Kościół św. Stanisława Biskupa (SS. Urszulanek Serca Jezusa Konającego) Sieradz (łódzkie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Budowa gotyckiego kościoła ukończona została w 1260 roku. Pierwotnie świątynia ta wraz z przylegającym doń klasztorem należała do dominikanów. Po powstaniu styczniowym rząd carski skasował zakon. Od 1922 r. konwent jest w posiadaniu Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego.

Wiadomo, że w 1628 r. do prac przy tutejszych organach pozyskano Sebastiana Stauba, organmistrza narodowości węgierskiej. W 1638 r. podjęto decyzję o budowie nowego instrumentu, zaś w roku następnym organmistrz Walenty Gorcius, który był zapewne odpowiedzialny za wykonanie organów, zobowiązał się sporządzić strukturę do Organ tak manualną iako y pozytywną. Z przytoczonego zapisu wynika, iż chodziło o instrument 2-manuałowy. Budowę ukończono przed 1640 roku, skoro w tym właśnie roku odnotowano informację o złym stanie dachu, przez który woda deszczowa przeciekała do organów. W 1646 r. pojawiła się propozycja, aby kanały powietrzne (może także miechy?) przenieść wyżej i umieścić w jednej z sypialni klasztornych. Według ustaleń z 1663 roku, rozstrojony i niegrający instrument miał być powierzony organmistrzowi Albertowi. Do sprawy powrócono w roku następnym, spisując kontrakt ze wspomnianym Albertem. W zastępstwie remontowanych organów miał być używany pozytyw z chóru zakonnego. Oba instrumenty spłonęły podczas pożaru kościoła w 1693 roku.

Świątynia została odbudowana na początku XVIII w. i z tego właśnie okresu pochodzi prospekt organowy, który obecnie stanowi centralną część fasady instrumentu zbudowanego w 1937 r. przez firmę Stefana Truszczyńskiego z Włocławka, a ufundowanego przez Stanisławę Horkową z Sieradza. Warto dodać, że S. Truszczyński był wówczas dzierżawcą zakładu Dominika Biernackiego we Włocławku. Wspomniany barokowy prospekt jest reliktem nieznanych bliżej organów, zniszczonych po kasacie zakonu dominikanów (pod koniec XIX w.). Na cokole szafy organowej widnieje metalowa tabliczka z następującą inskrypcją:

ROKU PAŃSKIEGO 1937

W piętnastym roku panowania Jego Świętobliwości Papieża Piusa XI za rządów Jego Ekscelencji Księdza Karola Radońskiego Biskupa diecezji Włocławskiej za czasów Ignacego Mościckiego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w roku Złotego Jubileuszu ślubów zakonnych Przewielebnej Matki Urszuli Ledóchowskiej założycielki Zgromadzenia Sióstr Urszulanek SJK w kościele klasztornym pod wezwaniem Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika ~ Ksiądz Prałat Walery Pogorzelski Proboszcz Parafii sieradzkiej dokonał poświęcenia siedemnasto-głosowych organów wykonanych na miejsce dawnych zniszczonych przez obcych najeźdźców po kasacie Ojców Dominikanów ~ Organy ufundowała Pani Stanisława Horkowa na uczczenie pamięci zmarłych rodziców ś. p. Antoniego i Anieli Kolasińskich staraniem Przełożonej klasztoru Siostry Antoniny Tyszkiewicz.

~ Laudate Dominum ~ Laudate eum in tympano et choro ~

Psalm 150 – 14

W 1960 r. w pomieszczeniu strychowym zainstalowano nową dmuchawę elektryczną, natomiast w 1974 r. firma Dymitra Szczerbaniaka z Łodzi zamontowała nowy miech pływakowy oraz dokonała kilku zmian w dyspozycji:

  • w I manuale – wymiana Gamby 8’ na Kwintę 2 2/3’ (przerobienie piszczałek), przerobienie Mixtury 3ch;
  • w II manuale – wymiana Aeoliny 8’ na Kwintę 1 1/3’ (przerobienie piszczałek, a tym samym zlikwidowanie głosu Vox coeles. 8’ funkcjonującego jako połączenie Aeoliny 8’ z Salicetem 8’).

Instrument 17-głosowy, o trakturze pneumatycznej, z wolnostojącym stołem gry o 2 manuałach (C-a3) i pedale (C-f1).

Prospekt organowy (w części zabytkowej) architektoniczny, barokowy, jednosekcyjny, pięciopolowy.


Budowniczy
Stefan Truszczyński
Rok zakończenia budowy
1937
Liczba głosów
16
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Bourdon 16'1. Pryncypał włoski 8'1. Subbas 16'
2. Pryncypał 8'2. Kryty 8'2. Kontrabas 16'
3. Kwinta 2 2/3'3. Salicet 8'3. Oktawbas 8'
4. Flet 8'4. Vox coeles. 8' [brak]
5. Oktawa 4'5. Blokflet 4'
6. Rurflet 4'6. Róg nocny 2'
7. Mixtura 3 ch.7. Kwinta 1 1/3'
Pomoce
Połączenia: Ped. Łącznik I.Man., Ped. Łącznik II.Man., Łącznik II M. do I M., Łącznik Super II M. do I M., Łącznik Sub II M. do I M., Łącznik Super I M.
Urządzenia dodatkowe:
1) M.II Tremolo;
2) włączniki pod klawiaturą I manuału: [?], Dzwonek, Piano, Forte, Tutti, Kasow., Wol. Komb., Wył. Rej., [Crescendo];
3) dźwignie nożne: Żaluzje (II manuał), Crescendo.
Stół gry

Stół gry






Źródło
Wiktor Łyjak, „Organy i dokumenty na temat organów dominikańskich w zbiorach obcych” [w:] „Dominikanie. Gdańsk – Polska – Europa”, red. D. Dekański [i in.], Gdańsk-Pelplin 2003; „Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1936”; karta ewidencyjna organów.
Autor
Piotr Matoga


Ostatnia modyfikacja: 2017-02-07 19:11:40