Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (OO. Jezuitów) Nowy Sącz (małopolskie)

Prospekt

Prospekt

Opis Instrumentu

Pierwszy instrument w kościele pojawił się staraniem jego pierwszego rektora, ks. Jana Kosmana. Krótko po przejęciu tam duszpasterstwa przez jezuitów w 1904 roku, Kosman postanowił, że zebranej ze składek sumy 1200 koron nie odda zakonnikom, lecz kupi organy, bo jak ich wyrzucą, organów na plecy nie zabiorą. Instrument stanął ostatecznie w 1905 roku. Nie wiadomo, czy chodziło o nowy, czy też o używany obiekt. Miał on 4 głosy, a przed 1919 r. wymieniono miech na nowy.

W tym właśnie roku podjęto starania o zastąpienie tych organów nowym obiektem. 8 marca umowę na wykonanie nowych organów do końca sierpnia zawarto ze Stanisławem Żebrowskim z Krakowa. Ten jednak nie wywiązał się ze zobowiązania i dlatego 2 grudnia zawarto nową umowę z Tomaszem Fallem. Budowa przebiegała nie bez trudności: organmistrz musiał być już sędziwy i schorowany, poza tym na rynku brakowało wielu potrzebnych surowców i skórę na miech trzeba było sprowadzać aż z Wiednia. Instrument został ostatecznie poświęcony 13 lutego 1921 roku, jednak jego jakość pozostawiała wiele do życzenia i konieczne były częste naprawy. Już po 11 latach użytkowania zdecydowano się na gruntowną przebudowę, którą przeprowadził Bartłomiej Ziemiański ze Szczyrzyca. W pamiętniku organmistrza opisana jest ona wręcz jako budowa nowych organów. Prace kosztowały 3500 zł i zakończyły się 8 grudnia 1932 roku. Organy te miały 8 głosów, jeden manuał i pedał, trakturę mechaniczną.

W latach 1963-1964 r. kolejnej przebudowy podjęła się firma Wandy Biernackiej z Krakowa, a pracami kierował Włodzimierz Truszczyński. Dobudowano manuał II i powiększono dyspozycję do 16 głosów. Trakturę zmieniono na elektropneumatyczną oraz zainstalowano nowy stół gry. Przebudowany instrument odebrano 3 października 1964 roku. W 1971 r. Theodor Böhme i Stanisław Broszko dobudowali do organów dwa głosy. Dyspozycja była wtedy następująca:

Manuał I Manuał II Pedał
Pryncypał 8' Burdon 8' Subbas 16'
Flet otwarty 8' Spitzflet 8' Pryncypał 8'
Gamba 8' Pryncypał 4' Fletbas 8'
Octawa 4' Ruhrflet 4'  
Octawa 2' Nasard 2 2/3'  
Mixtura 3ch Blokflet 2'  
  Qvinta 2 ch.  
  Cymbel 3 ch.  
  Obój 8'  

Manuał I do pedału, manuał II do pedału, manuał II do mn. I, super II do I, subo II do I, tremolo do II. 

W tym samym roku do parafii przybył nowy organista, Stanisław Wolak, który sprawuje swoją funkcję do dziś. Dokonał on etapowej rozbudowy organów. W 1974 r. miały one już 23 głosy, a kolejny etap został zrealizowany w latach 1978-1980. Dodano wówczas sekcję manuału III w nowej szafie zawieszonej centralnie nad chórem muzycznym. Nową wiatrownicę do tej sekcji zamówiono w firmie Włodzimierza Truszczyńskiego, a stół gry wykonał krakowski zakład Biernackich. Organy remontowano później w latach: 2000, 2004 (Tomasz Nowak z Krakowa) i 2006.

Wiatrownice stożkowe. Stół gry wolnostojący; grający siedzi bokiem do prezbiterium.

Skala manuałów: C-a3; skala pedału: C-f1.


Budowniczy
Bartłomiej Ziemiański
Rok zakończenia budowy
1932
Liczba głosów
30
Liczba klawiatur
3+P
Traktura gry
elektro-pneumatyczna
Traktura rejestrów
elektro-pneumatyczna
Dyspozycja instrumentu
Manuał IManuał IIManuał IIIPedał
1. Pryncypał 8'1. Pryncypał flet. 8'1. Gedackt 8'1. Subbas 16'
2. Rurflet 8'2. Bourdon 8'2. Flet prosty 4'2. Oktawbas 8'
3. Salicet 8'3. Prestant 4'3. Pryncypał 2'3. Fletbas 8'
4. Oktawa 4'4. Flet rurkowy 4'4. Kwinta 1 1/3'4. Chorałbas 4'
5. Flet otwarty 4'5. Flet leśny 2'5. Sifflet 1'5. Sing. Cornett 2'
6. Superoktawa 2'6. Róg 1'6. Cymbel 3x6. Puzon 16'
7. Mixtura 4x7. Sesquialtera 2x7. Krumhorn 8'
8. Trąbka 8'8. Acuta 4x
9. Obój 8'
Pomoce
II-I, III-I, Super II-I, III-II, I-P, II-P, III-P, Tremolo manuału II, Tremolo manuału III, automat pedałowy, 2 wolne kombinacje, crescendo, wyłącznik głosow językowych, żaluzja manuału II, Piano, Forte, Tutti, Pleno
Stół gry

Stół gry






Opis na medal

Powyższy artykuł został uznany przez Redakcję jako wzorcowy. Jest to szczególne wyróżnienie dla profesjonalnych opisów instrumentów: opartych o bogatą bibliografię oraz wizję lokalną, posiadających wyczerpujący i ciekawy opis, udokumentowanych zdjęciami w wysokiej rozdzielczości oraz powstałych z dbałością o szczegóły. Opis posiadający to wyróżnienie jest wzorem dla wszystkich innych i powinien być przez nie naśladowany. Potwierdza również wiedzę i umiejętności autora w zakresie analizy budowy instrumentu.




Źródło
P. Pasternak, Organy i ich twórcy na obszarze Ziemi Sądeckiej, Nowy Sącz 2018 (tam też szczegółowa bibliografia)
Autor
Paweł Pasternak


Ostatnia modyfikacja: 2019-09-29 15:50:44

Kościół Matki Bożej Bolesnej (Zawada) (Nowy Sącz) - 23 głosów
Bazylika św. Małgorzaty (Nowy Sącz) - 34 głosów
Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” (Nowy Sącz) - 54  (51 ) głosów