Kościół św. Bartłomieja Szczurowa (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwsze organy dla kościoła wykonał w 1894 roku Jan Śliwiński ze Lwowa. Miały one 9 głosów w manuale i 3 w pedale. W 1956 r. zapisano: organ należy oczyścić i zestroić i dodać miechowanie elektryczne. Siedem lat później instrument taki napęd już miał, ale był rozstrojony i częściowo zniszczony. Jeszcze w 1970 roku, a więc bezpośrednio przed rozpoczęciem prac przy nowym instrumencie, podano, że stare organy 12-głosowe wymagają gruntownego remontu i powiększenia ze względu na nieodpowiednią dyspozycję głosów. Wypełniona rok później ankieta dotycząca organów potwierdza, że Henryk Siedlar w 1970 r. dodał 8 głosów i zmienił trakturę z mechanicznej na pneumatyczną. Faktycznie jednak powstał praktycznie nowy instrument, a z organów Śliwińskiego wykorzystano jedynie nieliczne głosy (np. Flet 4’ w manuale I czy Flet amabilis 8’ w manuale II). Wiadomo o dwóch remontach instrumentu: pierwszy odbył się przed 1993 rokiem, drugi przeprowadził Krzysztof Jakubowski z Wieprza k. Żywca w 2005 roku. 

W 2023 r. wymieniono stół gry na używany trzymanuałowy pochodzenia niemieckiego, zmieniono trakturę na elektropneumatyczną oraz zamieniono miejscami sekcje manuałów I i II. Zaplanowano też rozszerzenie dyspozycji do 31 głosów, brak jednak ośmiogłosowej sekcji manuału III oraz głosów językowych.

Prospekt dwuczłonowy, symetryczny. Człony boczne dużo wyższe od środkowego, bliźniacze, ustawione pod kątem ok. 60 stopni do osi kościoła. Każdy z tych członów składa się z trzech grup piszczałek, z których skrajne mają układ dośrodkowy, a środkowa jest złożona z piszczałek równej długości, identycznej z długością najwyższych piszczałek w grupach skrajnych. Układ labiów piszczałek w tych członach jest w kształcie litery V. Człon środkowy dużo niższy od skrajnych, złożony z trzech grup piszczałek, z których skrajne wyższe od środkowej mają układ odśrodkowy, natomiast grupa środkowa ma układ wewnętrznie dośrodkowy. Prospekt osadzony na cokole w kolorze naturalnego drewna.

Wiatrownice stożkowe. Miech pływakowy w pomieszczeniu przylegającym do chóru muzycznego. Stół gry wolnostojący, w prawej części chóru (grający siedzi lewym bokiem do prezbiterium).

Skala manuałów: C–g3; skala pedału: C–f1


Budowniczy
Henryk Siedlar
Rok zakończenia budowy
1970
Stan instrumentu
Dobry
Liczba głosów
20
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektro-pneumatyczna
Traktura rejestrów
elektro-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Salicet 8’1. Pryncypał 8’1. Burdon 16’ 1. Kontrabas 16’
2. Flet amabilis 8’2. Bourdon 8’2. Pryncypał Skrzypc. 8’2. Subbas 16’
3. Pryncypał 4’3. Oktawa 4’3. Salicet 8’3. Oktawbas 8’
4. Rurflet 4’4. Flet 4’4. Pryncypał 4’4. Fletbas 8’
5. Oktawa 2’5. Kwinta 2 2/3’5. Nasard 2 2/3’5. Chorałbas 4’
6. Sesqi altera 2 2/3’6. Róg nocny 2’6. Oktawa 2’6. Fagot 16’
7. Super kwinta 1 1/3’7. Mixtura 4 ch.7. Tercja 1 3/5’
8. Cymbel 3ch.8. Trąbka 8’8. Cymbel 2ch
9. Obój 8’
Pomoce
Połączenia:
• I-II
• I-P
• II-P
• III-P

Urządzenia dodatkowe:

• 2 wolne kombinacje
• kombinacja pedałowa
• wyłączniki głosów językowych (nieczynne)
• wałek crescendo
• Koppeln aus Walze
• żaluzja manuału III (brak)
• tremolo manuału I
• tremolo manuału III (brak)

Stała kombinacja: Tutti
Stół gry

Stół gry

Dawny stół gry

Dawny stół gry






Źródło

P. Pasternak, Kierunki stylistyczne w budownictwie organowym w diecezji tarnowskiej w latach 1945–1992, Warszawa 2021 (praca doktorska UMFC; tam też szczegółowa bibliografia)
Zdjęcie dawnego stołu gry: Paweł Pasternak, pozostałe: Michał Stańczyk

Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2024-07-20 09:35:29