Kościół Jezusowy (ewangelicko-augsburski) Cieszyn (śląskie)

Pierwsze organy pochodziły ze zbudowanego w 1709 roku drewnianego kościółka, który stał na miejscu dzisiejszego kościoła Jezusowego. Fundatorem instrumentu był Zygmunt Frölich z Bielska – dyrektor kancelarii hrabiego Juliusza Bogumiła Sunnegka z Jasienicy, właściciela Bielska.

Drugi instrument zbudował w 1785 roku Franz Horziczka (Horiczka) z Frydku (dziś Frydek-Mistek w Czechach). Organy te miały 24 głosy rozmieszczone pomiędzy dwa manuały i pedał. Kontrakt na budowę instrumentu podpisany został 23 kwietnia 1785 roku i opiewał na kwotę 1505 florenów austriackich. Umowę podpisali: organmistrz F. Horziczka, F. baron Kalisch (reprezentujący parafię) oraz Jan Tobiasz baron Seeger.

Dyspozycja instrumentu przedstawiała się następująco:

Instrument Horziczki został w 1863 roku przebudowany przez Antoniego Sapalskiego z Krakowa. Zakres prac obejmował:

• odnowienie prospektu,
• wymianę klawiatur,
• wymianę czterech miechów i dobudowanie większego,
• wymianę registratury,
• dorobienie nowej, większej wiatrownicy,
• dobudowanie nowych głosów.

W czasie I wojny światowej zarekwirowano większość piszczałek cynowych na cele wojenne.

Na początku 1923 roku parafia zamówiła nowy, trzeci już w historii kościoła instrument w firmie założonej przez Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą, która była w tym czasie prowadzona przez Oskara Walckera. Organy przywieziono do Cieszyna 2 października tego samego roku, a już 25 listopada miło miejsce poświęcenie instrumentu, którego dokonał proboszcz ks. Karol Kulisz. Koncert o godzinie 14 wykonali: prof. Fritz Lubrich z Katowic, Ottokar Slawik z żoną (alt), Józef Michejda (tenor), chór męski i mieszany pod dyrekcją Konrada Göllnera i organista Kościoła Jezusowego Karol Hławiczka.

Do budowy instrumentu wykorzystano zabytkową, bogato zdobioną barokową szafę z poprzedniego instrumentu Horziczki oraz około 100 drewnianych piszczałek (np. dzisiejszy Flauto dolce 8’ z manuału I). Szafa zostala rozbudowana o dwa boczne segmenty, w których firma Sauera zamontowała w szafach ekspresyjnych sekcje manuałów II oraz III.

W latach 30. instrument serwisowała firma Dominika Biernackiego z Włocławka, jednak parafia zrezygnowała z tych usług z powodu licznych reklamacji.

Stan instrumentu w ostatnich latach zaczął się znacznie pogarszać. Organy zostały poważnie zaatakowane przez drewnojady, które zniszczyły elementy drewniane: piszczałki, wiatrownice oraz elementy konstrukcyjne. W 2012 roku została zorganizowana akcja Ratujmy Organy Kościoła Jezusowego, w ramach której organizowane były koncerty, podczas których zbierano ofiary na rzecz remontu instrumentu. Remont ten został rozpoczęty 2 października 2014 roku i zakończył się uroczystym koncertem 31 października 2016 roku.

Renowację podzielono na kilka etapów. 2 grudnia 2015 r. został odebrany przez komisję II etap, który obejmowal m.in. renowację systemu powietrznego, zamontowanie dodatkowego wentylatora firmy Laukhuff oraz remont kapitalny stołu gry. Całość prac wykonał mgr inż. Olgierd Nowakowski z Zabrza. Wszystkie etapy prac odbierane były komisję z prof. Julianem Gembalskim na czele. Remont miecha magazynowego wraz z podawaczami wykonala firma Adama Olejnika. Trwający dwa lata remont organów został zwieńczony koncertem, który odbył się 31 października 2016 roku o godzinie 17:00. Podczas koncertu wystąpili:

• prof. Elżbieta Karolak (Poznań),
• Klaus Peschik (Schwabach),
• Paweł Seligman (Cieszyn),
• Kantorei Schwabach pod dyr. Klausa Peschika,
• Chór Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie pod dyr. Joanny Sikory,
• Wyższobramski Chór Kameralny pod dyr. Piotra Sikory.

Wiatrownice typu upustowego (Taschenlade). Rozmieszczenie sekcji:

• Pedał: środkowa część szafy organowej;
• Manuał I: środkowa część szafy organowej;
• Manuał II: lewa cześć szafy organowej (dobudowana w 1923 roku);
• Manuał III: prawa część szafy organowej (dobudowana w 1923 roku).

Skala manuałów: C–g³; skala pedału: C–f¹.