Kościół Wniebowzięcia NMP Gręboszów (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Kościół w Gręboszowie został zbudowany w 1650 roku. Pierwsza wzmianka o organach w jego wnętrzu pochodzi z roku 1664. Instrument ten miał 12 głosów. W 1818 r. w kościele znajdowały się 18-głosowe organy wymagające naprawy. W 1859 r. staraniem proboszcza, ks. Kalatowicza, zbudowano nowy instrument. Został on zniszczony w 1915 r. w wyniku działań I wojny światowej. Metalowe pozostałości po organach zostały następnie zarekwirowane przez władze austriackie na cele wojenne.

Na nowy, istniejący dziś instrument firmy Rieger zbierano składki już w 1924 roku. Pismem z 26 lipca 1926 r. proboszcz poinformował kurię o nabyciu organów i prosił o pomoc w uzyskaniu zwolnienia
z opłat celnych (wynoszących 1260 zł) ze względu na zniszczenie poprzednich organów w czasie wojny. Nie wiemy, czy starania te zakończyły się sukcesem. W wydanym ok. 1933 r. katalogu firmy zawierającym m.in. podziękowania za zbudowane instrumenty, znalazło się także i to dotyczące organów w Gręboszowie. Brzmi ono następująco:

Monterowie, którzy montowali nasze organy, wywiązali się ze swojego obowiązku ku ogólnemu zadowoleniu wzorowo i odznaczyli się sumiennością, pilnością i przykładnem zachowaniem się. Organy przedstawiają się tak co do wewnętrznej budowy, jak i co do struktury zewnętrznej i artystycznej intonacji, jako instrument a r t y s t y c z n i e wykonany i celowi swemu odpowiadający. Z tego powodu wyrażamy firmie Bracia Rieger podziękowanie i pp. Monterom uznanie za ich pracę.

Fachowy znawca organów:
Ks. Fr. Walczyński,
infułat, dziekan kapituły z Tarnowa.
Ks. Piotr Halak,
dziekan i proboszcz w Gręboszowie

Organy były remontowane w 1950 roku, a w 1958 r. Wacław Biernacki z Krakowa zamontował dmuchawę elektryczną . W 1973 r. organy znów wymagały pewnych prac remontowych. W czasach nam bliższych instrument był naprawiany przez Kazimierza Plewę z Nowego Sącza.

Prospekt eklektyczny z elementami neoromanizmu i neorenesansu, pięcioosiowy. Stół gry wolnostojący; grający siedzi we wnęce w przedniej ścianie szafy organowej, przodem do ołtarza. Wiatrownice stożkowe.

Skala manuałów: C-f3; skala pedału: C-d1.


Budowniczy
Rieger
Opus
2238
Rok zakończenia budowy
1926
Liczba głosów
16
Liczba klawiatur
2+P
Traktura gry
pneumatyczna
Traktura rejestrów
pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIPedał
1. Kornett 3-4 rzęd.1. Pryncypał skrzypcowy 8'1. Subbas 16'
2. Flûte trav. 4'2. Eolina 8'2. Violon 16'
3. Oktawa 4'3. Vox coelestis 8'3. Cello 8'
4. Salicyonał 8'4. Amabilis 8'
5. Gamba 8'5. Gemshorn 4'
6. Pryncypał 8'6. Rorflet 4'
7. Bourdon 16'
Pomoce
Super I
Super II-I
Sub II-I
II-I
I-Ped.
II-Ped.

Piano
Mezzoforte
Forte
Tutti

Crescendo
Szweller II. M.
Stół gry

Stół gry






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło
Ł. Burgieł, Instrumentarium organowe w dekanatach Dąbrowa Tarnowska, Szczucin, Żabno w przekroju historycznym, [w:] Organy i ludzie. Młoda organologia polska, Warszawa 2015, s. 174, 185;
Centralne Państwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie, fond 146, opis 20, sprawa 2297, inwentarz kościoła w Gręboszowie z 1818 roku;
P. Pasternak, Organy firmy Rieger z okresu międzywojennego w diecezji tarnowskiej, [w:] Śląskie organy V, Opole 2017, s. 53-54.
Zdjęcia: Łukasz Burgieł
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2021-03-27 18:41:13