Cieszyn ( Kościół Jezusowy (ewangelicko-augsburski))

Prospekt

Opis Instrumentu

Początki Kościoła Jezusowego w Cieszynie datujemy na rok 1709, kiedy zbudowano tymczasowy drewniany kościółek, w którym najprawdopodobniej został zainstalowany mały instrument (pozytyw), który po rozbudowie i przebudowie kościoła na murowany okazał się zbyt mały. W roku 1785 podjęto decyzję o budowie nowych, większych organów. Instrument, który wykonał Franz Horziczka z Frydku, miał pierwotnie 24 głosy rozmieszczone pomiędzy dwa manuały oraz pedał, a jego dyspozycja przedstawiała się następująco:

Manual	Positiv	Pedal
Principal 8’	Principal 4’	Principal 8’
Viol di Gamba 8’	Flauto major 8’	Subbass 16’
Flauto Traverso 8’	Flauto minor 4’	Violonbass 16’
Quinta Dena 8’	Fugara 4’	Octavbass 8’
Unda Maris 8’	Flaschinett 2’	Quinta 6’
Tuba curpidata 4’	Clarinet 2’	Octava 4’
Tuba 4’
Octava 4’
Quinta 3’
Superoctava 2’
Mixtur 1 1/2’
Cimbalo 1’

Obecny instrument zbudowany został przez firmę znakomitą firmę Wilhelma Sauera, która po śmierci założyciela (1916) była prowadzona przez dr. Oscara Walckera. Organy te powstały w 1923 roku. Do budowy instrumentu wykorzystano zabytkową, bogato zdobioną barokową szafę z poprzedniego instrumentu Horziczki oraz około 100 drewnianych piszczałek (np. dzisiejszy Flauto dolce 8’ z manuału I). Szafa zostala rozbudowana o dwa boczne segmenty, w których firma Sauera zamontowała w szafach ekspresyjnych sekcje manuałów II oraz III.

Stan instrumentu w ostatnich latach zaczął się znacznie pogarszać. Organy zostały poważnie zaatakowane przez drewnojady, które zniszczyły elementy drewniane: piszczałki, wiatrownice oraz elementy konstrukcyjne. W 2012 roku została zorganizowana akcja Ratujmy Organy Kościoła Jezusowego, w ramach której organizowane były koncerty, podczas których zbierano ofiary na rzecz remontu instrumentu. Remont ten został rozpoczęty 2 października 2014 roku i trwa do dziś. Renowację podzielono na kilka etapów. 2 grudnia 2015 r. został odebrany przez komisję II etap, który obejmowal m.in. renowację systemu powietrznego, zamontowanie dodatkowego wentylatora firmy Laukhuff oraz remont kapitalny stołu gry. Całość prac wykonuje mgr inż. Olgierd Nowakowski z Zabrza. Wszystkie etapy prac odbierane są komisję z prof. Julianem Gembalskim na czele. Remont miecha magazynowego wraz z podawaczami wykonala firma Adama Olejnika.

Przebieg prac oraz, więcej informacji o instrumencie można uzyskać na stronie www.ratujmyorgany.pl

Wiatrownice typu upustowego (Taschenlade). Rozmieszczenie sekcji:

Pedał: środkowa część szafy organowej;
Manuał I: środkowa część szafy organowej;
Manuał II: lewa cześć szafy organowej (dobudowana w 1923 roku);
Manuał III: prawa część szafy organowej (dobudowana w 1923 roku).

Skala manuałów: C–g³; skala pedału: C–f¹.

Dyspozycja instrumentu

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Trompete 8’	1. Salicional 8’	1. Voix celeste 8’	1. Posaune 16’
2. Mixtur 3–4 fach	2. Konzertflöte 8’	2. Aeoline 8’	2. Quintbass 10 2/3’
3. Bourdon 16’	3. Flöten-principal 8’	3. Portunal 8’	3. Principal 8’
4. Octave 4’	4. Schalmey 8’	4. Geigenprincipal 8’	4. Cello 8’
5. Rohrflöte 4’	5. Traversflöte 4’	5. Flauto dolce 4’	5. Echobass 8’
6. Principal 8’	6. Quintatön 16’	6. Fugara 4’	6. Contrabass 16’
7. Gamba 8’	7. Flautino 2’	7. Lieblich Gedeckt 16’	7. Subbass 16’
8. Gedeckt 8’	8. Sesquialter 2 2/3’+1 3/5’	8. Flageolet 2’	8. Echobass 16’
9. Flauto dolce 8’	9. Clarinette 8’	9. Harmonia aetherea 3 fach
		10. Oboe 8’

Pomoce

Połączenia: Super II, Super II/Ped., III/Ped., II/Ped., I/Ped. II/I, III/I, III/II, Sub III/I, Super III/I
Włączniki nożne: III/Pedal, II/Pedal, I/Pedal, Crescendo „ab”, Piano-Pedal, Tutti-Pedal, Auslöser (wyłącznik kombinacji pedału).
Crescendo/Decrescendo (wałek)
Szafy ekspresyjne: Schwell III, Schwell II
Włączniki pod I manuałem: III/II, III/I, II/I, MF., F., T., Auslöser, Fr. Comb. I, Fr. Comb. II, Handreg. u. fr. C. (łącznik wolnej kombinacji z rejestrami),
Handreg. „ab”, Zungen „ab”
Tremolo manuału II
Tremolo manuału III