Kościół św. Mikołaja Krobia (wielkopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Kościół parafialny św. Mikołaja w Krobi wybudowany został w latach 1757-1767 z inicjatywy biskupa poznańskiego Teodora Czartoryskiego na miejscu poprzedniego kościoła, który spłonął w czasie pożaru miasta. Nie zachowały się żadne informacje na temat wcześniejszego instrumentu.

W 1881 r. organy o numerze opusowym 27 wybudował organmistrz Józef Gryszkiewicz z Poznania. Większy remont przeprowadzono z latach 60. XX wieku.Z upływem czasu pojawiały się kolejne usterki. Dokonywane naprawy przynosiły jedynie doraźną pomoc i niewielką poprawę działania instrumentu. Organy od samego początku miały wady projektowe i konstrukcyjne, które z czasem coraz bardziej utrudniały korzystanie z instrumentu. Problemami od początku były zastosowane w tak dużym instrumencie wiatrownice bocznozaworowe z wiszącymi klapami, chaotycznie prowadzona i ocierająca się o siebie traktura, ślady licznych niefachowych napraw (sposób strojenia piszczałek metalowych, wylane klejem piszczałki drewniane), duże zniszczenia spowodowane przez drewnojady i zalanie wodą podczas katastrofy budowlanej (zawalenie się wieży kościoła w 1968 roku), a dodatkowo sam fakt używania przez Gryszkiewicza wątpliwej jakości materiałów, szczególnie drewna. W związku z pogarszającym się z roku na rok stanem instrumentu po zasięgnięciu opinii organmistrzów stwierdzono, że nawet generalny remont połączony z rekonstrukcją wielu części może nie przynieść zakładanych efektów artystycznych i technicznych. Podjęto decyzję, aby zniszczony instrument zastąpić innym. W czasie demontażu zniszczenia spowodowane przez drewnojady i wodę okazały się o wiele większe niż pierwotnie zakładano. Organy Józefa Gryszkiewicza miały 28 głosów, dwa manuały i pedał, trakturę mechaniczną. Dyspozycja była następująca:

Hauptwerk Oberwerk Pedal
Bordun 16' Lieblich Gedact 16' Subbas 16'
Gemshorn 8' Aeoline 8' Principalbass 16'
Hohlfloete 8' Geigen Principal 8' Nasard 10 2/3'
Principal 8' Rohrfloete 8' Gedactbas 8'
Salicional 8' Voxceleste 8' Violoncelle 8'
Viola di Gamba 8' Flauto amabile 4' Salicetbas 8'
Octave 4' Octave 4' Octave 4'
Spitzfloete 4' Octave 2'  
Quinte 2 2/3' Mixtur 3x  
Octave 2'    
Mixtur 3-4x    
Cornett 3x    

Połączenia: Manual-coppel, Pedal-coppel
Urządzenia dodatkowe: Evacuant, Calicanten Ruf

Analizując możliwe rozwiązania, rozpoczęto poszukiwanie instrumentu używanego do translokacji. Odpowiedni udało się znaleźć w bawarskim Weilheim, niedaleko Monachium. Po odbyciu wizji lokalnej zdecydowano zakupić służące dotąd nieprzerwanie liturgicznie i koncertowo 41-głosowe organy Maxa Offnera wybudowane w 1970 roku, które tamtejsza parafia planowała zastąpić nowoczesnym instrumentem. Prace powierzono organmistrzowi Tomaszowi Sowińskiemu z Pudliszek.

Na etapie projektowania, we współpracy z Krzysztofem Kwiatkowskim z Poznania, postanowiono wybudować szafę organową niemal od postaw, dostosowując ją wyglądem do wnętrza kościoła. Stylistycznie nawiązuje ona do barokowego stylu budownictwa organowego. Jeśli chodzi o materię brzmieniową, częściowo zmodyfikowano dyspozycję, aby nadać organom bardziej romantyczny styl.

Instrument ma 42 głosy (w tym 7 językowych), 2622 piszczałki, trzy manuały i sekcję pedału. Organy działają w oparciu o mechaniczną trakturę gry oraz elektryczną trakturę rejestrów z systemem Setzer (2048 kombinacji). Połączenia międzymanuałowe realizowane są elektrycznie, a połączenia do pedału – mechanicznie. Instrument ma pięć wiatrownic klapowo-zasuwowych. Sekcja manuału III (Schwellwerk), zamknięta w szafie ekspresyjnej, znajduje się w środkowej części cokołu szafy. Bezpośrednio nad nią znajduje się sekcja Hauptwerku. Za nią, nieco wyżej, znajduje się sekcja manuału I (Oberwerku). Po bokach umieszczono sekcję pedału podzieloną na strony C i Cis. Trzy głosy z sekcji pedału wykonane są z jednego rzędu piszczałek, umieszczonego na wiatrownicach skrzyniowych sterowanych elektrycznie (Untersatz 32', Subbass 16' i Bassflöte 8'). Umieszczono je w głębi szafy, przy samej ścianie chóru. Także Principal 8' z Oberwerku umieszczony jest na wiatrownicach skrzyniowych sterowanych elektrycznie (poza pierwszą oktawą, głos ten znajduje się w najwyższej części prospektu, oddalony od głównej wiatrownicy). W pozostałych częściach prospektu umieszczone są piszczałki głosów Principal 8' z manuału II i Principalbass 16' z pedału. System powietrzny stanowi dmuchawa i główny miech magazynowy umieszczone w wieży kościoła (szczelnie obudowana dmuchawa czerpie powietrze z kościoła). Stół gry wolnostojący, grający siedzi zwrócony plecami do prezbiterium.

Instument uroczyście poświęcony i wybudzony został 16 września 2025 roku przez abp. Zbigniewa Zielińskiego.


Budowniczy
Max Offner
Rok zakończenia budowy
1970
Stan instrumentu
Bardzo dobry
Liczba głosów
42  (40)
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
elektryczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
Oberwerk Hauptwerk Schwellwerk 
1. Principal 8'1. Bourdon 16'1. Konzertflöte 8'1. Untersatz 32'
2. Salicional 8'2. Principal 8'2. Bourdon 8'2. Principalbass 16'
3. Portunal 8'3. Gamba 8'3. Viola 8'3. Violon 16'
4. Gedackt 8'4. Hohlflöte 8'4. Vox coelestis 8'4. Subbas 16'
5. Octava 4'5. Octava 4'5. Octavflöte 4'5. Octavbass 8'
6. Traversflöte 4'6. Flöte 4'6. Nasard 2 2/3'6. Bassflöte 8'
7. Piccolo 2'7. Quinta 2 2/37. Flageolet 2'7. Octava 4'
8. Sesqualiter II8. Superoctava 2'8. Terz 1 3/58. Bombarde 16'
9. Mixtura III9. Cornet III9. Mixtura 4x9. Trompete 8
10. Oboe 8'10. Mixtura IV10. Fagott 16'
11. Trompete 8'11. Trompete 8'
12. Clarion 4'
Pomoce
Połączenia:
I-II
III-II
III-I
I-P
II-P
III-P

Glocken (manuał I)
Tremolo manuału III
Żaluzja manuału III
Crescendo
Setzer
Stół gry

Stół gry

Tabliczka budowniczego poprzednich organów

Tabliczka budowniczego poprzednich organów

Prospekt poprzednich organów

Prospekt poprzednich organów

Stół gry poprzednich organów

Stół gry poprzednich organów






Źródło

Instrument znany z autopsji
Fotografie za zgodą: krobia.org

Autor
Nikodem Puślednik


Ostatnia modyfikacja: 2025-09-18 14:41:36


principal8
principal8 2025-09-18 14:21:29
"[...] po zasięgnięciu opinii organmistrzów [...] podjęto decyzję, aby zniszczony instrument zastąpić innym[...]" Ciekawe, który organmistrz wywala zabytkowe organy oraz prospekt z XIX wieku i wstawia jakiś niemiecki odrzut zamiast ratować to, co jest bezcenne. KASA, KASA i jeszcze raz KASA. Pudliszki mają dobry keczup, ale orgaNISZCZOSTWO już fatalne!