Kościół Świętego Krzyża Żywiec (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy są dziełem braci Rieger (Jägerndorf). Budowę rozpoczęto w roku 1913, o czym świadczy numer opus 1967 na stole gry, jednak zapewne z powodu wybuchu wojny ukończono ją później, na co wskazuje numer opus według katalogu (2080) oraz stylistyka manubriów, charakterystyczna dla dzieł firmy z lat 20. XX wieku. Wiatrownice stożkowe, miech pływakowy, dmuchawa elektryczna w osobnym pomieszczeniu. Dźwignia do kalikowania sprawna. Organista siedzi przodem do prezbiterium. Stół gry wolnostojący, wbudowany  w balustradę. Instrument zbudowany w systemie multiplex, ma 10 głosów realnych i 3 uzyskane drogą ekstensji. Instrument jest w całości zachowany w stanie oryginalnym. Ciekawostką instrumentu jest fakt, iż rurki, które przekazują powietrze do wiatrownic, wytoczone i nawiercone są w drewnie, a nie wykonane ze stopów metali. Rozwiązanie to stosowano w latach I wojny światowej, gdy brakowało ołowiu.

Prospekt neoklasycystyczny o siedmiu polach piszczałkowych. Rozmieszczenie piszczałek w prospekcie (patrząc od lewej strony):

  • 1. pole: 3 piszczałki grające (cis1, e1, f1 głosu Pryncypał 8') oraz jedna niema;
  • 2. pole: 5 piszczałek niemych;
  • 3. pole: 4 piszczałki grające (c1, d1, e1, fis1 głosu Pryncypał 8');
  • 4. pole: 12 piszczałek grających (c-h głosu Pryncypał 8');
  • 5. pole: 3 piszczałki nieme, jedna grająca (cis1 głosu Oktaw-Bass 8')
  • 6. pole: 5 piszczałek grających (f-a głosu Oktaw-Bass 8')
  • 7. pole: 3 piszczałki nieme, jedna grająca (d1 głosu Oktaw-Bass 8').

SPECYFIKACJA GŁOSÓW

Manuał I (C-f3) – sekcja znajduje się przed sekcją manuału II, zaraz za prospektem.

  1. Bourdon 16' – podwójne labia, kryty w całym rejestrze, C-h2 drewno, c3-f3 metal (54 piszczałki);
  2. Pryncypał 8' – metal, C-H w szafie (C-E gierowany), c-fis1 w prospekcie, g1-f3 w szafie (54 piszczałki);
  3. Gamba 8' – metal, otwarta w całym rejestrze (54 piszczałki);
  4. Fl.minor 8' – ekstensja głosu Bourdon 16' (12 własnych piszczałek metalowych, krytych o podwójnych labiach);
  5. Oktawa 4' – ekstensja głosu Pryncypał 8' (12 własnych piszczałek metalowych, otwartych);
  6. Mixtura 3 sz. [sic!] – 2 2/3' + 2' + 1 1/3', głos bez repetycji (162 piszczałki). 

Manuał II (C-f3, na wiatrownicy C-f4 z realnym połączeniem Super) – sekcja znajduje się za sekcją manuału I.

  1. Pryncypał skrzypcowy 8' – metal, otwarty w całym rejestrze (66 piszczałek);
  2. Salicyonał 8' – metal, otwarty w całym rejestrze (66 piszczałek);
  3. Rorflet 8' – C-h drewniany, kryty, c1-f3 metalowy, rurkowy o podwójnych labiach, fis3-f4 metalowy, otwarty;
  4. Flet 4' – ekstensja głosu Rorflet 8' (12 własnych piszczałek metalowych otwartych).

Pedał (C-d1) – znajduje się w prawej części szafy.

  1. Subbass 16' – drewno, kryty w całym rejestrze (27 piszczałek, C-E gierowany);
  2. Oktawbass 8' – metal, otwarty w całym rejestrze, C-e w szafie, f-a w prospekcie, b-c1 w szafie, cis1-d1 w prospekcie (27 piszczałek);
  3. Cello 8' – metal, otwarty w całym rejestrze (27 piszczałek).

Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-d1.


Budowniczy
Rieger
Opus
1967
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
13  (10)
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bourdon 16'1. Pryncypał skrzypcowy 8'1. Subbas 16'
2. Pryncypał 8'2. Salicyonal 8'2. Oktaw-Bass 8'
3. Gamba 8'3. Rorflet 8'3. Cello 8'
4. Fl. minor 8' *4. Flet 4' ***
5. Oktawa 4' **
6. Mixtura 3 sz. [sic!]
Pomoce
Wyłączacz [sic!], Piano, Mezzo-Forte, Forte (faktycznie Tutti)
Połączenia: II - Ped, I - Ped, II - I, Sub II - I, Super II - I
Przypisy
*) ekstensja głosu Bourdon 16'
**) ekstensja głosu Pryncypał 8'
***) ekstensja głosu Rorflet 8'
Stół gry

Stół gry

Piszczałki sekcji manuału I

Piszczałki sekcji manuału I

Piszczałki sekcji manuału II

Piszczałki sekcji manuału II

Traktura pneumatyczna wykonana z drewna

Traktura pneumatyczna wykonana z drewna

Zbliżenie prospektu

Zbliżenie prospektu






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło
Instrument znany z autopsji
Autor
Tomasz Barcik


Ostatnia modyfikacja: 2021-04-01 14:01:44

Kościół św. Floriana (Żywiec) - 25 głosów
Konkatedra Narodzenia NMP (Żywiec) - 29 głosów
Kościół Przemienienia Pańskiego (Żywiec) - 6 głosów