Kościół Jezusowy (ewangelicko-augsburski) Cieszyn (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Początki Kościoła Jezusowego w Cieszynie datujemy na rok 1709, kiedy zbudowano tymczasowy drewniany kościółek, w którym najprawdopodobniej został zainstalowany mały instrument (pozytyw), który po rozbudowie i przebudowie kościoła na murowany okazał się zbyt mały. W 1785 roku podjęto decyzję o budowie nowych, większych organów. Instrument, który wykonał Franz Horziczka z Frydku, miał pierwotnie 24 głosy rozmieszczone pomiędzy dwa manuały oraz pedał, a jego dyspozycja przedstawiała się następująco:

Manual Positiv Pedal
Principal 8’ Principal 4’ Principal 8’
Viol di Gamba 8’ Flauto major 8’    Subbass 16’
Flauto Traverso 8’    Flauto minor 4’ Violonbass 16’
Quinta Dena 8’ Fugara 4’ Octavbass 8’
Unda Maris 8’ Flaschinett 2’ Quinta 6’
Tuba curpidata 4’ Clarinet 2’ Octava 4’
Tuba 4’    
Octava 4’    
Quinta 3’    
Superoctava 2’    
Mixtur 1 1/2’    
Cimbalo 1’    

 

Obecny instrument zbudowany został przez firmę znakomitą firmę Wilhelma Sauera, która po śmierci Wilhelma (1916) była prowadzona przez dr. Oscara Walckera. Organy te powstały w 1923 roku jako opus 1253. Do budowy instrumentu wykorzystano zabytkową, bogato zdobioną barokową szafę z poprzedniego instrumentu Horziczki oraz około 100 drewnianych piszczałek (np. dzisiejszy Flauto dolce 8’ z manuału I). Szafa zostala rozbudowana o dwa boczne segmenty, w których firma Sauera zamontowała w szafach ekspresyjnych sekcje manuałów II oraz III.

Stan instrumentu w ostatnich latach zaczął się znacznie pogarszać. Organy zostały poważnie zaatakowane przez drewnojady, które zniszczyły elementy drewniane: piszczałki, wiatrownice oraz elementy konstrukcyjne. W 2012 roku została zorganizowana akcja Ratujmy Organy Kościoła Jezusowego, w ramach której organizowane były koncerty, podczas których zbierano ofiary na rzecz remontu instrumentu. Remont ten został rozpoczęty 2 października 2014 roku i trwa do dziś. Renowację podzielono na kilka etapów. 2 grudnia 2015 r. został odebrany przez komisję II etap, który obejmowal m.in. renowację systemu powietrznego, zamontowanie dodatkowego wentylatora firmy Laukhuff oraz remont kapitalny stołu gry. Całość prac wykonuje mgr inż. Olgierd Nowakowski z Zabrza. Wszystkie etapy prac odbierane są komisję z prof. Julianem Gembalskim na czele. Remont miecha magazynowego wraz z podawaczami wykonala firma Adama Olejnika.

Przebieg prac oraz, więcej informacji o instrumencie można uzyskać na stronie www.ratujmyorgany.pl

Wiatrownice typu upustowego (Taschenlade). Rozmieszczenie sekcji:

  • Pedał: środkowa część szafy organowej;
  • Manuał I: środkowa część szafy organowej;
  • Manuał II: lewa cześć szafy organowej (dobudowana w 1923 roku);
  • Manuał III:  prawa część szafy organowej (dobudowana w 1923 roku).

Skala manuałów: C-g3; skala pedału: C-f1.


Budowniczy
Sauer
Opus
1253
Rok zakończenia budowy
1923
Liczba głosów
36  (35)
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Bourdon 16’1. Quintatön 16’1. Lieblich Gedeckt 16’1. Subbass 16’
2. Principal 8’2. Salicional 8’2. Geigenprincipal 8’2. Echobass 16’ **
3. Rohrflöte 4’3. Konzertflöte 8’3. Fluato dolce 4’3. Contrabass 16’
4. Gamba 8’4. Flötenprincipal 8’4. Aeoline 8’4. Quintbass 10 2/3’
5. Fluato dolce 8’ *5. Schalmey 8’5. Portunal 8’5. Principal 8’
6. Gedeckt 8’6. Traversflöte 4’6. Voix celeste 8’6. Cello 8’
7. Octave 4’7. Sesquialter 2 2/3’ – 1 3/5’7. Fugara 4’7. Echobass 8’
8. Mixtur 3-4 fach8. Fluatino 2’8. Flageolet 2’8. Posaune 16’
9. Trompete 8’ 9. Clarinette 8’ (przelotowy) 9. Harmonia aetherea 3 fach
10. Oboe 8’
Pomoce
Super II, Super II/Ped., III/Ped., II/Ped., I/Ped., II/I, III/I, III/II, Sub III/I, Super III/I
Dwie wolne kombinacje, crescendo, wyłącznik głosów językowych, włącznik wolnych kombinacji
Piano-pedal, Tutti-pedal
Mezzo Forte, Forte, Tutti
Szafa ekspresyjna manuału II
Szafa ekspresyjna manuału III
Tremulant manuału I
Tremulant manuału II
Przypisy
*) Głos zabytkowy, z organów Horziczki (1785 rok)
**) Transmisja głosu Lieblich Gedeckt 16’ (manuał III)
Stół gry

Stół gry

Główny miech po remoncie

Główny miech po remoncie






Źródło

Oględziny własne, rozmowa z organmistrzem, informacje parafialne

Autor
Tomasz Barcik


Ostatnia modyfikacja: 2022-06-16 20:55:25

Państwowa Szkoła Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego (Cieszyn) - 9 głosów
Kościół Trójcy Świętej (Cieszyn) - 3 głosów