwerk | |
1. Bourdon 16 Fuſs | 1. Lieblich Gedact 8 Fuſs | 1. Principalbass 16 Fuſs |
2. Principal 8 Fuſs | 2. Aeoline 8 Fuſs | 2. Violonbass 16 Fuſs |
3. Gemshorn 8 Fuſs | 3. Salicional 8 Fuſs | 3. Subbass 16 Fuſs |
4. Viola di Gamba 8 Fuſs | 4. Oboe 8 Fuſs | 4. Violoncello 8 Fuſs |
5. Flauto Dolce 8 Fuſs | 5. Rohrflöte 8 Fuſs * | |
6. Octave 4 Fuſs | 6. Octave 2 Fuſs ** | |
7. Flauto 4 Fuſs | ||
8. Quinte 2 2/3 Fuſs | ||
9. Progressio 2-3 fach |
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Akta dotyczące parafii św. Jakuba Apostoła oraz św. Jana Apostoła (sygn AKM II 119/2, 119/37, 119/72, 119/73, 119/80);
Z. Białłowicz-Krygierowa, Zabytki Mogilna, Trzemeszna, Strzelna i okolic, „Studia z dziejow ziemi mogileńskiej”, t. 1, Mogilno 1978, s. 382;
Oględziny własne
Konsultacje opisu: Tomasz Padoł
Ostatnia modyfikacja: 2023-02-08 20:43:32