I. Instrument istniejący w latach 1960–2021
Poprzedni instrument, który znajdował się w kościele w Studzionce został zbudowany w 1960 roku przez firmę Zygmunta Pietrzaka z Włocławka. Budowa trwała już w 1959 r., ponieważ według listu przewozowego odnalezionego wewnątrz jednej z piszczałek 21 marca tego roku budowniczy wysłał do parafii 21 piszczałek drewnianych. Był to instrument 12-głosowy, dwumanuałowy z pedałem, o pneumatycznej traktury gry i rejestrów oraz wiatrownicach stożkowych. Całość napędzał miech magazynowy i dmuchawa umieszczona na strychu kościoła. Dyspozycja organów Pietrzaka była następująca:
Manuał I | Manuał II | Pedał: |
Pryncypał 8' | Gedekt 8' | Subbas 16' |
Gemshorn 8' | Aeolina 8' | Oktawbas 8' |
Oktawa 4' | Vox-cel. 8' | |
Pryncypał 2' | Blokflet 4' | |
Mixtura 3ch | Kwinta 2 2/3' |
Połączenia: II.Ped, I.Ped, II-I, Super II, Super I, Subok. II-I
Tremolo
Organy te były wykonane z wątpliwej jakości materiałów, wykazywały bardzo duże zużycie i zły stan substancji drewnianej.
Parafia w Studzionce przeprowadzała remont kapitalny stropu w kościele, dlatego poproszono o zabezpieczenie instrumentu i doradztwo przyjaciela parafii – Dawida Dudę z Cieszyna, który wówczas współpracował z firmą Tomasza Barcika i Michała Dźwigonia (obecnie Pracownia Organów Piszczałkowych Barcik i Dźwigoń). Następnie firma ta przeprowadziła ekspertyzę instrumentu, a także wyjęła wszystkie piszczałki celem zabezpieczenia organów i przeprowadzenia remontu stropu nad chórem muzycznym. Podczas demontażu sekcji brzmieniowych 23 lutego 2021 roku okazało się, że stan elementów drewnianych jest agonalny, a większosć z nich nie nadaje się do naprawy. Sprawozdanie z prac zostało przekazane do Komisji Muzyki Kościelnej Archidiecezji Katowickiej, która potwierdziła, że wymiana instrumentu będzie bardziej korzystna niż remont obecnego. Od tego czasu parafia w porozumieniu z prof. Julianem Gembalskim – nadzorcą z ramienia kurii w Katowicach oraz Pracownią Organów Barcik i Dźwigoń, która w czerwcu 2021 r. rozebrała resztę organów, poszukiwała innego instrumentu. Wszystkie elementy drewniane zostały zutylizowane, a metalowe sprzedane na części. Zachował się stół gry Zygmunta Pietrzaka, który zostanie przekazany do Muzeum Organów Śląskich w Katowicach.
II. Historia obecnego instrumentu zamontowanego w 2022 roku
Instrument został zbudowany dla ewangelickiego kościoła Emmanuela (Immanuëlkerk) w miejscowości Barneveld w Holandii w roku 1975. Pierwotnie miał 13 głosów rozdzielonych pomiędzy dwa manuały i pedał, a jego dyspozycja przedstawiała się następujaco:
Hoofdwerk | Nevenwerk | Pedaal |
Prestant 8' | Holpijp 8' | Subbas 16' |
Viola 8' | Roerfluit 4' | |
Roerfluit 8' | Quint 2 2/3' | |
Octaaf 4' | Octaaf 2' | |
Gemshoorn 2' | Terts 1 3/5' | |
Mixtuur III | Schalmei 8' |
Dyspozycja ta utrzymała się do roku 2005, w którym to firma Hendriksen en Reitsma z Nunspeet (Holandia) przeprowadziła remont kapitalny połączony z przebudową instrumentu. Podczas prac uporządkowano dyspozycję (niektóre głosy zostały przemieszczone między sekcjami), dobudowano nową, trzygłosową wiatrownicę wykonaną w całości z dębu dla sekcji pedału, wymieniono niektóre głosy na całkiem nowe (Principal 8', Octave 4', Octave 2', Fluit 4' oraz Mixtur III), a także dobudowano głosy językowe na mechanicznych kancelach połączonych z oryginalnymi wiatrownicami klapowymi (Trompet 8' w manuale I oraz Fagot 16' w pedale) oraz wymieniono głos językowy w sekcji manuału II. Podczas prac został także przebudowany system powietrzny oraz zmieniony wystrój szafy organowej oraz wymieniono piszczałki prospektowe na nowe, wykonane z wysokiej jakości stopu cyny z ołowiem. Inaugurację organów po przebudowie wykonał 9 grudnia 2005 roku Evert van de Veen, który był konsultantem całego projektu.
Dyspozycja instrumentu po przebudowie w 2005 roku przedstawiała się następująco:
Hoofdwerk: | Nevenwerk: | Pedaal: |
Prestant 8' | Holpijp 8' | Subbas 16' |
Roerfluit 8' | Viola 8' | Gedekt 8' |
Octaaf 4' | Roerfluit 4' | Fagot 16' |
Fluit 4' | Quint 2 2/3' | |
Octaaf 2' | Gemshoorn 2' | |
Mixtuur 3 st. | Terts 1 3/5' | |
Trompet 8' | Hobo 8' |
Ze względu na sprzedaż kościoła Towarzystwu Islamskiemu, podjęto decyzję o sprzedaży instrumentu, który został zakupiony za pośrednictwem firmy Grajmi Cezarego Roczona. Organy te w dniach 20–24 września 2021 roku zostały rozebrane, zabezpieczone i przewiezione do Studzionki przez firmę Pracownia Organów Barcik i Dźwigoń.
III. Montaż i przebudowa instrumentu w Studzionce
Montaż i adaptacja instrumentu rozpoczęła się 10 stycznia 2022 roku. Podjęto wówczas decyzję o budowie nowej szafy organowej pasującej do wystroju kościoła, zaprojektowaniu i wykonaniu nowego systemu powietrznego, a także przebudowie traktury rejestrowej i nowym rozmieszczeniu części instrumentu. Organy te zostały umieszczone we wnęce za chórem, dzięki czemu zaoszczędzono sporo miejsca na chórze muzycznym. Projekt nowego prospektu i szafy wykonał Tomasz Kucewicz, a szafę organową wykonał Wacław Ryś z synami z Łąki koło Rzeszowa. Piszczałki prospektowe dostosował do obecnej szafy Jarosław Ossowski z Odrów, m.in. wymieniając wszystkie stopy. Nowy system powietrzny został zaprojektowany przez Tomasza Barcika i Michała Dźwigonia.
Podczas prac wykonano także między innymi:
Całość prac wykonała firma Pracownia Organów Piszczałkowych Barcik i Dźwigoń sp. z o. o. w składzie: Tomasz Barcik, Michał Dźwigoń, Dawid Duda, Marek Borucki i Maciej Leśniak. Intonację przeprowadził Jerzy Kukla z Lublina, a intonację głosów językowych wykonał Dariusz Penkała ze Stanowic. Uroczystego poświęcenia organów dokonał bp Dariusz Kałuża 16 lipca 2022 roku. Po mszy odbył się koncert organowy w wykonaniu prof. Juliana Gembalskiego z Katowic, który dokonał również 29 sierpnia 2022 roku oficjalnego odbioru instrumentu z ramienia Komisji Muzyki Kościelnej Archidiecezji Katowickiej.
Rozmieszczenie sekcji: za prospektem sekcja manuału II, za nią sekcja manuału I, z tyłu sekcja pedału.
Skala manuałów: C–g3, skala pedału: C–d1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Pryncypał 8' (2005) | 1. Flet major 8' (1975) | 1. Subbas 16' (1975) |
2. Rurflet 8' (1975) | 2. Viola 8' (1975) | 2. Fletbas 8' (2005) |
3. Oktawa 4' (2005) | 3. Rurflet 4' (1975) | 3. Fagot 16' (2005) |
4. Flet minor 4' (2005) | 4. Kwinta 2 2/3' (1975) | |
5. Pryncypał 2' (2005) | 5. Róg Kozi 2' (1975) | |
6. Mikstura 3ch. [1 1/3'] (1975) | 6. Tercja 1 3/5' (1975) | |
7. Trąbka 8' (2005) | 7. Obój 8' (2005) |
Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.
Instrument znany z autopsji
Zdjęcie organów w Barneveld sprzed 2005 r. pochodzi ze strony orgelsite.nl
Sładam serdeczne podziękowania dla wszystkich, którzy wzięli udział w tym projekcie, tj. dla: ks. Proboszcza Janusza Ahnerta wraz z organistami, Dawida Dudy, Marka Boruckiego, Macieja Leśniaka, Jana Bąkowskiego ze współpracownikami, Tomasza Kucewicza, Wacława Rysia i firmy Stolpol, Mateusza Wiewióry, Pawła Walusia, Łukasza Gardasa, a także dla firmy Pana Wiesława Balcerzaka i Anny Utmańczyk-Barcik
Ostatnia modyfikacja: 2024-04-26 18:46:37
Można powiedzieć że instrument jest na bazie podzespołów i piszczałek. Z kocha tylko tyle zostało