Początki klasztoru norbertanek w Imbramowicach sięgają pierwszej połowy XIII w. W 1710 r. zabudowania klasztorne zostały zniszczone przez pożar. Pastwą płomieni padło wówczas całe wyposażenie kościoła, razem z dawnymi organami.
Już w 1712 r., podczas odbudowy kościoła, sprawiono pozytyw do chóru "świeckiego" (w pomieszczeniu za arkadą głównego ołtarza). Instrument spłonął w 1837 r., po czym jego rolę przejęła fisharmonia. Dopiero w 1891 r. Andrzej Saganowski z Piotrkowa zbudował w chórze "świeckim" nowy pozytyw, który ok. 1945 r. trafił do kościoła w Mostku, gdzie istnieje do dziś (powiększony o sekcję pedału).
Nie był to jedyny instrument w świątyni imbramowickiej, bowiem 4 kwietnia 1724 r. organmistrz Wolski z Krakowa zamontował w balustradzie chóru zakonnego niewielki pozytyw, będący przedmiotem niniejszego opisu. Wiadomo, że już kilka lat wcześniej (w dniach 7-9 grudnia 1721 r. oraz 3 sierpnia 1723 r.) organmistrz przebywał w klasztorze i dokonywał pomiarów chóru. Instrument kosztował 600 zł i został ufundowany przez ks. Dominika Lochmana, komisarza i dobrodzieja klasztoru. W opisach z lat: 1783 i 1819 jest wzmiankowany jako pozytyw szufladowy. Był naprawiany w 1746 r. kosztem 15 zł. Później, w 1761 r., pracował przy nim Szymon Popiołek. O naprawie przeprowadzonej w 1860 r. informuje inskrypcja zachowana na wklejce wewnątrz obudowy:
Reperowano w Roku 1860 dnia 26 Kwietnia przez dyspozycią Wielmoznej Jejmość Panny Bronisławy Switanowskiej Ksieni Zgromadzenia Panien Norbertanek, i Przełożonej Instytutu Zeńskiego w Imbramowicach. -
W. Sztabernacki [?] Organ Mistrz
Z biegiem lat instrument przestał być używany. W okresie od lutego 1986 r. do maja 1987 r. krakowska Pracownia Konserwacji Organów Zabytkowych przeprowadziła gruntowny remont i konserwację. Prace objęły: wiatrownicę, piszczałki, trakturę, klawiaturę oraz system powietrzny z dwoma miechami klinowymi. Kierownikiem pracowni był Kazimierz Czepiel, kierownikiem zespołu - organmistrz Jan Jamróg, natomiast zespół tworzyli: Marek Ropka, Stanisław Matuszyk, Jan Żmuda i Stanisław Batko. Konsultantami byli: prof. Jan Jargoń oraz o. dr Waldemar Kapeć. Prace końcowe (montaż, intonację i strojenie) wykonano w dniach 21-30 maja 1987 r. Protokół komisji zdawczo-odbiorczej nosi datę 4 czerwca 1987 r. Od tego czasu pozytyw jest czynny. Mieści się on w części kościoła objętej klauzurą.
Instrument (o cechach konstrukcyjnych zbliżonych do pozytywu szkatulnego) jest wbudowany centralnie w balustradę chóru zakonnego. Prospekt, wypełniony zdobionymi piszczałkami głosu Principal 2 pedes, został wkomponowany w środkowy ryzalit balustrady zaprojektowanej przez znanego architekta Kacpra Bażankę. Od strony wnętrza chóru obudowa pozytywu stanowi element balustrady z wbudowaną od góry klawiaturą. Klucze rejestrowe znajdują się po bokach, poniżej klawiatury. Stojąca osobno skrzynia, pełniąca rolę ławki dla organisty, mieści wewnątrz dwa miechy klinowe, połączone krótkim kanałem z wiatrownicą klapowo-zasuwową umieszczoną na spodzie instrumentu (na poziomie podłogi chóru). Traktura gry i rejestrów jest mechaniczna.
Pozytyw jest unikalnym zabytkiem XVIII-wiecznego budownictwa organowego.
Skala manuału: CFDGEAHc-c3. Strój równomiernie temperowany.
W głosach: Principal 2 pedes, Octawa 1 pedes oraz Qwinta 1 1/3 pedes występuje repetycja o oktawę na dźwięku c2.
Układ głosu Mixtura 3x:
Manuał |
---|
1. Flauta Major 8 pedes |
2. Flauta Minor 4 pedes |
3. Principal 2 pedes |
4. Octawa 1 pedes |
5. Qwinta 1 1/3 pedes |
6. Mixtura 3x |
7. Cymbał * |
Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.
Ostatnia modyfikacja: 2019-04-20 06:59:25