Kościół św. Anny Stryszawa (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Budowę stryszawskiego kościoła zakończono w 1894 r. Z inicjatywy organizatora budowy, Michała Trzopa, niemal od razu zaczęto wyposażać nowy kościół w ołtarze czy ławki, a powstanie organów zaliczano do inwestycji niezbędnych przed zbliżającą się konsekracją świątyni. Trzop dowiedział się, że w dalekim Lwowie ogłoszona została wystawa sprzętu muzycznego, więc udał się tam z zamiarem kupna instrumentu. Na miejscu uzyskał informację, że w Szczyrzycu dobrej jakości organy buduje Tomasz Fall, i udał się do niego w drodze powrotnej. Doszło do owocnej transakcji, a budowę 10-głosowych organów ukończono w 1895 roku.

Pod koniec lat 80. XX wieku przeprowadzono remont organów, o czym wspomina kronika: […] przeprowadzenie generalnego remontu organów Tomasza Falla, z uzupełnieniem ich trzema rejestrami. Informacja ta wysuwa wiele hipotetycznych interpretacji; być może chodziło o uzupełnienie brakujących piszczałek. Wiadomo na pewno, że dobudowano wtedy tremolo z regulacją i głos Mixtura 3x w manuale, który zamontowano na wadliwie sterowanej pneumatycznie dostawce umieszczonej nad sekcjami manuału i pedału. Szafę organową (oprócz prospektu), piszczałki i inne elementy drewniane pomalowano farbą olejną (sic!). Kronika nie ujawnia wykonawcy remontu.

W 2006 roku firma Andrzeja Koska z Kalwarii Zebrzydowskiej dokonała kolejnego remontu instrumentu, który obejmował czyszczenie, wymianę nakładek klawiszowych na plastikowe (oryginalne były z kości wołowej), renowację dmuchawy, uruchomienie nieczynnego głosu Mixtura 3x oraz montaż nowej instalacji elektrycznej. Całość nastrojono.

W kwietniu 2015 roku, przy okazji przygotowań do koncertu organowego, instrument został nastrojony, a część stołu gry została odnowiona. Usunięto warstwy farby olejnej i przeniesiono rozdzielnicę elektryczną na balustradę. Wszystkie ubytki i pozostałości po poprzedniej instalacji elektrycznej, mikrofonie itp. zostały uzupełnione. Podczas tych prac odnowiono pulpit, ramę klawiatury i jej filcowanie oraz zrekonstruowany został podnóżek nad klawiaturą nożną. Instrument został częściowo zabezpieczony przed działaniem drewnojadów.

Instrument ma 11 głosów rozdzielonych pomiędzy jeden manuał oraz pedał, wiatrownice klapowo-zasuwowe oraz trakturę mechaniczną (pchającą dla manuału). Organy zasila miech magazynowy napędzany przez dmuchawę elektryczną umieszczoną w skrzyni obok szafy organowej. Trójosiowy prospekt organowy w stylu neogotyckim, rzeźbiony, polichromowany i złocony, zdobiony dekorację snycerską. W prospekcie umiejscowiono głos Principal 8' oraz atrapy piszczałek. Większość elementów instrumentu oznaczonych jest sygnaturami budowniczego "T.F." oraz kolejną cyfrą. Druga oktawa w klawiaturze nożnej (od dis) nie ma własnych piszczałek i transmitowana jest z oktawy niższej.

Instrument na dzień dzisiejszy nie jest w dobrym stanie technicznym. Nie przewidziano skutków zabiegów osuszenia wnętrza kościoła. Spowodowało to pękanie szafy, elementów drewnianych traktury, piszczałek oraz wiatrownicy manuału, której nieszczelność powoduje liczne dysonanse. Wymagany jest pilny remont.

Skala manuału: C-f3; skala pedału: C-d1 (w rzeczywistości C-d).


Budowniczy
Tomasz Fall
Rok zakończenia budowy
1895
Stan instrumentu
Dostateczny
Liczba głosów
11
Liczba klawiatur
I+P
Traktura gry
mechaniczna
Traktura rejestrów
mechaniczna
Dyspozycja instrumentu
ManuałPedał
1. Principal 8'1. Subbas 16'
2. Viola de Gamba 8'2. Cello 8'
3. Octawa 4'
4. Quinta 3'
5. Voix Celeste 8' *
6. Flauto minor 4' **
7. Piccolo 2'
8. Rohrflöte 8'
9. Mixtura 3x***
Pomoce
Tremolo (dobudowane
w późniejszym czasie)
Przypisy
*) głos rozpoczyna się od c, składa się z jednego rzędu piszczałek
**) głos kryty, metalowy
***) głos dobudowany w późniejszym czasie
Stół gry

Stół gry

Tabliczka budowniczego

Tabliczka budowniczego

Stół gry przed renowacją

Stół gry przed renowacją






Źródło
Opracowanie opisu: Tomasz Barcik, Maciej Leśniak (organista miejsca w latach 2005-2016)
Narodowy Instytut Dziedzictwa w Warszawie, karta ewidencyjna zabytkowych organów w Stryszawie (opr. E. Kubala)
Zdjęcie stołu gry przed renowacją dzięki uprzejmości Macieja Leśniaka
Autor
Tomasz Barcik


Ostatnia modyfikacja: 2021-12-23 12:59:10