Kościół Wniebowzięcia NMP Przecław (podkarpackie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Parafia Przecław powstała w II połowie XIII wieku, a już w wieku XVI istniał w niej murowany kościół. Jest jedną z pierwszych (poza większymi ośrodkami) na terenie dzisiejszej diecezji tarnowskiej, która posiadała organy, takowe bowiem wspomniane są już w aktach wizytacyjnych z 1596 roku. Podczas następnej wizytacji z 1610 roku pisano już o dwóch połączonych organach, co można interpretować jako instrument z pozytywem w balustradzie chóru. Jakiś pozytyw został także odnowiony przed 1641 r. przez Bractwo Najświętszego Różańca. W 1721 r. w kościele były organy 10-głosowe wymagające naprawy, a w roku 1831 – 12-głosowe. Ten sam instrument wspomniano w 1848 r. jako zużyty i zniszczony. Rozebrano go prawdopodobnie wraz z poprzednim kościołem.

Obecna neogotycka świątynia została wzniesiona w 1881 r. z fundacji hrabiego Stanisława Reya, a 5 lat później jej konsekracji dokonał biskup tarnowski Ignacy Łobos. Pierwsze organy do tego kościoła zbudowała renomowana firma braci Rieger z Jägerndorf w 1893 roku jako opus 410 (według katalogu 414). Miały 7 głosów, jeden manuał i pedał, trakturę mechaniczną i wiatrownice stożkowe. Organy istniały w kościele do 1955 roku, kiedy w związku z budową nowego instrumentu zostały przeniesione do kościoła parafialnego w Zdziarcu, gdzie znajdują się do dziś.

W 1954 r. ofertę na budowę 16-głosowego instrumentu złożył Czesław Kruszewski z Warszawy. Miejscowy proboszcz, informując kurię diecezjalną o zamiarze budowy, przesłał również własny projekt dyspozycji o 21 głosach z prośbą o ocenę, czy taka dyspozycja byłaby racjonalna i praktyczna. Niestety, oba projekty nie zachowały się. Do budowy przystąpiła natomiast znana pracownia Wacława Biernackiego z Krakowa. Nowy prospekt, składający się z dwóch bliźniaczych członów, z których każdy wzorowany był na prospekcie organów Riegera, wykonali miejscowi stolarze. Instrument był już w budowie w 1956 roku, a jego odbiór i poświęcenie przewidywano w roku następnym. Początkowo planowano wykonanie głosów, ostatecznie było ich jednak 22 z zostawionym w stole gry miejscem
dla jeszcze jednego głosu – Klarnetu 8’ w manuale II. Organy były remontowane w roku 1992 oraz w 2006 r. przez Kazimierza Plewę z Nowego Sącza i Antoniego Kuczaja z Gołkowic. Miały dwa manuały i pedał, trakturę elektropneumatyczną i wiatrownice stożkowe. Dyspozycja była następująca:

Manuał I (C–a3)    Manuał II (C–a3)    Pedał (C–f1)
Pryncypał 8’ Pryncypałflet 8’ Violonbas 16’
Koncert flet 8’ Salicet 8’ Subbas 16’
Gemshorn 8’ Vox coelestis 8’ Oktawbas 8’
Bourdon 8’ Gedekt 8’ Fletbas 8’
Oktawa 4' Praestant 4’ Puzon 16’
Rurflet 4’ Flet harmon. 4’  
Mixtura 3 ch Nazard 2 2/3’  
Trompet 8’ Pikolo 2’  
  Cymbel 3 ch  
  Klarnet 8’  

 

Połączenia: MII-MI, Super MII-MI, Subo MII-MI, Super M II, MI-Ped, MII-Ped
Urządzenia dodatkowe: automat pedałowy, wolna kombinacja, crescendo, żaluzja manuału II (tylko dźwignia), tremolo manuału II, wyłącznik głosów językowych
Rejestry zbiorowe: Piano, Forte, Tutti, Pleno

Z upływem lat organy Biernackiego zaczęły sprawiać coraz większe problemy, z których największym była aktywność drewnojadów. Sekcja pedału została przez nie praktycznie całkowicie zniszczona. Skutkiem tego postanowiono o gruntownej przebudowie instrumentu. Oferty na prace przedstawiły dwie włocławskie firmy organmistrzowskie: Mirosława Jakubowskiego i Andrzeja Ragana, spośród
których wybrano tę drugą. Wykonano nowy prospekt, ze starego pozostawiając jedynie cokół. Trakturę zmieniono na mechaniczną, a wiatrownice na klapowo-zasuwowe. Sekcję pedału, z powodu jej zniszczenia przez drewnojady, wykonano praktycznie na nowo. Prace ukończono w 2019 roku. Po przebudowie organy mają 24 głosy oraz pozostawione na wiatrownicy miejsce na kolejny głos Obój 8’.

W lewej szafie znajdują się sekcje manuałów, w prawej zaś sekcja pedału. W każdej szafie znajduje się jeden miech pływakowy z własną dmucha wą elektryczną. Wolnostojący stół gry usytuowany jest w pobliżu lewej szafy organowej: organista siedzi tyłem do niej, przodem do prawej szafy, a pra wym bokiem do prezbiterium.

Skala manuałów: C–g3; skala pedału: C–f1.


Budowniczy
Wacław Biernacki
Rok zakończenia budowy
1957
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
24
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Pryncypał 8’ B/R1. Gemshorn 8’ B1. Subbas 16’ R
2. Koncertflet 8’ R2. Salicet 8’ B2. Violonbas 16’ R
3. Bourdon 8’ R3. Vox coelestis 8’ B*3. Oktawbas 8’ R
4. Oktawa 4’ B4. Gedakt 8’ R4. Fletbas 8’ R
5. Rurflet 4’ B5. Prestant 4’ B5. Chorałbas 4’ A
6. Superoktawa 2’ R6. Holflet 4’ A6. Puzon 16’ R
7. Mixtura 4x B/R7. Nasard 2 2/3’ B
8. Trompet 8’ B8. Picolo 2’ B
9. Tercja 1 3/5’ R
10. Obój 8’
Pomoce
Połączenia: II-I; II-P; I-P.
Urządzenie dodatkowe: Tremolo manuału II z regulacją częstotliwości.
Przypisy
B – głos Wacława Biernackiego
R – głos Andrzeja Ragana
A – głos używany pochodzenia angielskiego

*) włącza się razem z Salicetem 8’
Kontuar

Kontuar

Stary prospekt

Stary prospekt

Stary kontuar

Stary kontuar






Źródło
P. Pasternak, Przebudowane organy w kościele Wniebowzięcia NMP w Przecławiu, „Hosanna” nr 32, s. 21-26 (tam też szczegółowa bibliografia)
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2021-09-18 13:04:17