Kościół Wniebowzięcia NMP Studzionka (śląskie)

Ogólny widok instrumentu

Ogólny widok instrumentu

Opis Instrumentu

I. Instrument istniejący w latach 1960–2021

Poprzedni instrument, który znajdował się w kościele w Studzionce został zbudowany w 1960 roku przez firmę Zygmunta Pietrzaka z Włocławka. Budowa trwała już w 1959 r., ponieważ według listu przewozowego odnalezionego wewnątrz jednej z piszczałek 21 marca tego roku budowniczy wysłał do parafii 21 piszczałek drewnianych. Był to instrument 12-głosowy, dwumanuałowy z pedałem, o pneumatycznej traktury gry i rejestrów oraz wiatrownicach stożkowych. Całość napędzał miech magazynowy i dmuchawa umieszczona na strychu kościoła. Dyspozycja organów Pietrzaka była następująca:

Manuał I Manuał II Pedał:
Pryncypał 8' Gedekt 8' Subbas 16'
Gemshorn 8' Aeolina 8' Oktawbas 8'
Oktawa 4' Vox-cel. 8'  
Pryncypał 2' Blokflet 4'  
Mixtura 3ch Kwinta 2 2/3'  

Połączenia: II.Ped, I.Ped, II-I, Super II, Super I, Subok. II-I
Tremolo

Organy te były wykonane z wątpliwej jakości materiałów, wykazywały bardzo duże zużycie i zły stan substancji drewnianej. 

Parafia w Studzionce przeprowadzała remont kapitalny stropu w kościele, dlatego poproszono o zabezpieczenie instrumentu i doradztwo przyjaciela parafii – Dawida Dudę z Cieszyna, który wówczas współpracował z firmą Tomasza Barcika i Michała Dźwigonia (obecnie Pracownia Organów Piszczałkowych Barcik i Dźwigoń). Następnie firma ta przeprowadziła ekspertyzę instrumentu, a także wyjęła wszystkie piszczałki celem zabezpieczenia organów i przeprowadzenia remontu stropu nad chórem muzycznym. Podczas demontażu sekcji brzmieniowych 23 lutego 2021 roku okazało się, że stan elementów drewnianych jest agonalny, a większosć z nich nie nadaje się do naprawy. Sprawozdanie z prac zostało przekazane do Komisji Muzyki Kościelnej Archidiecezji Katowickiej, która potwierdziła, że wymiana instrumentu będzie bardziej korzystna niż remont obecnego. Od tego czasu parafia w porozumieniu z prof. Julianem Gembalskim – nadzorcą z ramienia kurii w Katowicach oraz Pracownią Organów Barcik i Dźwigoń, która w czerwcu 2021 r. rozebrała resztę organów, poszukiwała innego instrumentu. Wszystkie elementy drewniane zostały zutylizowane, a metalowe sprzedane na części. Zachował się stół gry Zygmunta Pietrzaka, który zostanie przekazany do Muzeum Organów Śląskich w Katowicach.

II. Historia obecnego instrumentu zamontowanego w 2022 roku

Instrument został zbudowany dla ewangelickiego kościoła Emmanuela (Immanuëlkerk) w miejscowości Barneveld w Holandii w roku 1975. Pierwotnie miał 13 głosów rozdzielonych pomiędzy dwa manuały i pedał, a jego dyspozycja przedstawiała się następujaco:

Hoofdwerk Nevenwerk Pedaal
Prestant 8' Holpijp 8' Subbas 16'
Viola 8' Roerfluit 4'  
Roerfluit 8' Quint 2 2/3'  
Octaaf 4' Octaaf 2'  
Gemshoorn 2' Terts 1 3/5'  
Mixtuur III Schalmei 8'  

Dyspozycja ta utrzymała się do roku 2005, w którym to firma Hendriksen en Reitsma z Nunspeet (Holandia) przeprowadziła remont kapitalny połączony z przebudową instrumentu. Podczas prac uporządkowano dyspozycję (niektóre głosy zostały przemieszczone między sekcjami), dobudowano nową, trzygłosową wiatrownicę wykonaną w całości z dębu dla sekcji pedału, wymieniono niektóre głosy na całkiem nowe (Principal 8', Octave 4', Octave 2', Fluit 4' oraz Mixtur III), a także dobudowano głosy językowe na mechanicznych kancelach połączonych z oryginalnymi wiatrownicami klapowymi (Trompet 8' w manuale I oraz Fagot 16' w pedale) oraz wymieniono głos językowy w sekcji manuału II. Podczas prac został także przebudowany system powietrzny oraz zmieniony wystrój szafy organowej oraz wymieniono piszczałki prospektowe na nowe, wykonane z wysokiej jakości stopu cyny z ołowiem. Inaugurację organów po przebudowie wykonał 9 grudnia 2005 roku Evert van de Veen, który był konsultantem całego projektu.

Dyspozycja instrumentu po przebudowie w 2005 roku przedstawiała się następująco:

Hoofdwerk: Nevenwerk: Pedaal:
Prestant 8' Holpijp 8' Subbas 16'
Roerfluit 8' Viola 8' Gedekt 8'
Octaaf 4' Roerfluit 4' Fagot 16'
Fluit 4' Quint 2 2/3'  
Octaaf 2' Gemshoorn 2'  
Mixtuur 3 st. Terts 1 3/5'  
Trompet 8' Hobo 8'  

Ze względu na sprzedaż kościoła Towarzystwu Islamskiemu, podjęto decyzję o sprzedaży instrumentu, który został zakupiony za pośrednictwem firmy Grajmi Cezarego Roczona. Organy te w dniach 20–24 września 2021 roku zostały rozebrane, zabezpieczone i przewiezione do Studzionki przez firmę Pracownia Organów Barcik i Dźwigoń. 

III. Montaż i przebudowa instrumentu w Studzionce

Montaż i adaptacja instrumentu rozpoczęła się 10 stycznia 2022 roku. Podjęto wówczas decyzję o budowie nowej szafy organowej pasującej do wystroju kościoła, zaprojektowaniu i wykonaniu nowego systemu powietrznego, a także przebudowie traktury rejestrowej i nowym rozmieszczeniu części instrumentu. Organy te zostały umieszczone we wnęce za chórem, dzięki czemu zaoszczędzono sporo miejsca na chórze muzycznym. Projekt nowego prospektu i szafy wykonał Tomasz Kucewicz, a szafę organową wykonał Wacław Ryś z synami z Łąki koło Rzeszowa. Piszczałki prospektowe dostosował do obecnej szafy Jarosław Ossowski z Odrów, m.in. wymieniając wszystkie stopy. Nowy system powietrzny został zaprojektowany przez Tomasza Barcika i Michała Dźwigonia.

Podczas prac wykonano także między innymi:

  • remont miecha magazynowego dla sekcji pedału,
  • montaż nowej dmuchawy produkcji węgierskiej, 
  • dwa nowe miechy pływakowe dla sekcji manuałów,
  • Tremolo z płynną regulacją prędkości,
  • odnowienie i wzmocnienie konstrukcji,
  • wygodne kładki chodnikowe umożliwiające serwis instrumentu, 
  • nową instalację elektryczna,
  • przebudowę traktury rejestrów,
  • remont wszystkich głosów drewnianych i metalowych,
  • remont głosów językowych (Dariusz Penkała),
  • wymianę garnierowania klawiatur manuałowych,
  • remont kapitalny wszystkich mechanizmów traktury,
  • nową szafkę stołu gry, manubria, porcelanowe tabliczki z nazwami rejstrów, a także ławkę z płynną regulacją wysokości.

Całość prac wykonała firma Pracownia Organów Piszczałkowych Barcik i Dźwigoń sp. z o. o. w składzie: Tomasz Barcik, Michał Dźwigoń, Dawid Duda, Marek Borucki i Maciej Leśniak. Intonację przeprowadził Jerzy Kukla z Lublina, a intonację głosów językowych wykonał Dariusz Penkała ze Stanowic. Uroczystego poświęcenia organów dokonał bp Dariusz Kałuża 16 lipca 2022 roku. Po mszy odbył się koncert organowy w wykonaniu prof. Juliana Gembalskiego z Katowic, który dokonał również 29 sierpnia 2022 roku oficjalnego odbioru instrumentu z ramienia Komisji Muzyki Kościelnej Archidiecezji Katowickiej.

Rozmieszczenie sekcji: za prospektem sekcja manuału II, za nią sekcja manuału I, z tyłu sekcja pedału.

Skala manuałów: C–g3, skala pedału: C–d1.


Budowniczy
Bernard Koch
Rok zakończenia budowy
1975
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
17
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Pryncypał 8' (2005)1. Flet major 8' (1975)1. Subbas 16' (1975)
2. Rurflet 8' (1975)2. Viola 8' (1975)2. Fletbas 8' (2005)
3. Oktawa 4' (2005)3. Rurflet 4' (1975)3. Fagot 16' (2005)
4. Flet minor 4' (2005)4. Kwinta 2 2/3' (1975)
5. Pryncypał 2' (2005)5. Róg Kozi 2' (1975)
6. Mikstura 3ch. [1 1/3'] (1975)6. Tercja 1 3/5' (1975)
7. Trąbka 8' (2005)7. Obój 8' (2005)
Pomoce
Połączenia: II-I, I-P, II-P
Tremolo z regulacją prędkości
Stół gry

Stół gry

Tabliczka firmowa

Tabliczka firmowa

Rozmieszczenie sekcji: za prospektem (po prawej) sekcja manuału II, za nią (pośrodku) sekcja manuału I, za nią (po lewej) sekcja pedału

Rozmieszczenie sekcji: za prospektem (po prawej) sekcja manuału II, za nią (pośrodku) sekcja manuału I, za nią (po lewej) sekcja pedału

Sekcja manuału I

Sekcja manuału I

Sekcja pedału, na pierwszym planie Fagot 16’

Sekcja pedału, na pierwszym planie Fagot 16’

Instrument w Barneveld<br />przed 2005 r.

Instrument w Barneveld
przed 2005 r.

Instrument w Barneveld (2021)

Instrument w Barneveld (2021)

Stół gry organów Z. Pietrzaka

Stół gry organów Z. Pietrzaka






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło

Instrument znany z autopsji
Zdjęcie organów w Barneveld sprzed 2005 r. pochodzi ze strony orgelsite.nl


Sładam serdeczne podziękowania dla wszystkich, którzy wzięli udział w tym projekcie, tj. dla: ks. Proboszcza Janusza Ahnerta wraz z organistami, Dawida Dudy, Marka Boruckiego, Macieja Leśniaka, Jana Bąkowskiego ze współpracownikami, Tomasza Kucewicza, Wacława Rysia i firmy Stolpol, Mateusza Wiewióry, Pawła Walusia, Łukasza Gardasa, a także dla firmy Pana Wiesława Balcerzaka i Anny Utmańczyk-Barcik

Autor
Tomasz Barcik


Ostatnia modyfikacja: 2024-04-26 18:46:37


5759102o
5759102o 2023-12-29 16:18:28
Można powiedzieć że instrument jest na bazie podzespołów i piszczałek. Z kocha tylko tyle zostało