Kościół Najświętszej Maryi Panny został zbudowany dla przywidzkiej społeczności luterańskiej w 1909 r. na miejscu dawnego kościoła ewangelickiego. W 1949 r. obiekt przejęła parafia rzymskokatolicka w Przywidzu.
Pierwsze organy w kościele pochodziły z warsztatu Augusta Terletzkiego. Jako że po roku 1893 instrumenty budowane przez tę firmę sygnowane były tabliczką z napisem Orgelbauanstalt August Terletzki, Elbing, Inhaber Ed. Wittek, organy te muszą pochodzić z czasów wcześniejszych. W 1909 r. zostały translokowane do kościoła ewangelickiego w Przywidzu. Możliwe, że w trakcie przenosin zmieniono trakturę na pneumatyczną.
Instrument ulokowany był na emporze, nad wejściem do kościoła. Prospekt był neoklasycystyczny, szafa polichromowana, piszczałki prospektowe cynowe (prawdopodobnie Pryncypał). Za prospektem były wiatrownice manuałów. Sekcja pedału mieściła się w otworze za szafą. Traktura była pneumatyczna, wiatrownice stożkowe, stół gry wolnostojący przed prospektem (grający siedział przodem do ołtarza). Dyspozycja była następująca:
Manuał I | Manuał II | Pedał |
Bordun 16 | Geigen prinzipal 8 | Violon 16 |
Prinzipal 8 | Gedackt 8 | Subbass 16 |
Viola di Gamba 8 | Salicional 8 | Oktavbass 8 |
Konzert flöte 8 | Traversflöte 4 | |
Oktave 4 | ||
Rohrflöte 4 | ||
Mixtur 4 fach |
Instrument ten spłonął w pożarze kościoła w 1997 r.
W 2018 r. podjęto decyzję o translokacji i rozbudowie instrumentu z Niemiec. Organy dla kościoła ewangelickiego w Herdorfie zbudowała w 1902 r. firma Walcker. Instrument w 1963 r. przebudował Hans Detler, a w 1969 r. firma Emmanuela Kempera z Lubeki przeniosła organy do kościoła św. Mateusza w Deuz. W latach późniejszych firma Gebr. Stockmann zainstalowała używany stół gry, który zachował się do dzisiaj. Przed translokacją do Przywidza dyspozycja prezentowała się następująco:
Manuał I | Manuał II | Pedał |
Flöte 8' | Aeoline 8' | Untersatz 16' |
Prinzipal 4' | Vox coelestis 8' | Choralbass 4' |
Nachthorn 2' | Spielflöte 4' | |
Scharff 3f 1' | Schwegel 2' | |
Quintnasat 1 1/3' |
Organy w kościele NMP Królowej Różańca Świętego w Przywidzu zainstalowała i rozbudowała firma organmistrzowska Tomasz Szałajdy z Wejherowa. Obecnie trwają ostatnie prace korekcyjno-intonacyjne. Na wrzesień 2022 r., w 25. rocznicę spalenia kościoła, zaplanowana jest inauguracja.
W związku ze zbyt małą powierzchnią między ścianą tylną kościoła a balustradą chóru, instrument w większości został ulokowany we wieży kościoła, w specjalnie do tego celu skonstruowanej niszy, której ściany okalają wiatrownice oraz sufit. Poza niszą znajduje się miech i dmuchawa, która, wyposażona w odpowiedni kanał, zasysa powietrze z wnętrza świątyni. Na emporze nad wejściem do kościoła usytuowany jest prospekt. Za prospektem we wnęce znajdują się pozostałe głosy wszystkich trzech sekcji na wiatrownicach stożkowych. Kontuar umieszczony jest po lewej stronie chóru, a grający siedzi lewym bokiem do ołtarza.
Prospekt neogotycki, trójwieżyczkowy, pięcioosiowy, barwy brunatnej ze złotymi zdobieniami, stylistycznie dopasowany do innych elementów wyposażenia kościoła. Nowe, cynowe piszczałki prospektowe głosu Prinzipal 8' i Prinzipal 16' (w środkowej wieżyczce) mają menzury wzorowane na organach firmy Cavaillé–Coll z kościoła św. Franciszka Salezego w Lyonie.
Skala manuałów: C–f3; skala pedału: C–d1.
Manuał I | Manuał II | Pedał |
---|---|---|
1. Bourdon 16' | 1. Gedackt 8' | 1. Prinzipal 16' 2, 3 |
2. Prinzipal 8' | 2. Salicional 8' | 2. Subbass 16' |
3. Fl. Major 8' | 3. Vox Coel. 8' | 3. Octavbass 8' 3 |
4. Octave 4' | 4. Spielfl. 4' | 4. Bassfl. 8' |
5. Fl. Minor 4' | 5. Nachthorn 2' | 5. Choral 4' 3 |
6. Quinte 2 2/3' | 6. Nasard 1 1/3' | 6. Basson 8' 1, 4 |
7. Schwiegel 2' | 7. Oboe 8' 1 | |
8. Terz 1 3/5' | ||
9. Mixtur III |
Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.
Informacje, materiały i zdjęcia udostępnione przez Tomasza Szałajdę
Autopsja
Ostatnia modyfikacja: 2022-05-23 12:28:25