Kościół ewangelicki św. Jana Chrzciciela Świętochłowice (śląskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Organy wybudowała znakomita firma organmistrzowska Schlag & Söhne ze Świdnicy. W dokumentach nie zachowały się żadne wzmianki na temat tego instrumentu. Jego budowniczy został ustalony na podstawie analizy prospektu, niektórych piszczałek z manuału I oraz katalogu firmy. Rok budowy został zapisany na jednej z wiatrownic. Organy miały 22 głosy rozmieszczone pomiędzy dwa manuały oraz pedał. Stół gry był wbudowany w szafę organową tyłem do ołtarza. Do dzisiaj widoczne jest miejsce, w którym się znajdował.

W 1933 r. organy przebudowała firma Rieger, oznaczając je jako opus 2583 i zachowując niektóre elementy oryginalne, m.in. część piszczałek, miech oraz ławeczki. Wymieniono stół gry na nowy i ustawiono go na lewo od szafy, bokiem do ołtarza. Znajdują się w nim manubria dla 6 głosów, których nie ma w organach. Instrument przetrwał wojnę prawdopodobnie bez żadnego uszczerbku. W latach powojennych zapewne miał miejsce jego remont. Został on przeprowadzony jednak w niewłaściwy sposób: niektóre piszczałki są wygięte, a część poklejono skórą (piszczałki głosu Trompete) i taśmą. Bez powodu celowo zatkano przewody części głosów (zostały one w ostatnim czasie odetkane). W minionych latach według przekazów ktoś opiekował się organami, dokonując przeglądów i napraw, co jednak nie znajduje potwierdzenia w stanie instrumentu.

Na wieży kościoła znajduje się nieużywana już zabytkowa dmuchawa elektryczna, zamontowana prawdopodobnie przez firmę Rieger. Obecna dmuchawa została zainstalowana pod koniec XX wieku. Zachowało się urządzenie do kalikowania. Organy zasila duży miech magazynowy firmy Schlag & Söhne.

W ostatnim czasie w organach odnaleziono nieużywaną drewnianą piszczałkę, na której został naklejony list przewozowy informujący o miejscu wykonania i dostarczenia.

W prospekcie znajdują się piszczałki głosów Principal 8' oraz Octave 4'. 

W instrumencie nie odzywa się wiele dźwięków. Największy problem sprawia traktura pedału. Jest ona skruszona w obrębie stołu gry, przez co kilka dźwięków tej w ogóle sekcji nie odzywa się. W czasie przeprowadzania remontów oraz konserwacji kościoła wnętrze organów zostało bardzo zasypane kurzem oraz kamieniami. W ostatnich latach miał odbyć się remont generalny, który jednak nie doszedł do skutku z powodu braku wystarczających środków. 

Do obecnego stanu instrumentu doprowadziły lata zaniedbań, amatorskich napraw, złego użytkowania organów i odwlekania w czasie koniecznych napraw. Aktulanie organy potrzebują generalnego remontu albo chociaż wymiany zużytych części w trakturze, czyszczenia, intonacji oraz strojenia, co pozwoliłoby na wykorzystywanie ich podczas koncertów i innych wydarzeń kulturalnych. 


Budowniczy
Schlag & Söhne
Rok zakończenia budowy
1901
Stan instrumentu
Zły
Liczba głosów
22
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Trompete 8'1. Vox coelestis 8’1. Posaune 16'
2. Bordun 16'2. Gedackt 8’2. Rankett 16'
3. Mixtur 5 fach*3. Viola di gamba 8’3. Nachthorn 2'
4. Super Oktave 2'4. Flöten principal 8’4. Chorałbass 4'
5. Quinte 2 2/3'5. Querflöte 4’5. Viol Principal 8'
6. Oktave 4'6. Principal 4’6. Gedackt Flöte 8'
7. Blockflöte 4'7. Gemshorn 2’7. Principal 16'
8. Principal 8'8. Sesquialtera 2 fach 8. Subbass 16'
9. Hohlflöte 8'9. Cymbel 3 fach
10. Salicional 8'10. Oboe 8’
Pomoce
Połączenia: II/I 8', II/I 4' (nieczynne), II/P 8' (nieczynne), I/P 8', II 16' (nieczynne), II 4' (nieczynne)
Dwie wolne kombinacje
Wałek crescendo
Tutti "a" (bez połączeń oktawowych)
Tutti "b" (z połączeniami oktawowymi)
Wyłączniki głosów językowych
Coppeln aus Crescendo (nieczynny)
Piano Pedal
Tutti Pedal (nieczynny)
Żaluzja manuału II (nieczynna)
Przypisy
*) w rzeczywistości 2-3 fach, głos Schlaga
Stół gry

Stół gry






Źródło
Oględziny własne, praca przy instrumencie
Autor
Marcin Gabor


Ostatnia modyfikacja: 2021-10-17 11:32:53

Kościół św. Augustyna (Lipiny) (Świętochłowice) - 25 głosów
Kościół Chrystusa Dobrego Pasterza (Chropaczów) (Świętochłowice) - 20 głosów
Kościół Matki Bożej Różańcowej (Chropaczów) (Świętochłowice) - 32 głosów